Lütfü Savaş: Toplu Taşımayı Yaygınlaştırmayı Amaçlıyoruz

Belediyenizin ulaşımla ilgili çalışmalarından bahseder misiniz? Toplu taşıma sistemlerini ve ulaşım altyapısını geliştirmeye yönelik projeleriniz nelerdir? Ulaşım çalışmalarınızda planlama, finansman ve uygulama açısından sıkıntı yaşıyor musunuz?

LÜTFÜ SAVAŞ: Hatay, 6360 sayılı “On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulmasıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” kapsamında 2014 yılında büyükşehir statüsü kazandı. 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ve 5393 sayılı Belediye Kanunu’nda ulaşıma ilişkin yer alan görevleri ve sorumlulukları yerine getirmek için hemen çalışmalara başladık. Bu kapsamda ulaşım ana planı hazırladık. Belediyemizin stratejik planında da yer alan “kent genelinde güvenli, ekonomik ve erişilebilir ulaşım hizmetiyle kentin ulaşım ağının geliştirilmesi” hedefi doğrultusunda birçok çalışma yürütüyoruz.

Ulaşım ana planı kapsamındaki toplu taşıma rehabilitasyon çalışmalarında toplu taşıma sisteminin mevcut yapısı ortaya çıkarıldı. Mevcut durumda toplu taşıma sisteminin birbirine entegre olmadığı, vatandaşların düşük standartlara sahip araçlarla toplu taşıma hizmeti aldığı, kent genelinde 65 yaş ve üzeri vatandaşlarla engelli vatandaşların toplu taşıma hizmetlerinden ücretsiz yararlanamadığı, aktarma indirimlerinin olmadığı, trafikte olması gerekenden daha fazla sayıda toplu taşıma aracının yer aldığı, bu durumun trafik yoğunluğuna, trafikte geçirilen sürenin uzamasına sebep olduğu belirlendi. Bu sorunların çözümü için çalışmalara başladık. Öncelikle envanter çalışması yapıldı. Daha sonra kentteki tüm toplu taşıma güzergâhlarında yolcu ve sefer sayımı yapıldı, güzergâhların yolcu potansiyelleri belirlendi. Güzergâhların yolcu potansiyellerine göre araç yapıları ve araç sayıları tespit edildi. Araçların verimli ve sürdürülebilir bir yapı içerisinde yer alması için bölgesel havuz yapıları oluşturuldu. Elektronik ücret toplama sistemi sayesinde güzergâhların birbirine entegre olması sağlandı. Bu sayede aktarma indirimleri tanımlandı. Araç sayılarının azalmasıyla birlikte çevre kirliliğinin azaltılması amaçlandı. Güzergâhların daha verimli olması sağlandı. Toplu taşıma hizmeti almayan ya da eksik alan yerlere toplu taşıma hizmeti ulaştırıldı. Güzergâhların kentin cazibe noktalarına temas etmesi sağlanarak toplu taşıma kullanım oranının artırılması amaçlandı. Toplu taşıma kullanım oranının artmasıyla birlikte bireysel araç kullanım oranının ve karbon salımının azalması hedeflendi. Taksi duraklarını kent estetiğine uygun hâle getirilmesi, kent içine ve kırsala uygun durak montajıyla toplu taşıma hizmeti veren özel işletmecilerin daha modern, konforlu, engelli ve hareket kısıtlı vatandaşların kullanımına uygun araçlarla toplu taşıma hizmetini sürdürmesi sağlandı. Elektronik ücret toplama sisteminin ve kamera sistemlerinin kent genelindeki tüm toplu taşıma araçlarında kullanılması için çalışmalar devam ediyor. Çalışmalarda planlama açısından sıkıntı yaşanmıyor, ancak pandemiyle birlikte esnafın araç yenileme hızı azaldı ve projelerin sahada uygulama süresi uzadı.

Trafik hizmetleri kapsamında kent genelinde tam adaptif veya adaptif sinyalize kavşak sayısını artırmaya çalışıyoruz. Aynı şekilde sahadan anlık veri alabilmek amacıyla araç sayım sistemlerini artırmaya, bu verileri vatandaşlarla paylaşmak için değişken mesaj sistemlerini (trafik yönlendirme ekranları) artırmaya çalışıyoruz. Finansman konusunda sıkıntı yaşıyoruz. Ulaşım planlama çalışmaları dahilinde kent genelindeki kavşak düzenlemeleri için lokasyonlara en uygun kavşak çözümünü oluşturuyoruz ve uyguluyoruz.

Ulaşım altyapısını oluştururken ve düzenlerken kentsel mekân kullanımını nasıl planlıyorsunuz? İnsan odaklı ulaşımı yaygınlaştırmak için hangi çalışmaları yapıyorsunuz? Dezavantajlı gruplar için ulaşım altyapısı oluşturuyor musunuz?

LÜTFÜ SAVAŞ: Toplu taşıma hizmeti almayan ya da eksik alan yerlere toplu taşıma hizmetini ulaştırıyoruz. Güzergâhlarda yaptığımız çalışmalarla toplu taşımayı yaygınlaştırmayı amaçlıyoruz.

İnsan odaklı ulaşımı yaygınlaştırmak için vatandaşların talepleri doğrultusunda toplu taşıma güzergâhları düzenliyoruz. Yeni güzergâhlarda ihtiyaç duyulan yerlere durak montajı yapıyoruz, vatandaşların olumsuz iklim koşullarından etkilenmemesini sağlıyoruz.

Engelliler hakkında 5378 sayılı kanunda belirtilen hükümleri göz önünde tutuyoruz. Rehabilitasyon projelerinde engelli erişimine uygunluğun yanı sıra AB standartlarında tam alçak tabanlı araçların kullanılmasını ve engelli veya hareket kısıtlı vatandaşların toplu taşıma araçlarını kolay kullanmasını sağlıyoruz. Yaya geçitlerinde engelli işaretlemeleri yapıyoruz. Sinyalize kavşaklarda engelli geçiş butonlarının sayısını artırmaya çalışıyoruz. Engelli vatandaşların kullandığı akülü araçların şarj edilmesini sağlayan istasyonların montajını yaptık, uygulamayı kent genelinde yaygınlaştırmayı planlıyoruz.

Stratejik planınızda “Akıllı/Erişilebilir Ulaşım Stratejisi” ve “Ulaşım Eylem Planı” var mı? Varsa, kapsamı ve içeriği nedir? Sürdürülebilir kent içi ulaşım (ekolojik, ekonomik, sosyal) uygulamalarının ve ulaşımda enerji verimliliğinin artırılması için hayata geçirmeyi düşündüğünüz ya da tamamladığınız çalışmalarınız nelerdir?

LÜTFÜ SAVAŞ: Elektronik ücret toplama uygulamasına geçtik. Ödemeler, Hatay Kart aracılığıyla yapılıyor. Hatay Kart, akıllı telefon aplikasyonu (mobil uygulama), web sitesi otobüsüm nerede uygulaması, online yükleme ve akıllı durak gibi uygulamalar kullanılıyor. Bayi ağıyla ve 7/24 çalışan kiosk cihazlarıyla dolum noktaları oluşturduk. Akıllı duraklar sayesinde araçların duraklara geliş zamanı ve hat bilgileri anlık olarak paylaşılıyor.  

Erişilebilir ulaşımla ilgili olarak toplu taşıma rehabilitasyon projeleri kapsamında araç değişimlerinde alçak tabanlı ve engelli uyumlu araç şartı getirildi. Kent içindeki taşımacılıkta ayakta yolcu alan otobüslere geçilmesiyle ücretsiz seyahat kartları yönetmeliğinde belirlenen vatandaşlar ücretsiz taşıma hakkından faydalanmaya başladı.  

Emisyon, gürültü ve görüntü kirliliğinin azaltılması için ulaşımda çevre ve iklim duyarlılığını artırıcı önlemler alıyor musunuz? Bu konuda yerel yönetimlerin alması gereken inisiyatifler sizce nedir?  

LÜTFÜ SAVAŞ: Hatay’da 4.000’i aşkın toplu taşıma esnafı faaliyet gösteriyor. Araçların çoğu eski model olduğu için kent merkezinde hava ve görüntü kirliliği oluyordu. Ulaşım ana planı kapsamındaki çalışmalarda pandemi öncesinde 0-3 yaş aralığı iken, pandemi sonrasındaki ekonomik problemler nedeniyle bu yaş sınırı 0-8’e çekildi. 0-8 yaş aralığında, Euro 5 ve Euro 6 motora sahip araçların kullanılmasını sağlattık. Kent merkezindeki hava ve görüntü kirliliğinin önüne geçtik. Ayrıca atıl kapasite oluşturan minibüs garajlarının kent merkezinden taşınması için çalışmalar yürütüyoruz. Rehabilitasyon çalışmalarıyla güzergâhların daha verimli olmasını ve bireysel araç kullanımını azaltmayı amaçladık. Bu sayede araçların çevreye bıraktığı zararlı gazların azalmasını hedefledik. Sinyal sürelerinde revize yaparak beklemeyi azaltıyor ve adaptif kavşaklarda anlık süre değişimleriyle bekleme süresini minimuma indiriyoruz. Böylelikle karbon salımını da azaltıyoruz. Kent genelindeki bisiklet yolu çalışmalarımız da sürüyor. İskenderun’da 51.2 kilometrelik bisiklet yolunun yapımı devam ediyor.

Antakya ve Defne ilçeleri için de proje çalışmaları başladı, bisiklet yolu yapımına en kısa sürede başlayacağız.