YÜKLENİYOR
Göç ve zorunlu göç (doğal afetler, iklim değişikliği, işsizlik, eğitim vs. nedeniyle), kent yaşamını doğrudan etkileyen dinamik bir olgu. Göç hareketlerine ilişkin istatiksel veri kaydınız var mı? Stratejik planınızda göç politikası yer alıyor mu?
ZEYDAN KARALAR: Adana, göç hareketliliğinin en önemli duraklarındandır. 2019 yılında iç ve dış paydaşların aktif katılımıyla Göç Ana Planı’nı hazırlayan ilk belediyelerden biriyiz. Göç Ana Planı hazırlık sürecinde envanter taramalarıyla, tarihî araştırmalarla istatistiksel verilere ulaştık ve kayıt altına aldık.
2011 yılında Suriye’de başlayan güvensiz ortam ve iç savaş nedeniyle Suriyeli sığınmacılardan oluşan kalabalık bir nüfusu barındırmaya başladık. 2021 yılı itibarıyla resmî kayıtlara göre geçici koruma statüsündeki 250.000’den fazla Suriyeli sığınmacıya ev sahipliği yapıyoruz. Bölgemizde 12.300 civarında farklı statülerdeki yabancı nüfus da yaşıyor. Adana’da geçici koruma altındaki Suriyelilerin yanı sıra Afganistan ve Irak’tan gelen sığınmacılar da bulunuyor. Düzenli göçmen sayılarına baktığımızda, 2.000’nin üzerinde uluslararası öğrenci, Türk vatandaşlarıyla evli yabancılar ve çalışma izinli yabancılar, Adana’daki göç nüfusu kategorilerini oluşturuyor.
Belediyemizin Sağlık ve Sosyal Hizmetler Daire Başkanlığı bünyesinde 2017 yılında Göç ve Göçmen İşleri Şube Müdürlüğü’nü kurduk. Türkiye genelinde şube müdürlüğü kademesinde göçmenlere hizmet veren birkaç belediyeden biri olduk. İlk istatistiksel verileri, kurum bünyesinde oluşturulan bu birim tarafından verilen sosyal hizmetlerin envanter kayıtları niteliğinde tutmaya başladık. 2018 yılının Aralık ayında Uluslararası Göç Örgütü’yle işbirliği yaparak Göçmen Koordinasyon ve Uyum Merkezi kurduk. Bu merkez, fon sağlayıcı kuruluşlarla birlikte Suriyeli, Afgan ve Iraklı göçmenler için barınmaya, gıda hizmetine, psikolojik danışmanlık hizmetlerine ve dil eğitimine yönelik projelerde işbirliklerine dayalı hizmetler üretiyor.
2019 yılında Yerel Yönetişimde Rezilyans Projesi (RESLOG) desteğiyle hazırladığımız 2020-2024 Göç Ana Planı’nda göç olgusuyla ilgili kurumsal direnci artırmak amacıyla hedef ve faaliyetler belirledik. Kurumumuzun 2020-2024 Stratejik Planı’nda da Göç Ana Planı yer alıyor. Belirlediğimiz hedeflere ulaşmak amacıyla performans göstergeleri ve mali kaynaklar öngördük.
Göç yönetimi ve göç uyum stratejisi kapsamında hangi çalışmaları yapıyorsunuz? Artan işsizlik ve ekonomik kriz bağlamında özellikle genç nüfusun kır-kent arasındaki göç hareketleri, kentinizin sosyal, ekonomik ve kültürel yapısına, istihdam ve üretim sürecine nasıl etki ediyor?
ZEYDAN KARALAR: Suriye göçünün ilk yıllarında öncelikli sorun, zorunlu göç sonrası başka bir ülkede ikamet etmek durumunda kalan kırılgan bir nüfusu karşılamak ve buna yönelik insani yardım hizmetlerinin yereldeki koordinasyonunu sağlamaktı. Takip eden on yıllık dönemde ise, sürecin doğal bir sonucu olarak farklı bir dile ve yaşam kültürüne sahip göçmenler ve mülteciler, dil bariyerini kısmen aşarak, emek piyasalarının ve gündelik yaşamın bir parçası oldular. Bu da belediyeleri hem artan nüfus için altyapı planlaması hem de farklı kültürlerle beraber yaşamak, toplumsal uyumu sağlamak ve sürdürmek için gerekli hizmetlerin tanımlanması gibi iki zorlu meselenin ana aktörü hâline getirdi. Hazırladığımız Göç Ana Planı, bu sorunları çözmeye yönelik bir yol haritası niteliğindedir. Kent genelindeki göçmen nüfusun Adana’daki yaşamında temel ihtiyaçlarını karşılamak, farklılıkları eğitim yoluyla gidermek, sosyal uyum sorunlarını çözmek, kaygıyı azaltmak, umudu artırmak ve göçü doğru yönetmek için belirlediğimiz hedefleri yerel ve uluslararası ortaklıklar içeren uygulamalarla gerçekleştirmeye çalışıyoruz. Bu süreçte göçmenlerin katılımıyla, güvenlik zafiyeti de dahil olmak üzere, Adana’yla ilgili önyargıları giderecek festivaller düzenliyoruz ve Adana’nın turizm kenti olmasını destekleyecek çalışmalar yürütüyoruz.
Belediyenizin mültecilere ve sığınmacılara yönelik çalışmalarından bahseder misiniz? Bu çalışmalarınız doğrultusunda STK’larla, meslek odalarıyla ve dayanışma ağlarıyla işbirliği yapıyor musunuz?
ZEYDAN KARALAR: Belediyemiz, Göç ve Göçmen İşleri Şube Müdürlüğü, Göçmen Koordinasyon Uyum Merkezi ve Strateji Geliştirme Şube Müdürlüğü koordinasyonunda birçok projeye, hizmete ve çalışmaya imza attı. Kurum bünyesinde gerçekleştirilen tüm çalışmalarda Adana Kent Konseyi’yle, ilgili STK’larla, fon sağlayıcı kuruluşlarla, mahalle muhtarlarıyla ve mültecilerin kanaat önderleriyle işbirliği yapıldı.
2017 yılından itibaren Suriyeliler için dil ve meslek kursları açılması amacıyla Uluslararası Çalışma Örgütü’yle işbirliği yaptık. Yaklaşık 120 kişiye A1 ve A2 düzeyinde dil kursları, aşçılık ve ayakkabıcılık alanlarında meslek kursları verdik.
2018-2019 yılında “Türkiye’de Suriyeli Olmayan Mülteciler ve Sığınmacılar İçin İnsana Yakışır İş Olanaklarının Teşvik Edilmesi Projesi” kapsamında oluşturulan eğitim merkezinde dil sınıfı, meslek atölyesi ve kreş oluşturuldu. 80 kişiye A1 düzeyinde dil eğitimi, üç farklı meslekte toplam 70 kişiye mesleki eğitimler verdik.
2019 yılının ilk yarısında, Alman Kalkınma Bakanlığı (GIZ) tarafından finanse edilen Birleşmiş Kentler ve Yerel Yönetimler Ortadoğu ve Batı Asya Bölge Teşkilatı (UCLG-MEWA) koordinasyonunda Göç ve Mülteci Meclisinin Kapasite Artırımıyla Yerel Seviyede Sosyal Uyum Geliştirme Projesi’ni uyguladık.
Uluslararası Göç Araştırmaları Merkezi (ICMPD) ve Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’yle İsviçre Göç İdaresi’nin (ICMPD) ortak yürüttüğü Türkiye’de Kalkınmaya Duyarlı Göç Politikalarının Uygulanmasına Destek Projesi (SIDEM) kapsamında 2019 yılında 15’i göçmen 5’i yerel halktan 20 kadına girişimcilik, temel vatandaşlık, bilgisayar dersleri ve danışmanlık hizmeti verdik.
Sığınmacılar ve Göçmenler Dayanışma Derneği (SGDD-ASAM), göçmenlere yönelik psiko-sosyal destek merkezi açılması için 2019 yılında belediyemize destek verdi. Merkezde bugüne kadar yaklaşık 6.000 kişi psikolojik danışmanlık hizmeti aldı.
2020 yılında Türkiyeli, Suriyeli, İranlı ve Afganistanlı kadınların dayanışma, eşitlik ve üretim ilkeleriyle belediyemiz tarafından Meryem Kadın Kooperatifi kuruldu.
Eylül 2020-Ocak 2021 tarihleri arasında Alman Kalkınma Bakanlığı desteğiyle kırılgan gruplardan 200 ev sahibi ve göçmen bireye online dil eğitimi, 3 aylık internet paketi, 50 kişiye de tablet verildi.
2020 Kasım-2021 Kasım ayları arasında BM-IOM desteğiyle belediyemizin tahsis ettiği bir alana güneş enerji sistemli çevre dostu meyve-sebze kurutma tesisi kuruldu. Göçmen ve ev sahibi 36 dezavantajlı kadın, Adana’da yetiştirilen meyve-sebzeleri modern ve hijyenik ortamlarda kurutarak Meryem Kadın Kooperatifi adına ürünlerin satışını yaptı.
Şubat-Haziran 2021 tarihleri arasında Alman Kalkınma Bakanlığı desteğiyle, Cash For Work İstihdam Projesi kapsamında, Hayata Destek Derneği’yle birlikte 75 göçmen ve ev sahibi dezavantajlı birey, kurum bünyesinde dört ay süreyle istihdam edildi. Bu kişilerden 30’u Park Bahçeler Daire Başkanlığı’nda, 45’i Fen İşleri Daire Başkanlığı’nda çalıştı. Pandemi döneminde 75 kişi geçici süreliğine istihdam edilmiş olsa da, bu süreç boyunca istihdam edilen kişiler geçim kaynaklarına erişebildi ve insani yaşam koşullarında çalışma imkânına sahip oldu.
Pandemi döneminde UNHCR desteğiyle Çukurova Bölgesi’ndeki 15.000 mevsimlik tarım işçisine ve ailelerine hijyen kiti dağıtıldı, 2.112 çadıra yatak desteği sağlandı.
Temmuz 2020’de başlayan, 2021 Aralık ayında bitecek olan, BM-ILO destekli Geçim Kaynaklarına Erişim Projesi kapsamında belediyemizin arazisinde üç dönümlük sera oluşturuldu. Ayrıca 55 dönümlük açık alanda ev sahibi topluluktan ve geçici koruma statüsündeki göçmenlerden 135 kadınla tarımsal üretim yapıldı. Proje dahilinde maske ve yüz siperliği üretimi, mantar yetiştiriciliği ve satışı gerçekleştirildi. Açık alan ve sera tarımıyla kapya ve lombardi biberi, kemer patlıcanı üretildi.
Göç ve zorunlu göç hareketleri dahilinde göç yönetimi konusunda yerel yönetimler sizce hangi inisiyatifleri almalı?
ZEYDAN KARALAR: Göç, kentin sosyo-kültürel ve ekonomik yapısını şekillendiriyor. Belediyeler, kentin dinamiklerini harekete geçirme ve koordine etme konusunda inisiyatif almalıdır. Yereldeki ihtiyaçları analiz eden belediyeler, göç hareketlerine yön verecek etkili adımlar atabilir. Kentin potansiyelini ortaya çıkaracak gündem maddelerini belirleme konusunda özellikle büyükşehir belediyelerinin etkisi büyük. Kısa, orta ve uzun vadeli planlamalarda, ulaşım ana planlarında, kültür-sanat çalışmalarında göçün nedenleri ve sonuçları dikkate alınmalıdır. Yatırım programlarında göç hareketleri ve ihtiyaçlar göz önünde bulundurulmalıdır. Belediyeler mutlaka Göç Ana Planı hazırlamalıdır, belirlenen hedeflere ulaşmak için eylem adımlarını belirlemelidir.