YÜKLENİYOR
CAHİT KORKMAZ
SODEMSEN Genel Sekreteri
ASGARİ ÜCRETİN VERGİ DIŞI KALMASI VE TÜM ÇALIŞANLARA YANSIMASI
25 Aralık 2021 itibarıyla Resmi Gazete’de yayımlanan 7349 sayılı kanunla tüm ücretlerin ve maaşların asgari ücrete kadar olan kısmı vergi dışı bırakılmıştır. Gelir Vergisi Kanunu’nun 23. maddesinde değişikliğe gidilmiş, ücret gelirinin net asgari ücrete isabet eden kısmından gelir vergisi alınmayacağı düzenlenmiştir. Bu değişiklikle asgari geçim indirimi uygulamasına son verilmiştir. Bu değişiklik öncesinde medeni durumlar dikkate alınarak AGİ tutarları hesaplanmaktaydı. Yeni sistemde bekâr bir işçiyle evli, eşi çalışmayan üç çocuklu çalışan arasında vergileme açısından bir fark kalmayacaktır. Hepsi aynı vergi istisnasından yararlanacaktır.
Asgari ücretin vergi dışı kalması doğru bir karar olmakla birlikte eşi çalışmayanların yardımlarının ve eğitim süresiyle sınırlı olan çocuk yardımlarının devam etmesinin daha doğru olacağını belirtmekte yarar vardır. Aile ve çocuk yardımı, AB ülkelerinde sosyal yardım olarak uygulanmaktadır. Bu yönde özel bir düzenleme yapılmalıdır ve ailelere destek verilmelidir.
Çalışanların Vergi Yükü Azaltıldı
Çalışan, işveren ve devlet kesimleri arasında mutabakat sağlanarak asgari ücretin vergi dışı kalmasını, kamu ve özel kesimde çalışanların tamamının bu indirimden yararlandırılmasını vergi adaletinin sağlanmasına katkı yapacak bir değişiklik olarak görüyoruz.
2022 yılından itibaren tüm işçilerin ve memurların asgari ücrete kadar olan kazançlarına gelir ve damga vergisi istisnası uygulanacaktır. Asgari ücreti aşan kazançlar ise, %15’ten başlayarak artan oranlara göre vergilendirilecektir.
Uygulama Nasıl Olacak?
Yapılan düzenlemeyle asgari ücretin üzerinde gelir elde eden ücretlilerden de asgari ücret tutarı kadarlık gelir üzerinden gelir ve damga vergisi alınmaması benimsenmiştir. Bu düzenlemelere bağlı olarak ücret gelirlerinin vergilendirilmesinde asgari ücretin aylık brüt tutarının %85’i gelir vergisinden ayrı tutulduğu için uygulama alanı kalmayan asgari geçim indirimi düzenlemesi yürürlükten kaldırılmaktadır.
İstisna tutarını aşan ücret gelirlerinin vergilendirilmesinde uygulanacak gelir vergisi diliminin ve oranının ilgili ay ve önceki aylardaki istisna tutarlarının da eklenmesi suretiyle vergi matrahları belirlenecektir. Bu şekilde kümülatif tutarın tabi olduğu vergi dilimleri ve oranları dikkate alınarak ödenecek vergiler hesaplanacaktır.
2022 yılında uygulanacak asgari ücrete göre ücretlerin brüt 5.004 TL’ye kadar olan kısmından sadece %14 oranında sosyal güvenlik primi işçi payı ve %1 oranında işsizlik sigortası fonu işçi primi kesilecektir. Tüm çalışanların asgari ücrete kadar olan kazançlarına vergi istisnası uygulanacağından asgari ücretliler hiç vergi ödemeyecektir.
Yeni sistemde asgari ücrete kadar olan kazançlara gelir vergisi istisnası herkes için geçerli olacak, tüm çalışanların aylık ücretlerinden 38 TL damga vergisi alınmayacaktır.
2022 Yılı Gelir Vergisi Dilimleri
2022 yılında ücret gelirlerine uygulanacak gelir vergisinin ilk dilimine tabi kazançlar %33 oranında artırılarak 24.000 TL’den 32.000 TL’ye çıkartılmıştır. Buna göre;
32.000 TL’ye kadar olan kazançlar %15
32.001-70.000 TL arasındaki kazançlar %20
70.001-250.000 TL arasındaki kazançlar %27
250.001-880.000 TL arasındaki kazançlar %35
880.009 TL üzeri kazançlar %40
Asgari Ücretin Üzerinde Kazanç Elde Edenlerin Vergisi Nasıl Hesaplanacak?
2022 yılında 5.004 TL olarak belirlenen brüt asgari ücret esas alınarak vergi muafiyeti 638 TL olarak hesaplanmıştır. Tüm çalışanların kazançları için gelir vergisi hesaplanacaktır. Hesaplanan tutardan 638 TL indirildikten sonra kalan tutar, gelir vergisi olarak ödenecektir.
Örneğin, brüt ücreti 9.500 TL olan bir kişi için %14 işçi sigorta primi, %1 işsizlik sigortası primi kesilmektedir. Kesintilerin toplamı olan 1.425 TL, brüt ücret olan 9.500 TL’den düşülmektedir ve 8.075 TL’den %15 vergi kesintisi yapılarak 1.211,25 TL gelir vergisi hesaplanmaktadır. 1.211,25 TL vergiden, asgari ücretin vergi istisnası olan 638 TL tutar düşüldüğünde ödenmesi gereken vergi, (211,25-638) 573.25 TL olarak hesaplanmaktadır. 5.004 TL’ye kadar olan kazançlardan damga vergisi de kesilmeyecektir.
İkinci ay kümülatif brüt ücret (9.500+9.500) 19.000 TL olacaktır. Bu tutardan önceki ve cari aya ilişkin işçiye ait sigorta ve işsizlik sigortası primi tutarı olan (1.425+1.425) 2.850 TL düşüldüğünde kümülatif vergi matrahı tutarı, 16.150 TL’dir. Başka bir deyişle, ilk aya ait olan matrah 8.075 TL’yle ikinci aya ait olan matrah 8.075 TL matrah toplanarak bulunacak kümülatif tutar 16.150 TL olacaktır. İkinci ayda gelir vergisi tutarı ise, (8.075x%15) 1.211,25 TL’dir. Bu tutardan asgari ücrete isabet eden aylık 638 TL düşüldüğünde ödenecek gelir vergisi (1.275- 638,01) 573.25 TL olarak bulunacaktır. Hesaplama, takip eden aylarda da bu şekilde devam edecektir. Böylece asgari ücretli ne kadar vergi istinasından yararlanıyorsa, tüm ücretliler aynı tutarda vergi istisnasından yararlanacaktır.
Bordro Sistemi Nasıl Değişecek?
Yeni yılda ise, brüt ücret üzerinden hesaplanacak vergi matrahı, asgari ücretin vergi matrahından mahsup edilecektir. Bu şekilde birikimli tutar 32.000 TL’ye ulaşıncaya kadar %15, 32.000 TL’yle 70.000 TL arasındaki matraha %20 vergi oranı ve vergi matrahı yükseldikçe diğer dilimler ve oranlar uygulanacaktır.
Başka bir ifadeyle, 2022 yılında gelir vergisi tarifesine tabi kazanç hesabında her ay 4.253,40 TL’yi aşan matrah dikkate alınacaktır. Böylece yıllık 60.000 TL’ye kadar brüt kazançlardan vergi alınmayacaktır.