YÜKLENİYOR
Belediyenizin bölgenizdeki tarım planlamasına ilişkin politikası nedir?
Ülgür Gökhan: Çanakkale, oran bakımından kırsal nüfusu en fazla olan ve tarımı yapılan 111 çeşit kültür bitkisiyle bitkisel çeşitlilik açısından en zengin illerin başında gelmektedir. Ayrıca üretim miktarı bakımından 9 üründe ülkemizde birinci sıradadır. 43 üründe ise, ilk onda yer almaktadır. İlimiz tarımsal ürünler açısından İstanbul başta olmak üzere ulusal ve uluslararası pazarların ürün gereksinimini karşılamaktadır. Bölgede yetişen ürünler Kazdağları ekosisteminin sağladığı tat ve aroma nedeniyle tüketiciler tarafından tercih edilmektedir ve diğer bölgelere oranla daha yüksek fiyatlarla alıcı bulmaktadır. Bu nedenle tarımsal üretim kent ekonomisini de yakından ilgilendirmektedir. Bu artı özelliklerine karşın plansız üretim, üretim maliyetlerindeki artışlar ve pazarlamadaki fiyat istikrarsızlığı tarım sektörünü kârlı bir sektör olmaktan çıkarırken tüm ülkede olduğu gibi ilimizde de sorunların büyümesine, sektörün giderek daralmasına neden olmaktadır. Bu sebeple tarımsal üretimde il ölçeğinde yapılacak bir planlama, ulusal düzeyde yapılacak bir planlamanın parçası olmalı ve ulusal planlamadan ayrı düşünülmemelidir.
Bildiğiniz üzere Çanakkale Belediyesi, büyükşehir belediyesi olmadığından yetki ve hizmet alanı belediye sınırları ve mücavir alanlarla sınırlıdır. Dolayısıyla kırsal kesime yönelik çalışmalarla ilgili hareket alanı oldukça kısıtlıdır. Üretimin planlanması, üreticinin örgütlenmesi, üretilen ürünlerin standardizasyonunun sağlanması, mamul-yarı mamul hâle dönüştürülmesi ve en önemlisi pazar ayaklarının oluşturulması konusu tarım sektörünün temel sorunları olsa da adımlar atmaya başladık ki, belediye olarak çalışma sınırlarımız dar. Tarımsal üretim, örgütlenme, pazar araştırması, pazarlama, sağlıklı -güvenli gıdaya erişim vb. konularda çalışmalar yapmak, yol gösterici olmak ve farkındalık yaratmak üzere Park ve Bahçeler Müdürlüğü bünyesinde Yerel Kalkınma Birimi’ni oluşturduk. Pazarın, tüketicinin ihtiyaçlarına göre üretimin planlanmasını ve üreticinin sağlıklı yapılarda örgütlenmesini temel politika olarak görmekteyiz. Bu nedenle pazar araştırması yaparak üreticiyle tüketicinin en kısa yoldan, mümkünse aracısız buluşmasını, sağlıklı gıdaya ulaşmasını sağlayacak çalışmalar Yerel Kalkınma Birimi’nin öncelikleri arasındadır.
Bu konuda projeleriniz var mı? Varsa nelerdir?
Ülgür Gökhan: Bu konudaki çalışmalarımızı üretim, kooperatifçiliğin geliştirilmesi ve desteklenmesi, marka oluşturma ve pazarlama olmak üzere üç ana başlıkta topladık.
Üretim:
Atalık Tohum ve Fide Üretimi: Genetik mirasımız atalık tohumlarımızı korumak ve yaygınlaştırmak adına 2017 yılında kurduğumuz tohum sandığımızda, koleksiyonumuzda yer alan tohum çeşidi ve ürettiğimiz fide sayısını artırdık. 2020 yılında ürettiğimiz atalık tohumlarımızı ve 50.000 fideyi üreticilerle, kooperatiflerle, belediyelerle ve ilgililerle paylaştık. Bu yıl 200.000 fide yetiştirmek üzere hazırlıklarımızı yapıyoruz.
İyi Tarım Uygulamaları: Belediyemize ait arsa vasıflı, toprak özellikleri itibarıyla tarımsal üretime uygun 107 dekarında Karakılçık buğday, diğerleri yazlık ve kışlık sebzeler olmak üzere toplam 140 dekar arazide 31 farklı atalık çeşit tohumdan iyi tarım sertifikalı bitkisel üretim gerçekleştirdik. Ürettiğimiz ürünlerin bir bölümü S.S. Çanakkale Üretim ve Pazarlama Kooperatifi’nin satış mağazası “Halkın Bakkalı”nda tüketicilere sunuldu. Diğer ürünler ise, “Atadan Toprağa, Topraktan Sofraya” sosyal destek projesi kapsamında ihtiyaç sahibi 176 haneye gıda yardımı olarak dağıtıldı.
Belediye-Üretici İşbirliğiyle Üretim: 7.500 kg. Karakılçık buğday tohumu, yetiştirme ve tohum paylaşımı esaslarını düzenleyen bir protokolle 34 üreticiyle paylaşıldı. 2021 yılında aynı modelle diğer ürünlerde de paylaşım esaslı üretimler gerçekleştirilecek.
Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Üretimi: Belediyemize ait 13.982 metrekare alanda “Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Parkı” projesi hayata geçirildi. İlkbaharda yapılacak dikimlerle birlikte 29 farklı tıbbi ve aromatik bitkide anaç üretimi gerçekleştirilecek. Üretilen fideler, üreticilerle ve kooperatiflerle paylaşılarak katma değeri yüksek ürünlerin yetiştirilmesine olanak sağlanacak.
Kompost Üretimi: Bitkisel atıklardan kompost üretilerek üretilen organik materyalin öncelikle belediyeye ait alanlarda kullanılması, artan miktarın üreticilerle ve kooperatiflerle paylaşılması planlanmaktadır.
Kooperatifçiliğin geliştirilmesi ve desteklenmesi:
Kooperatifler: Belediye iştiraki şirketimizin de ortaklığının bulunduğu S.S. Çanakkale Üretim ve Pazarlama Kooperatifi’yle S.S. Çanakkale Troida Kadın Girişimi Üretim ve İşletme Kooperatifi’nin kuruluş çalışmalarında yol gösterici olduk, destek verdik. Başarılı kooperatifçilik örnekleriyle bu alandaki örgütlenmenin yararlarının gösterilmesi hedefleniyor. Her iki kooperatif de kendi marka tescillerini yaptırarak üretim ve istihdam odaklı çalışmalarını sürdürüyor.
Proje ve Finans: Kooperatiflerin ürettiği ürünlerin işlenmesine yönelik proje desteği verilerek hibe programlarından yararlanmaları sağlanacak ve örgütlenme modellerine ilişkin bilgilendirme, eğitim çalışmaları yapılacak.
Belediye İhtiyaçlarının Karşılanması: Belediyenin ihtiyaç duyduğu tarımsal ürünler ihale mevzuatı kapsamında öncelikli olarak kooperatiflerden karşılanacak, kooperatifler desteklenecek.
Marka oluşturma ve pazarlama:
Halkın Bakkalı: S.S. Çanakkale Üretim ve Pazarlama Kooperatifi tarafından açılan satış mağazasında kooperatifin kendi ürünleriyle Çanakkale ve Türkiye’deki diğer kooperatiflerin ürettiği ürünler tüketiciye sunuluyor. Kooperatif, birkaç ay içerisinde ikinci satış mağazasını açacak.
Üretici ve Kooperatifler Pazarı: Yalnızca üreticilerin ve kooperatiflerin ürünlerini satabilecekleri, 93 perondan oluşan yeni pazar alanının Haziran ayında hizmete açılması planlanıyor.
Marka ve Pazarlama: Üreticilerin ve kooperatiflerin ürünlerini ulusal ve uluslararası pazarlarda satabilmesini sağlamak üzere pazar araştırmaları yapmak. İletişimlerini sağlamak, planlamak ve yönlendirici rol üstlenmek. Marka çalışmaları konusunda yol gösterici olmak.
Coğrafi İşaret: Üretilen ürünlerin pazar değerini artırmaya yönelik coğrafi işaretleme konusunda üniversitelerle, meslek odalarıyla, borsayla, kamu kurum ve kuruluşlarıyla ortak çalışmalar yapmak.
Su kaynaklarının tarımsal alanlarda kullanımına ilişkin önlemleriniz var mı? Varsa nelerdir?
Ülgür Gökhan: Sulamada su tüketimi az, sulama randımanı yüksek olan basınçlı sulama sistemleri (yağmurlama-damlama) kullanılmaktadır. Alternatif yeraltı su kaynakları araştırmasına yönelik jeofizik etüt çalışmaları yapılmaktadır.
Tarım sektörünün sıkıntılarını aşmada yerel yönetimlerin alabileceği inisiyatifler sizce neler olabilir? Belediyenizin bu konuda girişimi var mı?
Ülgür Gökhan: Ülke nüfusun yarısının yaşadığı ve önemli bir bölümünün gıda yönünden tüketici durumda olduğu büyükşehirlerimizde yalnızca kooperatiflerin ve üretici birliklerinin ürünlerinin satılacağı satış noktalarının açılması çalışmalarına hız verilmelidir. 31 Mart 2019 yerel seçimlerinden sonra 11 büyükşehir belediyesinin çalışmalarına başladığı ve ortak isim ve logo üzerinden (Halkın Bakkalı) yürümesi gereken proje, görüldüğü kadarıyla eş zamanlı hayata geçirilememiştir. Tek merkezden yönetilecek, bölgesel ürün havuzları oluşturularak uygulanacak projeyle tarımsal üretimde üretim planlamasının ilk adımı da atılmış olacaktır. Satış mağazalarında yalnızca kooperatif ürünlerinin satışının yapılacak olması, kooperatifleşme çalışmalarına hız kazandıracak, tarımsal üretimde sağlıklı örgütlenme yapılarının oluşmasını da sağlayabilecektir. Ayrıca üretici-tüketici arasındaki tedarik zincirinde yer alan aracı halkalarının eksilmesi, kırsalla belediyeler arasında ekonomik bağ kurulmasına ve sonrasında da sosyo-kültürel ve siyasi bağların yapılandırılmasına olanak tanıyacaktır.
Önemli bir tarımsal üretim bölgesi olan ilimiz, kurulacak bu tedarik zincirinin üretici ve tedarikçi halkasını oluşturacaktır. Çanakkale Belediyesi, belediyeler arasında kurulacak bir ağın içinde kurumsal yapısıyla ve sağlıklı kooperatifleriyle yer alacaktır.
Tarım ürünlerinde talep esnekliğinin düşük olması nedeniyle gıda tüketiminde ihtiyaç duyulan miktarlar daha kolay hesaplanabilmektedir. Yapılacak çalışmalarla bir süre sonra talep odaklı üretimi planlayan, bölgelere ve havzalara göre ürün desenini belirleyebilen bir modeli hayata geçirebiliriz.