YÜKLENİYOR
İlçenizin kültürel miras kapsamındaki değerleri (arkeolojik, tarihî, kültürel vb.) nelerdir?
ELİF KÖSE: Geleneksel Türk toplum yaşantısının bütün özelliklerini günümüze taşıması ve sahip olduğu zengin kültürel mirası korumadaki başarısıyla Safranbolu, UNESCO tarafından 17 Aralık 1994 tarihinde “Dünya Miras Listesi”ne alınmıştır. Safranbolu, ülkemizde korunması gereken 120.000 civarındaki kültür ve tabiat varlığının yaklaşık 2.000 tanesini bünyesinde barındırmaktadır.
Safranbolu, Antik devirde “Paplogonya” olarak bilinmektedir. Tarihi MÖ 3000’li yıllara kadar uzanan bölgede sırasıyla Gasgaslar, Hititler, Kimmerler, Lidyalılar, Persler, Helenistik Krallıklar, Romalılar, Bizanslılar, Selçuklular, Çobanoğulları, Candaroğulları ve Osmanlılar hâkim olmuştur. Sivil Osmanlı mimarisini yansıtan geleneksel Türk evleriyle, camileriyle, hanlarıyla, köprüleriyle, kanyonlarıyla, çeşmeleriyle ve çarşılarıyla nitelikli bir ilçedir.
UNESCO kapsamında olan ve koruma altına alınan yerler var mı? UNESCO’yla işbirliğinizin çerçevesi nedir? Nasıl çalışmalar yapıyorsunuz?
ELİF KÖSE: İlçemiz, UNESCO tarafından 17 Aralık 1994 tarihinde “Dünya Miras Listesi”ne alınarak tüm insanlığın ortak mirası hâline gelmiştir. Bunun yanında ilçemize 10 kilometre uzaklıktaki Yörük Köyü, Türk-Türkmen köyü olması nedeniyle Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 1997 yılında koruma altına alınmıştır.
UNESCO Türkiye Milli Komisyonu’yla sürekli iletişim hâlindeyiz. UNESCO’ya girişimizin yıldönümünde her yıl düzenlediğimiz etkinliklerde de desteklerini esirgemiyorlar. Bize bırakılan mirası en iyi şekilde korumaya çalışıyoruz.
Kültürel değerler sizce ilçenizin kimliğine neler katıyor? Farkındalık yaratmaya yönelik çalışmalarınız var mı? Varsa nelerdir?
ELİF KÖSE: İlçemizdeki koruma faaliyetleri 1970’lerde başlamıştır ve tüm Türkiye’ye örnek olmuştur. 12 Haziran 1976 yılında alınan belediye meclis kararıyla ve yerel halkın desteğiyle bu farkındalık, yıllar içinde bilinçli bir koruma faaliyetine dönüşmüştür. Safranbolu, yaşayarak koruyan insanların ilçesidir.
STK’larla çalışmalarınız var mı? Varsa nelerdir?
ELİF KÖSE: Birlikten kuvvet doğduğunu düşünerek neredeyse tüm çalışmalarımızda ve faaliyetlerimizde konuyla ilgili ulusal/uluslararası uzmanları arıyoruz. Bu kuruluşlar, bizden daha önce benzer uygulamaları tercih eden ya da bölgede daha aktif rol almasını istediğimiz kuruluşlar oluyor. Son bir yıla ait birkaç örnek vermek gerekirse, yaklaşık sekiz kilometrelik bisiklet yolunun fikir ve planlanma aşamalarına Karabük Bisiklet Derneği’ni dahil ettik. İlçede en fazla ihtiyaç duyulan noktaları belirleyerek rotanın oluşmasında önemli katkı sağladılar. Korumanın başkenti olarak bilinen Safranbolu’nun tarihî mirasının, kültürel aktivitelerinin korunması ve gelişmesi için Safranbolu Kültür ve Turizm Vakfı’yla ortak çalışmalar yapıldı. Ayrıca vakıflara uygun olarak açılan hibelerden faydalanmaları amacıyla proje desteği sağlandı. Belediyemiz, Avrupa Birliği başta olmak üzere uluslararası hibe programlarına hazırlanarak katılım göstermektedir. Bu projelerin hazırlık süreçlerinde de yine işbirliğine önem verilmektedir. Örneğin, belediye tarafından hazırlanan ve ilçemizdeki 65 yaş üzeri vatandaşlara ve yakınlarına evde hizmet, hareketlilik, psikolojik destek sağlamak amacıyla hazırlanan Avrupa Birliği projesinde İstanbul 65+ Yaşlı Hakları Derneği’yle işbirliğine gidilmiştir. Henüz sonuçları açıklanmayan projenin kabulü hâlinde dernek, ilçemizdeki 65 yaş üstü vatandaşlara haklarını öğrenmeleri ve çeşitli konularda bilgi sahibi olmaları amacıyla destek olacaktır. Yine belediyemizin çevre konusunda tek başlıkta iki ayrı proje teslim ettiği Avrupa Birliği projesi için Climate Reality Team Turkey ve Türk Tesisat Mühendisleri Derneği’yle farklı projeler için işbirliği yapılmıştır. Her iki kuruluş da projelerin kabul edilmesi durumunda vatandaşları iklim değişikliği ve sonuçları konusunda bilgilendirecek, onları dayanıklı ve sürdürülebilir çözümler konusunda destekleyecektir. Çeşitli kuruluşlarla çalışmanın önemine ve gerekliliğine inanıyoruz. Sadece STK’larla değil, çalıştığımız konuyla ilgili tüm aktörlerle iletişime geçmeye ve ortak çalışmalar yapmaya devam edeceğiz.
Kültürel kalkınma, ilçe ve bölge için bir kalkınma yolu olabilir mi? Sizin bu konuda faaliyetiniz var mı?
ELİF KÖSE: “Kültürel Miras ve Korumacılık” ana temasıyla her yıl düzenlediğimiz, uluslararası alanda gerçekleştirdiğimiz “Uluslararası Altın Safran Fotoğraf Yarışması”yla tüm dünyaya açıldığımız ve katılımın yoğun olduğu bir festivalimiz bulunmakta. Festivalimize yabancı ülkeler de dahil oluyor. Yarışmamıza her yıl yüzlerce belgesel film ve binlerce fotoğraf katılıyor.
Ayrıca ilçemizin uluslararası değeri Leyla Gencer’i de unutmadık.
Türk operasının unutulmazı Leyla Gencer’le ilgili önemli bir projeyi yakında hayata geçirmeyi planlıyoruz. Bu proje kapsamında Safranbolu’da opera sanatçılarımızı ve opera severleri de konuk edeceğiz.
Safranbolu Kadın Folklor Ekibi, ilçemize gelen konuklara yöremizin oyunlarını sergilemektedir.
Safranbolu’nun en önemli değerlerinden olan Safranbolu lokumu ve Türk kahvesiyle ilgili de önümüzdeki günlerde gerçekleştirmek istediğimiz bir projemiz var. Tiyatro festivali de projelerimiz arasında yer alıyor.
Dünyadaki ülkeler kentleriyle anılıyor ve kültürel miras bu açıdan büyük değer taşıyor. Stratejik planınızda ve hedeflerinizde bu alana yönelik politikalarınız neler?
ELİF KÖSE: Safranbolu, tam da bu cümlenize örnek olacak nitelikte bir ilçe. "En İyi Korunan 20 Kent" arasında bulunan Safranbolu, Türkiye'de bütünüyle UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan tek yerdir. Bu sebeple bölgedeki en önemli turizm noktalarından da biridir. Tarih boyunca farklı medeniyetlere ev sahipliği yapmış, geleneklerini ve mirasını yaşayarak korumayı başarmıştır. Bu koruma, ilçenin karakterini yansıtan birbirinden güzel ahşap evleri ve çevresindeki camileri, hanları, hamamları, çeşmeleri, türbeleri, lonca çarşılarını günümüze kadar getirmiştir. Safranbolu Belediyesi olarak bu alana yönelik önemli çalışmalar planlıyor ve gerçekleştiriyoruz. Geleneksel çarşı yapılanmasının korunması ve sürdürülebilmesi, kentsel kimliğin ve belleğin yaşatılması, kent estetiğine değer katan alanların korunması için yürürlükteki koruma amaçlı imar planının uygulama detaylarını içeren 1/500 ölçekli koruma amaçlı imar planı, Karabük Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'nun detaylı incelemesi ve önerisi neticesinde onaylandı. 2020 yılının son aylarında da Safranbolu Belediye Meclisi’nde görüşülerek onay aldı. Planlama alanında yaya ağırlıklı bir ulaşım şemasının kurgulanması, geleneksel sokak dokusuyla tescilli ve nitelikli geleneksel yapıların korunması amacıyla Tarihî Çarşı bölgesinde çalışmalar yapıldı, bu çalışmalar devam etmektedir. Plan çalışmasının yanında yakın zamanda “Mor Safran Bayrağı” düzenlemesi hayata geçirilecektir. Safranbolu esnaflarının, işletmelerinin faaliyetlerini etkin sürdürmesi ve ilçemizi ziyarete gelen yerli/yabancı turistle etkileşim kurulması konusunda rehberlik niteliği taşıması amacıyla planlanan “Mor Safran Bayrağı” projesi, Safranbolu Belediyesi çatısı altında işletmelerin genel bir standardizasyonu yakaladığının ve belli bir kaliteye getirilmiş olduğunun göstergesidir. Standardizasyonu sağlayan işletmelere belediye tarafından verilecek olan bayrak, ilçenin görsel, işitsel ve kültürel değerlerinin korunmasını sağlayacaktır, ilçeyi ziyaret eden vatandaşlara keyifli bir ziyaret olanağı tanıyacaktır.