Zeydan Karalar: Ulaşımı Toplum Temelli Planlama Yaklaşımıyla Ele Alıyoruz

Belediyenizin ulaşımla ilgili çalışmalarından bahseder misiniz? Toplu taşıma sistemlerini ve ulaşım altyapısını geliştirmeye yönelik projeleriniz nelerdir? Ulaşım çalışmalarınızda planlama, finansman ve uygulama açısından sıkıntı yaşıyor musunuz?

ZEYDAN KARALAR: Toplu taşıma sistemlerini daha verimli kullanabilmek ve ulaşım altyapısını geliştirmek için ulaşım ana planı çalışmaları devam ediyor. Plan kapsamında ulaşım altyapısının ve ulaşım sistemlerinin bir bütün olarak yeniden düzenlenmesi için kısa, orta ve uzun vadeli ulaşım politikalarının ve stratejilerinin belirlenmesi, kentin plan kararlarıyla uyumlu ulaşım yatırım ve plan kararlarının alınması, projelerin hazırlanması, hızlı ve güvenli bir trafik akışının sağlanması için kavşak noktalarında ve yol aksları boyunca gerekli tasarım ve düzenlemelerin yapılması hedefleniyor. Alt ölçekte baktığımızda ise, bisiklet yolları ve bisiklet paylaşım sistemi, elektrikli scooter kiralama sistemi, Turgut Özal Bulvarı Tramvay Projesi, 2. Etap Hafif Raylı Sistem Projesi çalışmaları sürüyor.

Bisiklet kullanımı için Adana’da iklim uygun. Bisiklet kullanımının yaygınlaşması için çalışmalar yürütüyoruz. Vatandaşları işe gidip gelirken şahsi araçlarını kullanmaktan ne kadar uzak tutabilirsek, trafik o ölçüde rahatlar. Ulaşımla ilgili projelerimizde bilim insanlarıyla, ulaşım sorununun paydaşları olan sivil toplum kuruluşlarıyla, kurumlarla, vatandaşlarla birlikte çalışıyoruz. 

Trafiğin rahatlatılması için ulaşım ana planı tek başına yetmez. İmar planı da olmalı. Bunun için de çalışıyoruz. Kentin önümüzdeki 50 yılını, geleceğini planlamak için konunun tüm paydaşlarıyla, bilim insanlarıyla beraber çalışıyoruz.

Mega kentlerdeki en büyük sorunlardan biri, trafik. Adana’da trafik sorununu çözmek için öncelikle bilim insanlarıyla görüştük. Ulaşım ana planı için çalışmaya başladık, fakat pandemi bizi yavaşlattı. Adana’da yaşayan herkes bu işin paydaşı. Konuyla ilgili kamuoyu araştırmaları yapıldı. Adana’da bu iş daha önce de denendi, ancak başarılı olmadı. İşimizin zor olduğunu biliyorduk, ancak kararlı olunduğunda yapılabileceğinin de farkındaydık. Bir yılı aşkın süren çalışmalar sonucunda Ulaşım Ana Planı Çalıştayı’nı yapacak seviyeye geldik.

Adana’da metro günlük 25-30.000 kişi taşıyor. Oysa bu sayının en az 250.000 kişi olması gerekiyor. Metro günde 250.000 kişi taşısaydı, yaklaşık 200.000 kişi işine, alışverişe vs. giderken özel aracını kullanmayacaktı. Bu da trafik sorununu büyük oranda azaltacaktı. Çalışmalar kapsamında Adana’da altgeçitlerin, üstgeçitlerin ve yeni yolların nerelere yapılması gerektiği belirlendi. Bir köprü inşa ettiğinizde karşı tarafa geçiş yoğunluğu sağlarsınız, ama orada trafiğin nereye akacağını hesaplamazsanız olmaz. Bu ve benzeri tespitlerin yapılması oldukça önemli. Beklentimiz, bütün bu çalışmaların sonucunda Adana trafiğinin bir nebze de olsa rahatlaması.

Tramvay hattı için kamuoyu araştırmaları sürüyor. Metronun ikinci hattı için de çalışmaları tamamladık. Bu konuya bir çözüm bekliyoruz. Bu hâliyle metronun çalışması yarardan çok zarar getirecek. Yeni stadyuma ulaşım konusunda da sorun var. Ülkemizde sorun ve kaos oluştuktan sonra zarar azaltılmaya çalışılıyor. Oysa sorun yaşanmadan önce önlem alınsa, bu kaos yaşanmayacak, her türlü sorun en az zararla atlatılacak.

Ulaşım altyapısını oluştururken ve düzenlerken kentsel mekân kullanımını nasıl planlıyorsunuz? İnsan odaklı ulaşımı yaygınlaştırmak için hangi çalışmaları yapıyorsunuz? Dezavantajlı gruplar için ulaşım altyapısı oluşturuyor musunuz?

ZEYDAN KARALAR: Ulaşım altyapısını oluşturmak için imar planlarıyla eşgüdümlü olarak ulaşım ana planı hazırlanıyor. Tüm süreç, toplum temelli planlama yaklaşımıyla ele alınıyor. Paydaşların görüşlerine başvuruluyor, şeffaf, katılımcı ve kapsayıcı bir yaklaşımla yenilikçi projeler hedefleniyor. Ayrıca toplu taşıma sistemlerini engelsiz hâle getirmeye yönelik olarak sesli uyarı sistemleri, engelli rampaları, kılavuz çizgileri gibi uygulamalar konusunda da çalışmalar yapılıyor.

Stratejik planınızda “Akıllı/Erişilebilir Ulaşım Stratejisi” ve “Ulaşım Eylem Planı” var mı? Varsa, kapsamı ve içeriği nedir? Sürdürülebilir kent içi ulaşım (ekolojik, ekonomik, sosyal) uygulamalarının ve ulaşımda enerji verimliliğinin artırılması için hayata geçirmeyi düşündüğünüz ya da tamamladığınız çalışmalarınız nelerdir?

ZEYDAN KARALAR: Stratejik planımızda “Akıllı/Erişilebilir Ulaşım Stratejisi” ve “Ulaşım Eylem Planı” bulunmuyor. Sürdürülebilir kent içi ulaşım uygulamaları kapsamında toplu taşımanın yaygınlaştırılması, yaya ve bisiklet odaklı çözüm önerilerinin geliştirilmesi, akıllı ulaşım sistemlerinin oluşturulmasıyla ilgili çalışmalar devam ediyor.

Emisyon, gürültü ve görüntü kirliliğinin azaltılması için ulaşımda çevre ve iklim duyarlılığını artırıcı önlemler alıyor musunuz? Bu konuda yerel yönetimlerin alması gereken inisiyatifler sizce nedir?  

ZEYDAN KARALAR: Özel araç kullanımının azaltılmasına yönelik olarak toplu taşımanın yaygınlaştırılması, ulaşım ana planı kapsamında emisyon ve gürültü kirliliğinin en aza indirgenmesi için çalışıyoruz. Ulaşım ve trafik teknik altyapısının, toplu taşım sisteminin ve işletmeciliğinin yaya/bisiklet gibi çevre dostu ulaşım biçimlerine öncelik vererek düzenlemeyi, insan odaklı ulaşım sistemlerine öncelik veren çözümler üretmeyi, toplu taşıma ve ara toplu taşıma türlerinin entegrasyonunu sağlamayı, durak ve terminal alanlarını düzenlenmeyi planlıyoruz.

Yerel yönetimlerin alması gereken önlemler arasında araçların egzoz gazı ölçümü, bakım ve onarımların zamanında yapılması, araç kapasitelerinin üstünde yolcu ve yük taşınmaması, toplu taşımaya önem verilmesi, çevre dostu araçların kullanımının artırılması sayılabilir.