YÜKLENİYOR
Kentinizde imara açılan, satışa çıkarılan ya da imar planında izinleri değiştirilen araziler var mı? Varsa ne kadarlık bir alan? İçinde tarım arazisi var mı?
Osman Gürün: Kentimizde hazine gayrimenkullerinde özellikle TOKİ eliyle imara açılan alanlar mevcuttur. (Köyceğiz-Toparlar, Merkez I. ve II., Kavaklıdere vb.) Maliye Hazinesi adına kayıtlı olan taşınmazların satışı sonrasında büyükşehir ve ilçe belediyelerine pay aktarılmaktadır. Bu payın aktarılmasını önlemek için hazine taşınmazlarının Özelleştirme İdaresi’ne devri yapılmaktadır. Akabinde imar planı veya imar planı değişikliği yapılarak satışa konu edilmektedir. (Örneğin, Bodrum-Ortakent Mahallesi sınırları içerisinde yer alan, mülkiyeti Maliye Hazinesi adına kayıtlı 353 ada, 15, 60, 61, 62, 64, 116, 134, 135, 137 parsellere ilişkin Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından 1.100.000 metrekare alanda yapılan değişiklikle arıtma tesis alanı, doğal ve ekolojik yapısı korunacak alan, büyük bölge parkı/büyük kentsel yeşil alan ve ağaçlandırılacak alanın bir kısmı kaldırılarak kentsel gelişme alanına dönüştürülmüş, arıtma tesis alanı küçültülmüştür.)
Konuya ilişkin envanter bakanlığın elinde olduğu için alansal olarak ifade etmek zor, rakamsal ifade kullanmak gerçeği yansıtmayabilir.
2014 yılı sonrası ilimizde Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından onaylanan planlar;
Kentinizin planlama sürecinde imar planlarının plan tadilatlarına ya da bakanlıklar tarafından yapılan parçacıl planlarla bölünmesine nasıl bakıyorsunuz? Yaşadığınız sorunlar ve örnek olaylar var mı? Belediye hizmetlerine ve çevreye getirdiği yükler nelerdir?
Osman Gürün: 6360 sayılı yasanın ana gerekçeleri plan bütünlüğünü, disiplini, uygulama birliğini, etkin, etkili, vatandaş odaklı, hesap verebilen, katılımcı ve saydam bir yönetim amacını hedeflemiştir. Fakat Muğla’da özel statülü alanların bir hayli fazla olması ve bunun sonucunda plan onama yetkilerindeki bölünme, parçacıl bir planlama disiplinini ortaya çıkarmıştır.
Muğla genelinde "sit alanlarında", "özel çevre koruma alanlarında" ,"kıyı alanlarında" her türdeki ve ölçekteki imar planı onama konularında merkezi idarenin yetkili olması, bürokrasiyi hantallaştırmaktadır. Kamu yararı yerine yatırımcı lehine kararların merkezden alınması bölgemize zarar vermektedir.
Uygulamadaki çok başlılığın birçok hatayı beraberinde getirdiği unutulmamalıdır. Merkezi idarenin yerel yönetimleri üvey evlat olarak görmesinin önüne geçilmesi ve yerel yönetimlerin her an yanlış yapacağı önyargısından uzaklaşılması için yasalarda değişikliğe gidilmesi önem arz etmektedir.
Köyden mahalleye dönüşen alanlarla ilgili geniş kapsamlı bir düzenleme yapılmalıdır. Köyden mahalleye dönüşen alanlarda yer alan mevcut yapıların hangi şekilde ve şartlarda ruhsatlı ve iskânlı sayılacağına net bir yanıt verilememektedir.
Kapatılan İl Özel İdareleri, kaçak yapıyla mücadele etme görevini yerine getirmediği için yıkılmamış ve yasal olmayan binlerce yapı yeni büyükşehirlerin ve ilçelerin eline bırakılmıştır. Bu konuyla ilgili merkezi idarenin önderliğinde belediyeler göreve çağrılmalıdır. Koordinatörlüğü valinin ya da kaymakamın yapacağı iş programıyla bu soruna bir son verilmesi gerekmektedir. Belediyeyle vatandaşı karşı karşıya getirecek tüm olumsuz görevlerin belediyelere bırakılması anlaşılabilir değildir.
Bununla birlikte korunan alanlar her ne kadar 1 Nolu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi kapsamında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın yetki alanında kalsa da, 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’nun 7. maddesinin (i) ve (o) bentlerindeki görev ve sorumluluklarda, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 11. maddesine göre plan onama yetkisi bulunmayan alanlarda da Muğla Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nın görev ve sorumluluğunda bulunan işler ve işlemler yürütülmektedir. Ancak bu alanlara hizmet verilmeye çalışılsa da, söz konusu korunan alanlar arasında alt ölçekli imar planları bulunmadığından 6360 sayılı kanun kapsamında bu alanlara hizmet götürülmesinde aksaklıklar yaşanmaktadır.
Bu doğrultuda sınırları il mülki sınırlarına dayanan büyükşehir belediyesinin yetki alanının il bütününde değerlendirilmesi ve planlama çalışmalarının bütünsellik ilkesi çerçevesinde gerçekleştirilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.
1.479,68 km. kıyı uzunluğuna sahip, 13.247 kilometrekare yüzölçümündeki Muğla’nın %75’i Muğla Büyükşehir Belediyesi plan onama yetkisindedir.
Muğla’nın plan onama yetki alanımız dışında kalan %25’lik kısmı ise, “Özel Çevre Koruma Bölgeleri”, “Doğal Sit Alanları”, “Milli Parklar”, “Tabiat Parkları” vb. korunan alanlarla “Turizm Merkezleri”, “Kültür Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri”nden oluşmaktadır. Bu alanlar Muğla Büyükşehir Belediyesi’nin plan onama yetkisi dışında, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’yla Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın plan onama yetkisi dahilindedir.
1/25000 ölçekli Muğla Nazım İmar Planı, Muğla Büyükşehir Belediye Meclisi’nden oybirliğiyle geçmiştir.
1/25000 ölçekli Muğla Nazım İmar Planı mekânsal kullanım kararları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Bu değerlere göre plan onama yetkileri kapsamında Muğla’nın yüzölçümünün %4’ünde Muğla Büyükşehir Belediyesi’nin, %1.9’unda bakanlıkların plan kararı geliştirebilmesi mümkündür.
Sonuç olarak büyükşehir belediyelerinde plan bütünlüğü ve disiplini, uygulama birliği, etkin, etkili, vatandaş odaklı, hesap verebilen, katılımcı ve saydam bir yönetim anlayışı hedefi doğrultusunda il bütününde imar planlarını yapma ve onama yetkisi büyükşehir belediyelerine verilmelidir. Plan yapma ve gelişen şartlara göre planları değiştirme hakkı, kentlerin seçilmiş meclislerine ait olmalıdır, başka kurumların plan yapma yetkisi olmamalıdır. Bakanlık sadece planların kontrolünü sağlamalı ve denetim yapmalıdır. Bu yönde yasal düzenleme yapılmalıdır.
Kentin yönetimindeki plan süreçlerinin bütünlüklü ve koordinasyon içerisinde yürütülmesi için neler yapılmalı?
Osman Gürün: Bakanlığın plan onama yetkisi, yerelin sosyo-ekonomik dinamiklerine ve kültürel değerlerine hâkim olan, coğrafi işaretlerine sahip çıkan, o coğrafyada yaşayanlarla temasta bulunan ve yerelde yaşanan sorunlarla ihtiyaçlara birebir tanık olabilen büyükşehir belediyelerine devredilmelidir. Büyükşehir belediyesiyle ilçe belediyeleri arasındaki koordinasyonun sağlanması, plan çalışmalarının bütüncül bir şekilde yerelden yönetilmesi, planların kontrolünü ve denetimini bakanlıkların yapması yönünde de yasal düzenlemeye gidilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.
Bunun yanı sıra Muğla Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından yürütülen bütüncül 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planları oluşturulurken 1/1000 ölçekli uygulama imar planı taslakları da hazırlanmaktadır. Bu husus, planlama sürecinde sözleşmeye, teknik şartnamelere eklenmektedir.
1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı’nın hazırlanması sürecinde düzenlenen taslakla 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarına ilişkin ilçe belediyeleriyle toplantılar düzenlenmektedir, sunumlar yapılarak görüşleri alınmaktadır.
Böylece üst ölçek plan kararları üretilirken alt ölçekteki uygulamalara yönelik analizler yapılmakta ve ilçe belediyeleriyle koordinasyon sağlanmaktadır.
STK’larla ve meslek örgütleriyle bu konuda nasıl bir işbirliğiniz oluyor?
Osman Gürün: Muğla Büyükşehir Belediye Başkanlığı plan onama yetkisindeki alanlarda yürütülen bütüncül imar planı çalışmaları, ilçe belediye başkanlıklarıyla, STK’larla ve meslek odalarıyla gerçekleştirilen toplantılarla kurum ve kuruluşlardan alınan görüşler doğrultusunda katılımcı planlama yaklaşımıyla hazırlanmaktadır.
1/25000 ölçekli Muğla Nazım İmar Planı da katılımcı planlama yaklaşımı doğrultusunda hazırlanarak Muğla Büyükşehir Belediye Meclisi tarafından oybirliğiyle kabul edilmiştir.
Söz konusu plan çalışmaları sürecinde plandan etkilenecek tüm paydaşlarla yapılan toplantılarda taslak plan üzerinden sunumlar gerçekleştirilmektedir, geribildirimler doğrultusunda gerekli düzenlemeler yapılmaktadır.
