- 11 Nisan 2021
YÜKLENİYOR
Belediyenizin ulaşımla ilgili çalışmalarından bahseder misiniz? Toplu taşıma sistemlerini ve ulaşım altyapısını geliştirmeye yönelik projeleriniz nelerdir? Ulaşım çalışmalarınızda planlama, finansman ve uygulama açısından sıkıntı yaşıyor musunuz?
CEMİL DEVECİ: 5216 sayılı Büyükşehir Belediyeleri Kanunu’na istinaden ulaşımla ilgili her türlü iş ve işlemler (stratejik plan, ulaşım ana planı vb.) büyükşehir belediyeleri tarafından yapılmaktadır. Türkiye’de hane halklarının tüketim amaçlı yaptığı harcamaların gider sıralamasında ulaşım üçüncü sıradadır (2018 yılı %18.03, 2019 yılı %16.50). 2020 yılı ise, pandemiden dolayı daha düşük olacaktır. Son aylarda yakıt gruplarına gelen zamlardan dolayı özel araç kullanımının azalabileceği ancak buna paralel olarak kamu ve özel sektör toplu taşıma, servis ve taksi ücretlerinin artabileceği göz önüne alındığında 2021 yılında ve müteakip yıllarda hane halkının ulaşım giderlerinin daha da artabileceği öngörülmektedir.
Ulaşım altyapısını oluştururken ve düzenlerken kentsel mekân kullanımını nasıl planlıyorsunuz? İnsan odaklı ulaşımı yaygınlaştırmak için hangi çalışmaları yapıyorsunuz? Dezavantajlı gruplar için ulaşım altyapısı oluşturuyor musunuz?
CEMİL DEVECİ: Türkiye’de toplu taşıma, kamu-özel ayrımıyla ya da ortaklığıyla yapılmaktadır. Merkezî yönetimin ve yerel yönetimlerin siyasi (oy) yapısından dolayı toplu ulaşım üzerinde gerektiği kadar denetim ve kontrol sistemi kurulamamaktadır. Türkiye’deki toplu ulaşım sistemi sadece kamu elinde toplanarak belli bir oranda kâr elde edilebilir. Pandemi ve ekonomik kriz gibi olağanüstü şartlarda devlet, vatandaşının ulaşım giderlerini sübvanse edebilir ya da toplu taşımanın gerekli tüm kriterlerini belirleyerek, özel sektöre kiralama yoluyla işlettirip, kontrol ve denetim mekanizmasıyla ulaşım masraflarının belli bir yüzdesiyle özel sektörü sübvanse ederek vatandaşların ulaşım giderlerini düşürebilir.
Stratejik planınızda “Akıllı/Erişilebilir Ulaşım Stratejisi” ve “Ulaşım Eylem Planı” var mı? Varsa, kapsamı ve içeriği nedir? Sürdürülebilir kent içi ulaşım (ekolojik, ekonomik, sosyal) uygulamalarının ve ulaşımda enerji verimliliğinin artırılması için hayata geçirmeyi düşündüğünüz ya da tamamladığınız çalışmalarınız nelerdir?
CEMİL DEVECİ: UKOME Genel Kurulları, 2020 yılı öncesinde 11 büyükşehir belediyesi üyesi, 11 dış kurum/ kuruluş üyesi ve bir başkandan oluşuyordu. 2020 yılı sonrasındaki yeni yönetmelikle 11 büyükşehir belediyesi üyesi sabit bırakıldı, 15 merkezî idare yetkilisi şeklinde değiştirildi. Bakanlık İl Müdürlüğü’nden bir yetkiliyle Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’ndan ve bağlı kuruluşlarından altı yetkilinin ve AFAD’dan da bir yetkilinin kurulda üyeliği bulunmaktadır. Vatandaşların oylarıyla seçilen yerel yöneticilerin ulaşım planlamasını merkezî idareden bağımsız yapabilmesi için UKOME kurul üyelerinin belirlendiği yönetmelik eski hâline getirilmelidir, kentlerin ulaşımla ilgili kurumlarından üye seçilmelidir.
Emisyon, gürültü ve görüntü kirliliğinin azaltılması için ulaşımda çevre ve iklim duyarlılığını artırıcı önlemler alıyor musunuz? Bu konuda yerel yönetimlerin alması gereken inisiyatifler sizce nedir?
CEMİL DEVECİ: Belli bir metrenin üzerinde (örneğin 14.5 metre) genişliği olan yollar (yapım, altyapı, vergi vs.) büyükşehir belediyelerine bırakılmış. Bu nedenle sokaklarda bisiklet yolu oluşturulamadığı için büyük caddelerde ve bulvarlarda ilçe belediyeleri tarafından bisiklet yolu oluşturulamamıştır.
Özellikle raylı sistemin olduğu kentlerde raylı sistem hattıyla paralel güzergâhlarda toplu taşımaya devam edilmiş, 3-4 durak arası demiryolu-karayolu kombine taşımacılığı (ring sistemi) tam olarak organize edilememiştir. Görüntü kirliliğinin azaltılması için park düzenlemeleri yapılmaktadır. Hizmet dönemimiz içinde 10 tane yeni park düzenlenmesi yaptık. İklim değişikliğine uyum sağlanması amacıyla sıfır atık kapsamında etkin çalışmalar yürütüyoruz. “İklim değişikliği Uyum Eylem Planı”nı da içeren bir AB projesi yazdık ve fon başvurusu yaptık. Parklarda, bahçelerde ve tarım yapılan alanlarda uygulanmak üzere yağmur hasadı çalışmaları yürütüyoruz.
