YÜKLENİYOR
Kentinizin kültürel miras kapsamındaki değerleri (arkeolojik, tarihî, kültürel vb.) nelerdir?
ÜLGÜR GÖKHAN: Günümüzde hâlâ Rum kültürünün izlerini taşıyan, yerli/yabancı turistlerin uğrak noktası olan Bozcaada ve Gökçeada; gerek turizm potansiyeli gerek arkeolojik önemiyle Assos; kentimizin dünyadaki bilinirliğini üst seviyelere taşıyan, pek çok medeniyete ve mitolojik efsaneye ev sahipliği yapmış olan, UNESCO Dünya Miras Listesi’nde bulunan Troia Antik Kenti; Troas bölgesindeki Antik kentler, kültür rotaları, müze ve arkeoköy, Gelibolu Yarımadası, Kilitbahir ve Çimenlik Kaleleri, Çanakkale Boğazı ve su sporları; endemik bitkileri bünyesinde barındıran ve mitolojik efsanelerle anılan Kaz Dağları;
kentin tarihî dokusunu yansıtan, restore edilerek yok olmasının önüne geçilen ve günümüzde kültürel faaliyet alanı olarak kente kazandırılmış olan Ece Ayhan Evi, Manfred Osman Korfmann Kütüphanesi, Çanakkale Kent Müzesi ve Arşivi, Tohum Sandığı, Tarih Vakfı Binası gibi tescilli binalar; eski Çanakkale mimarisinin izlerini taşıyan, restore edilerek kent hayatına kazandırılan Yazar ve Sanatçı Evi Binası, Çanakkale Boğaz Komutanlığı tarafından Çanakkale Belediyesi’ne devredilmiş, bugün Çanakkale Seramik Müzesi olarak hizmet veren Tarihi Er Hamamı; kent merkezinde geçmişin izlerini yansıtan Aynalı Çarşı, Saat Kulesi; 19. ve 20. yüzyıllarda Çanakkale’de arkeolojik çalışmalarını yürüten, kentin sevilen ve saygı duyulan ailelerinden biri olan Calvert ailesinin ünü herkesçe bilinen konağının bahçesinin günümüze ulaşmış bölümüyle yeşili, her mevsim farklı kuşların gelişi ve tarihî dokusuyla kentin önemli faaliyet alanı ve değerlerinden Halk Bahçesi; yarım asırdan fazla süredir düzenlenerek kent kültürünün bir unsuru hâline gelen Uluslararası Troia Festivali; çocuk şenliklerinin başlangıcına dayanan ve kentimizde uzun yıllardır düzenlenen 23 Nisan Tahta At Çocuk Şenliği kentimizin başlıca kültürel ve doğal miraslarındandır.
Ayrıca kent merkezinde Edirne Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından 1995 yılında alanı belirlenerek 1996 yılında Koruma Amaçlı İmar Planı onaylanan kentsel sit alanı; mücavir alanda ise, Edirne Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunca 1989 yılında arkeolojik sit alanı olarak belirlenen Dardanos Höyüğü ve Dardanos Tümülüs’ü bulunmaktadır.
UNESCO kapsamında olan ve koruma altına alınan yerler var mı? UNESCO’yla işbirliğinizin çerçevesi nedir? Nasıl çalışmalar yapıyorsunuz?
ÜLGÜR GÖKHAN: Belediyemiz sınırlarında olmamakla birlikte kentimizde bulunan “Truva Arkeolojik Alanı” 1998 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne dahil edilmiştir. 2014 yılında “Çanakkale ve Gelibolu I. Dünya Savaşı Alanları” ve 2017 yılında Assos Arkeolojik Alanı, kültürel miras olarak UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne alınmıştır.
2018 yılında ilan edilen “Troia Yılı” kapsamında bu alanda etkinlikler düzenlenmiştir. Ayrıca 1963 yılından bu yana “Uluslararası Troia Festivali” düzenlenmektedir, kentin kültür mirasına sahip çıkılmaktadır.
“Çanakkale ve Gelibolu Savaş Alanları” için kentimize şehirdışından gelen ziyaretçiler için talep doğrultusunda rehberlik hizmeti sunulmaktadır.
Kentimizin büyük değeri Kaz Dağları’nın UNESCO Miras Listesi’ne aday gösterilmesi için sivil girişimler ve sanatçı girişimleri bulunmaktadır. Çanakkale Belediyesi bu girişimlere destek vermektedir. Kaz Dağları’nın endemik bitkilerini içeren yayınlarla, bitki örtüsü ve canlı yaşamına dair sergilerle, farklı zamandaki kent içi duyurularla, sosyal medya paylaşımlarıyla bu destek pekiştirilmektedir. Çanakkale Belediyesi’nin, UNESCO işbirliğiyle çalışmalarını yürüten Birleşmiş Kentler ve Yerel Yönetimler Orta Doğu ve Batı Asya Bölge Teşkilatı (UCLG-MEWA) üyeliği bulunmaktadır. UCLG-MEWA aracılığıyla çeşitli projelere katılım sağlanmaktadır.
Kültürel değerler sizce kentinizin kimliğine neler katıyor? Farkındalık yaratmaya yönelik çalışmalarınız var mı? Varsa nelerdir?
ÜLGÜR GÖKHAN: Geçmişten günümüze taşınan değerler bütünü olan kent kültürü, tarihin ve doğanın kente bıraktığı birikimdir. Kentler, barındırdıkları değerler yoluyla kent kimliğinin çerçevesini oluşturur. Kent kimliği ise, kentin sürekliliğini sağlayan ayırt edici özelliklerdir. Kent kültürünün ve kimliğinin canlandırılmasında, korunmasında yerel yönetimlerin etkisi büyüktür. Tarihî yapıların korunması için gerçekleştirilen projeler, kent kültürünün ve kimliğinin gelişmesine katkı sağlamaktadır. Tescilli yapılar belediyemiz tarafından satın alınarak veya tahsis edilerek restore edilerek kent halkının kullanımına sunulmaktadır. Eskiden otel hizmeti veren yapı, “Kent Müzesi”; tekel deposu olan yapı, “Korffman Kütüphanesi”; er hamamı ise, “Seramik Müzesi” olarak restore edilmiştir, kent halkının hizmetine sunulmuştur.
Kültürel mekânlarımızda çocuklara, gençlere ve yetişkinlere yönelik çok çeşitli etkinlikler gerçekleştirilmektedir. Örneğin, “Kent Müzesi” projesi sayesinde kentin kültürünü oluşturan basılı yayınlar, sergilemeye uygun objeler, soyut mirasın kişiler aracılığıyla kayıt altına alınan bölümleri, kentin geçmişine dair sohbetler, okul gezileri ve aynı alanlardaki çeşitli sergiler tek çatı altında toplanmıştır.
Belediyemiz tarafından yapılan örnek çalışmalar, kent halkının da tescilli yapıları sahiplenmesini ve korumasını sağlamaktadır. Ayrıca kent halkı için Kazdağları’na, Gelibolu Yarımadası’ndaki şehitliklere geziler düzenlenmektedir.
Tüm bu unsurlarla birlikte kent kültüründe önemli yeri olan günlerin geçmişte kalmaması için periyodik etkinlikler de gerçekleştirilmektedir. Bu etkinliklere dinî, millî ve özel günlerde yapılan etkinlikler (Ramazan şenlikleri, fener alayı vs.), kültürün bir parçası olan günlerdeki faaliyetler (Hıdırellez, Troia Festivali vs.) örnek gösterilebilir.
STK’larla çalışmalarınız var mı? Varsa nelerdir?
ÜLGÜR GÖKHAN: Çanakkale Belediyesi, “Barışın ve Özgürlüklerin Kenti” sloganıyla kentin halkının fikirlerinin ifade etmesi ve yerel yönetime katılım sağlaması için direkt ya da dolaylı olarak STK’ların çalışmalarına destek vermektedir. Çanakkale Kent Konseyi çatısı altında bulunan tüm tematik meclislerle ve mahalle meclisleriyle yapılan çalışmalar, çalışma esaslarına ve usullerine uygun biçimde desteklenmektedir.
Kent yerelindeki işbirliği doğrultusunda STK’larla ortak yarışmalar düzenlenerek gençlerin ve çocuklarını bilinçlenmesine katkı sunulmaktadır. Topluma Destek Derneği işbirliğiyle 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı kapsamında düzenlenen mektup yarışması bunun bir örneğidir.
Değişen ve dönüşen dijital çalışma prensipleri doğrultusunda ulusal vakıflarla ve derneklerle işbirliği yapılmaktadır, dijital eğitimler düzenlenmektedir. Çanakkale Belediyesi, özellikle çocuklara, kadınlara ve dezavantajlı gruplara yönelik eğitim, kültür ve sanat gibi alanlar başta olmak üzere bireylerin kendilerini geliştirmesine olanak sağlayacak çalışmalar üreten derneklere, STK’lara imkânları ve yasal mevzuatı doğrultusunda destek vermektedir.
Kültürel kalkınma, kent ve bölge için bir kalkınma yolu olabilir mi? Sizin bu konuda faaliyetiniz var mı?
ÜLGÜR GÖKHAN: Kentlerin kimliği vardır. Bu kimliği oluşturan değerlerin en başında hiç kuşkusuz o kentin kültürü gelir. Bir kültüre sahip çıkmak, onu korumak ve gelecek nesillere aktarmak için çalışmalar yapmak, o kenti yaşatmaktır. Yaşayan bir kent dinamiktir, gelişmeye ve kalkınmaya her zaman açıktır. Bizler, kentimizin kültürünü koruyarak ve bünyesine yenilikler katarak gelişmesi için çalışıyoruz. Geleneksel değerlerin yaşatılmasına yönelik verdiğimiz çaba kadar modern olanın gelişmesine, yayılmasına ve geleneksel olanla harmanlanmasına da çaba gösterilmektedir. Bu faaliyetlere örnek olarak Geleneksel Çanakkale Seramikleri gösterilebilir. Kent kimliğinin oluşmasında etkin bir rolü olan Geleneksel Çanakkale Seramikleri, zamanın şartları ve ustaların teker teker kentten ayrılması nedeniyle unutulmaya yüz tutmuştur. Bu değerin unutulup yok olmasına engel olmak, korumak ve gelecek kuşaklara aktarmak için Çanakkale Belediyesi tarafından GMKA işbirliğiyle 2010 yılında Çanakkale Seramiği Anı Eşya Üretim Merkezi kurulmuştur.
Bu merkezle birlikte Çanakkale Seramikleri yeniden canlanmaya başlamıştır. Merkezde yapılan geleneksel formdaki hediyelik seramikler, çeşitli etkinlik ve ziyaretlerle kentliye, yerli/yabancı turiste dağıtılmıştır. Geleneksel Çanakkale Seramikleri, bu sayede tekrar hatırlatılmıştır. Bu tanıtım sadece kentle de sınırlı kalmamış, yurtiçinde ve yurtdışında düzenlenen çeşitli seramik fuarlarına katılım sağlanmıştır. Tanıtım için yapılan çalışmaların yanı sıra meraklılarına seramik kursları düzenlenerek bu sanatın bilinirliği artırılmıştır. Bilinirlik, kursiyerlerin zaman içerisinde bu sanatı meslek edinmesi sürecine evrilmiştir. Böylelikle kentte seramik yapımı çoğalmıştır. Kentlilerin ve turistlerin seramik edinebileceği pek çok farklı nokta oluşmuştur. Kente yeni ustalar kazandırmış Anı Eşya Üretim Merkezi, kendini geliştirmeye devam etmektedir. Gelenekselle moderni yaygınlaştıran ürünlerin üretimi devam etmektedir, ürünler satışa da sunulmaktadır.
Dünyadaki ülkeler kentleriyle anılıyor ve kültürel miras bu açıdan büyük değer taşıyor. Stratejik planınızda ve hedeflerinizde bu alana yönelik politikalarınız neler?
ÜLGÜR GÖKHAN: Belediyemiz vizyonunu eğitim, kültür, turizm, tarım, kent yönetiminde gelişen, yerelde kentsel barışı ve dayanışmayı sağlayan, çevre bilincine sahip, sürdürülebilir kent Çanakkale olarak belirlemiştir. Stratejik planımızın amaçlarından biri, çok paydaşlı ve insan odaklı sosyal gelişmeyi sağlamaktır. Hedefimiz, gençlerin toplumsal hayata katılımını artırmak, sosyal, kültürel, ekonomik ve politik olarak aktif, üretken bireyler olmalarını sağlamak ve çağın ihtiyaçlarına uygun insan kaynağını destekleyecek programlar oluşturmaktır. Diğer bir amacımız, kent kültürünü ve toplumsal yaşamı korumak, kentte yaşayanların ortaklığıyla gelecek nesillere aktarılmasını sağlamaktır. Başka bir hedefimiz de kentte yaşayanların kültür-sanat etkinliklerine erişimini kolaylaştırmak, somut ve somut olmayan mirası yaşatmak, korumak ve geleceğe aktarmaktır
Bu anlamda kentte öne çıkan değerler; Troia, Çanakkale Seramiği, daha çok kırsalda üretilen el halısı, kentin coğrafi dokusu, Çanakkale Boğazı, Çanakkale Savaşları Tarihi Alanı gibi unsurlardır. Bu değerlere çeşitli faaliyetler ve çalışmalar aracılığıyla katkı sunulmaktadır.
Troia ve seramik çalışmaları ön planda tutulmaktadır.
Uzun yıllardır gerçekleştirilen Troia Festivali sayesinde uluslararası sanatçılar ve katılımcılar kentimizde ağırlanmaktadır.
Kentin en bilinen değerlerinden biri olan seramik, günümüz şartlarında unutulmaya yüz tuttuğu için Çanakkale Belediyesi tarafından seramiğin geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapılmaktadır. Çanakkale Seramik Müzesi, Çanakkale Seramiği Anı Eşya ve Üretim Merkezi aracılığıyla uluslararası boyuttaki sergilere ev sahipliği yapılmaktadır. Kentin yaşayan değeri olan seramik ustalarına destek verilmekte, yurtiçinde ve yurtdışında seramikle ilgili çalıştaylara, sempozyumlara ve benzeri etkinliklere katılım gösterilmektedir. Bu çalışmalar neticesinde kentte seramik eğitimleri verilerek, atölyeler açılarak yeni nesil için seramiğin bilinirliği artırılmış, seramik kültürünün yeniden canlanmasını sağlanmıştır. Bu süreçte Çanakkale Belediyesi bünyesinde öncelikle seramik hediyelik eşya üretimi yapılmış, üretilen seramikler yurtiçinde ve yurtdışında alıcı bulmaya başlamıştır.
Kentimizde üretilen el halıları, ayırt edici özellikleriyle geçmişte coğrafi işaret tescilini almıştır. Alanın uzun yıllar atıl kalması sonucunda Çanakkale Belediyesi tarafından el halısının coğrafi işaret hakkı ve sorumlulukları devralınarak bu alanda çalışmalar başlatılmıştır. Üretimi yok denecek kadar az olan bu alanın günümüze uyarlanarak canlandırılması ve yeniden üretim yapılması planlanmaktadır.