İşverenin Çalışanlara İş Koşulları Hakkında Bilgi Verme Yükümlülüğü

Çalışanların iş koşulları hakkında işveren tarafından bilgilendirilmesi, işyeri düzeyinde uygulanan bilgi verme ve danışma müessesesidir.

Çalışanlara bilgi verme ve danışma müessesesinin önemli bir kısmı Türk İş Hukuku mevzuatında kabul edilmiştir. Bazıları için henüz AB yönergeleri açısından uyum sağlanamamıştır. Bu uygulamaları aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür:

·       İş sözleşmesinin koşulları hakkında bilgi verme (İK, m. 8). 

·       İş sağlığı ve güvenliği konusunda bilgi verme, danışma ve çalışanların katılımlarını sağlama (İK, m. 77).

·       Kısmi/tam süreli açık işler hakkında bilgilendirilme (İK, m. 13).

·       Kısa çalışmanın ve işyerinde faaliyetin durmasının İŞKUR’a ve taraf sendikaya bildirilmesi (4447, Ek m.1).

·       Çalışma koşullarındaki değişikliğin bildirilmesi (İK, m. 22).

·       Toplu işçi çıkarma durumunda bilgi verme ve danışma/müzakere (İK, m. 29).

·       Belirli/belirsiz süreli açık işler hakkında bilgilendirilme.

·       İşyerinin veya bir bölümünün devri hâlinde çalışanlara bilgi verme ve danışma.

İşverenin bilgilendirme yükümlülüğü hukukumuzda 4857 sayılı İş Kanunu’nun 8. maddesinin son fıkrasında düzenlenmiştir. Buna göre, “Yazılı sözleşme yapılmayan hâllerde işveren, işçiye en geç iki ay içinde genel ve özel iş koşullarını, günlük ya da haftalık çalışma süresini, temel ücreti ve varsa ücret eklerini, ücret ödeme dönemini, süresi belirliyse sözleşmenin süresini, fesih hâlinde tarafların uymak zorunda olduğu hükümleri gösteren yazılı bir belge vermekle yükümlüdür.” Madde hükmünde de öngörüldüğü gibi, belgenin yazılı olması ve hükümde öngörülen hususlarla ilgili bilgi içermesi gerekmektedir. Buradaki yazılı şekilden kasıt, şüphesiz ki, adi yazılı şekildir. İşverenin adını, soyadını ve unvanını içermelidir. Ayrıca işçinin imzasına gerek yoktur.

Yine iş koşullarının işveren tarafından değiştirilmesi bakımından işverenin 91/533 sayılı yönerge kapsamında “iş sözleşmesi veya iş ilişkisinde yer alan koşulların değiştirilmesi” başlıklı 5. maddesine göre, “Madde 2(2) ve madde (4)1 de yapılan herhangi bir değişiklik, söz konusu değişikliğin yürürlüğe giriş tarihinden en geç 1 ay sonra işverence yazılı olarak çalışana bildirilmelidir.” İş Kanunu’nun iş koşullarında değişikliği düzenleyen 22. maddesinde ise, “İşveren, iş sözleşmesiyle veya iş sözleşmesinin eki niteliğindeki personel yönetmeliği ve benzeri kaynaklar ya da işyeri uygulamasıyla oluşan çalışma koşullarında esaslı bir değişikliği ancak durumu işçiye yazılı olarak bildirmek suretiyle yapabilir. Bu şekle uygun olarak yapılmayan ve işçi tarafından altı işgünü içinde yazılı olarak kabul edilmeyen değişiklikler işçiyi bağlamaz,” denilerek işverenin iş koşulları konusunda işçiyi bilgilendirme yükümlülüğü hüküm altına alınmıştır.

Sonuç olarak işverenler, 14 Ekim 1991 tarih ve 91/533/EEC sayılı İş Sözleşmesi’ne veya Çalışma Koşullarına Uygulanacak Kurallar Hakkında İşverenin İşçiyi Bilgilendirme Yükümlülüğü Üzerine Yönerge’ye ve İş Kanunu hükümlerine göre iş koşulları hakkında işçileri bilgilendirmek zorundadır.

Av. HARİKA ECEM DEĞİRMENCİ