Elif Köse: Kentsel Tasarım Planları Uygulanırken Taviz Verilmemeli

Kentsel tasarım; kamusal mekânların tasarımından meydan düzenlemelerine, peyzajdan kent mobilyalarına ve heykellerine, dezavantajlı gruplara yönelik mekân inşasından kentsel alanların kalitesini iyileştirmeye, sokakların yenilenmesinden ulaşım planlanmasına kadar oldukça geniş bir tasarım sürecini kapsıyor. Bu kapsamda belediyenizin yaptığı çalışmalardan bahseder misiniz?

ELİF KÖSE: Sağlıklı ve sürdürülebilir kentleşme anlayışıyla kültürel mirasın gelecek kuşaklara aktarılmasını, ileriye dönük uygulamalara yön verecek planlama ve yapılaşmanın oluşturulmasını, kamusal mekânların kalitesinin artırılmasını ve Safranbolu’nun fark yaratan örnek bir ilçe olmasını hedefleyen çalışmalar yürütüyoruz.  

Köyiçi Kurtuluş Meydanı’nda Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün heykelinin tarihî bellek kapsamındaki yerini yeniden alması ve çevre kalitesinin yükseltilmesine ilişkin hazırladığımız projeyi hayata geçirdik. Vatandaşlar da projeye katıldı.

Tarihî çarşı bölgesinde başlatılan plan çalışmalarını geçtiğimiz yıl sonunda Koruma Kurulu’nun ve belediyemizin titiz çalışmaları neticesinde sonlandırdık. Böylelikle yürürlüğe giren 1/500 ölçekli Koruma Amaçlı İmar Planı kararlarıyla görüntü kirliliğine yol açan tüm unsurları ortadan kaldıracak nitelikte çalışmalar yaptık. Çarşı merkezinde bulunan dükkânların tezgâhlarından tabelalarına, tentelerden sokaklarda ve meydanlarda bulunan kent mobilyalarına kadar yeni düzenlemeler getirdik, özel proje alanları oluşturduk.

1/500 ölçekli planla ulaşım ağları planladık. Bazı sokaklara kontrollü erişim sağlayacağız. Kimi sokaklarda da sadece yaya erişimi olması için düzenleme detayları üzerinde çalışıyoruz.

“Asmaaltı” adıyla anılan alandaki tescilli taşınmazların cephe sağlıklaştırmasına yönelik restorasyon projeleri Koruma Bölge Kurulu tarafından onaylandı. Asmaaltı’ndaki uygulamamız Karabük Valiliği’nin maddi destekleriyle başladı.

 “Tarihi Çarşı Meydanlarıyla Buluşuyor” temasıyla 1/500 ölçekli Koruma Amaçlı İmar Planı’nda tarihî çarşı bölgesindeki meydanları “Özel Proje Alanı” olarak belirledik. 

Özel proje alanı olarak belirlediğimiz Cinci Han arkasındaki kentsel tasarım projesi kapsamında Bilkent Üniversitesi, Mimarlar Odası ve ÇEKÜL işbirliğiyle başlattığımız çalışmalar güzel bir aşamada.

Halkın ihtiyaçlarına yönelik taleplerin hızlıca karşılanabileceği yeni Halk Masası, Zabıta Noktası ve Kitap Değişim Noktası’nın bütüncül biçimde tek merkezde toplanmasına yönelik projemiz dahilinde oturma birimlerini, kent mobilyalarını ve zemin kaplamasını birlikte değerlendiriyoruz, ilçe merkezinde görüntü kirliliğine sebep olan oluşumun önüne geçmeyi hedefliyoruz. 

18 Mart Kent Park’a, mahalleler ölçeğinde yapılması planlanan park alanlarına ve bazı yol güzergâhlarında oluşturulacak cep parklara ilişkin proje çalışmalarımız var.

Belediyemizin yetki alanındaki meydan, cadde ve ana yol güzergâhlarında görüntü kirliliğine sebebiyet veren unsurları tespit ettik, dış cephelerinin ve çevrelerinin iyileştirilmesine yönelik çalışmalara başladık.

Kentsel tasarım projelerinizde hangi kriterleri göz önünde tutuyorsunuz? Mevcut olan kentsel kimlikle, tarihsel geçmişle ve dokuyla yeni yapılacak olanlar arasında uyum sağlanması için nelere dikkat ediyorsunuz?

ELİF KÖSE: Kentsel tasarım projelerinin uygulanacağı bölge bu anlamda en önemli kriter. Sit alanlarında, sit alanlarını çevreleyen etkileme geçiş alanlarında ve bu alanlar dışındaki bölgelerde ayrı ayrı kriterlerimiz var. Bugünün ihtiyaçlarından, tasarım kriterlerinden, malzeme ve uygulama tekniğinden taviz vermeyen, kentsel kimliği ve tarihsel geçmişi göz ardı etmeyen, kültürel mirası ön planda tutan projeler yapmayı önemsiyoruz.

Çalışma alanının mevcut durumu üzerinden alınan görüşler ve yapılan araştırmalar sonucunda tasarım ve uygulama süreçlerinde arazi kullanım şekillerine, sorunlara, plan kararlarına, geleneksel yerel kimliğe, bölgesel kimliğe, sosyo-ekonomik duruma ve turizme dikkat ediyoruz.

Belediyeniz bünyesinde “Kentsel Tasarım Müdürlüğü” veya “Kentsel Tasarım Birimi” var mı? Daha etkili bir kentsel tasarım için yerel yönetimlerin alması gereken inisiyatifler sizce nelerdir?

ELİF KÖSE: Müdürlük veya birim henüz yok, ancak kurmayı planlıyoruz. Yerel yönetimler, kentsel tasarımla ilgili çalışmalarında uzman ekiplerle uzun vadeli planlar yapmalı ve planlar uygulanırken asla taviz vermemelidir. 

Kentsel tasarım projelerinizin yerel kimliğe uygun olması için analiz ve değerlendirme yapıyor musunuz? Planlama ve tasarım süreçlerinde katılımcılığı nasıl sağlıyorsunuz? Vatandaşlarla, STK’larla, üniversitelerle ve ilgili meslek odalarıyla bu anlamda çalışmalarınız var mı?

ELİF KÖSE: “Tarihi Çarşı Meydanlarıyla Buluşuyor” temasıyla 1/500 ölçekli Koruma Amaçlı İmar Planı’nda tarihî çarşı bölgesinde “Özel Proje Alanı” olarak belirlenmiş Cinci Han arkasındaki kentsel tasarım projelerini halk oylamasına sunduk. Proje alanında oluşturduğumuz Seçim Senin Merkezi’nde Bilkent Üniversitesi Kentsel Tasarım ve Peyzaj Mimarlığı Bölümü öğrencileri tarafından hazırlanan altı ayrı proje üç gün boyunca sergilendi,  “Ortak Miras, Ortak Karar” başlığı altında oylandı.

Bilkent Üniversitesi, Mimarlar Odası ve ÇEKÜL işbirliğiyle başlattığımız çalışmada da vatandaşların düşüncelerini alarak ilerledik. Esnaf Odası’yla, Karabük Üniversitesi’ndeki akademisyenlerle ve yerel hafıza olarak gördüğümüz Safranbolulu büyüklerimizle proje kararlarını harmanladık. Bu anlamda örnek ve özel bir çalışma yürütüyoruz.

Aynı şekilde Köyiçi Kurtuluş Meydanı’nda Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün heykelinin tarihî bellek içindeki yerini yeniden alması yönündeki düzenlememiz de bölge halkıyla proje özelinde yaptığımız toplantı çıktılarıyla sonuçlandı. 

Sürdürülebilir, ekolojik ve bütünleşik kentsel tasarım projeleriniz, dezavantajlı gruplara (çocuklar, kadınlar, yaşlılar, engelliler) yönelik olarak hayata geçirdiğiniz kentsel tasarım uygulamalarınız var mı? Belediyenizin kentsel tasarım politikası nedir? Kentsel tasarım rehberiniz var mı?

ELİF KÖSE: Kentsel tasarımla ilgili tüm projelerimizde dezavantajlı grupları öncelikli ele alıyoruz. Kamusal mekânlar, vatandaşların ortak kullanım mekânlarıdır, kent oluşumunun en önemli bileşenidir. Safranbolu gibi “Dünya Miras”ı olan bir ilçe için yürütülen politika, dünya mirasına yakışır paralellikte, kaliteli, yaşanabilir, sürdürülebilir, tarihsel geçmişine saygılı ve bağlı olmalıdır. Tarihî çarşı bölgesi için kentsel tasarım rehberimiz var.