YÜKLENİYOR
Merkezî yönetimle yerel yönetimler arasındaki gelir bölüşümü ve kaynak kullanımı sıkça tartışılan konular arasında yer alıyor. Belediyenizin bütçe, öz gelir ve mali kaynak konusunda yaşadığı sıkıntılar nelerdir?
ALİ ORKUN ERCENGİZ: Belediye bütçeleri, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’yla bu kanuna istinaden çıkarılan Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’ne göre hazırlanmaktadır. Mezkûr kanuna ve yönetmeliğe göre idareler, maliyete, kalkınma planına, programlarda yer alan politikalara, hedeflere, önceliklere, idarelerin stratejik planlarına, performans ölçütlerine ve fayda-maliyet analizine göre bütçelerini hazırlamalı ve uygulamalıdır.
Belediyeler, mahallî-müşterek nitelikteki ihtiyaçları karşılamak üzere faaliyet yürüttükleri için sosyal devlet anlayışıyla birlikte faaliyetleri ve giderleri, gelirlerine oranla daha hızlı artmaktadır. Vatandaşlar, borçlarını ödeme konusunda merkezî yönetime karşı gösterdikleri hassasiyeti belediyelere göstermemektedir.
Bu sorun, nüfusu az olan belediyelerde daha fazla hissedilmektedir. Bu durum, belediyenin tahsil ettiği tutarın düşük olmasına neden olmaktadır. Bu konunun çözümü için, belediyelerin merkezî yönetimin alacaklarını (vergi ve SGK borçlarını öncelikle tahsil etmesi) takip ettiği gibi, merkezî yönetimin de belediyelerin alacaklarını takip ve tahsil etmesi faydalı olacaktır.
Merkezî yönetimin kaynak aktarımı konusunda muhalefet belediyelerine yönelik engellemeleri hizmet kapasitenize, çalışmalarınıza ve proje üretiminize nasıl etki ediyor? Belediye bütçelerinin yalnızca nüfusa göre değil, kentin ihtiyaçlarına göre düzenlenmesi neden önemli ve gerekli? İller Bankası’nın muhalefet belediyeleri için genel bütçeden ayırdığı kaynak yeterli mi?
ALİ ORKUN ERCENGİZ: İller Bankası’na borcumuz az olduğu için gönderilen tutar üzerinden kesinti sorunu yaşamıyoruz. Ancak planladığımız yatırımlara yönelik olarak ilettiğimiz borçlanma talebi, İller Bankası ve kamu bankaları tarafından yanıtsız bırakılıyor. İller Bankası’na, kamu bankalarına, vergi dairelerine, SGK’ya ve diğer kurumlara vadesi geçmiş borcumuz olmamasına rağmen 2019 yılında yol yapımı için yaptığımız kredi başvurusu cevapsız bırakıldı. Bu durum hizmet kapasitemizi, çalışmalarımızı ve proje üretimimizi olumsuz yönde etkiliyor.
Yerel yönetimlerin mali özerkliğini sağlamak için yasal mevzuat ve hukuki düzenlemeler çerçevesinde sizce neler yapılmalı? Merkezî yönetimin yerel yönetim politikaları neticesinde karşılaştığınız engellemeler, bütçe kısıtlamaları ve soruşturmalar nedeniyle hizmet/proje sunumunda ne tür zorluklarla karşılaşıyorsunuz?
ALİ ORKUN ERCENGİZ: Vergi gelirlerinden ayrılan payın İller Bankası aracılığıyla gönderilmesi, İller Bankası’nın belediyeler üzerinde baskı oluşturmasına ve siyasi tahakküm aracı hâline gelmesine neden oluyor. Belediyeler, İller Bankası’ndaki mevcut hesaplarından yapılan kesintileri takip edemiyor. Çünkü İller Bankası bu konuda yeterli şeffaflığa sahip değil. Belediyeler, kesinti yapılan tutarı görebiliyor, ancak nasıl hesaplandığını bilmedikleri için itiraz yolunu kullanamıyor. İller Bankası tarafından belediye paylarından kesilen sermaye paylarının toplam tutarı da (son 5 yıl hariç) sistemde görünmüyor. Belediyelerin vergi gelirlerinden aldığı payın, büyükşehir belediyelerinde olduğu gibi, Maliye Bakanlığı tarafından doğrudan belediye hesaplarına gönderilmesi, belediyelerin özerkliği açısından faydalı olacaktır.