YÜKLENİYOR
İlçenizin kültürel miras kapsamındaki değerleri (arkeolojik, tarihî, kültürel vb.) nelerdir?
FATİH GÜRBÜZ: Foça, 5000 yıl öncesine, yani Erken Tunç Çağı’na kadar uzanan bir geçmişe ve birçok köklü medeniyete ait buluntulara sahiptir.
Bunları genel olarak özetlersek:
Antik Dönem, Roma, Bizans, Ceneviz ve Osmanlı dönemi sur kalıntıları,
Osmanlı dönemine ait tarihî hamamlar,
Osmanlı dönemine ait Fatih Camisi, Kayalar Camisi, Hafız Süleyman Mescidi,
Osmanlı ve Rum dönemlerine ait çok sayıda tescilli yerel sivil mimari örnekleri,
Anadolu’nun en eski tanrıçasına ve yerel tanrıça Kybele’ye ait çok sayıda açık hava tapınım alanları,
Hellenistik döneme ait tiyatro (Anadolu’nun en eski taş tiyatrosu),
Yeldeğirmenleri (20. yüzyılın başlarında yapılan araştırmalarda Foça sınırları içerisinde 24 adet yeldeğirmeni olduğu anlaşılmaktadır),
Heredot Duvarı (Antik Phokaia Kenti’nin ana giriş kapılarından biri),
Osmanlı mezarlığı,
Antik suyolları ve su yapıları (Türkiye’nin ve dünyanın en uzun su taşıma sistemleri),
Mozaikler alanı (ilçe merkezinde yer almaktadır, Geometrik dönemden Roma dönemine kadar katmanlı bir yerleşim alanı),
Phokaia ilk yerleşim alanı. (İlçenin bilinen ilk yerleşkesi. Bu alanda Megaron tipi en eski ev örnekleri, demirci atölyeleri ve oval planlı yapılar mevcuttur),
Athena Tapınağı (Arkaik dönem ve Roma dönemi),
Pers Mezar Anıtı-Taş Kule (İÖ 546. Batı Anadolu’daki monumental tek yapı. Önemli bir Pers komutanına ait olduğu düşünülür),
Şeytan Hamamı. (İÖ 4. yüzyıl),
Dış kale (Ceneviz ticaret kolonisine ait önemli bir sur korumalı askerî ve ticari yapı).
Kültürel Değerler:
İonia’nın en iyi denizci kenti Phokaialılar’dır. İÖ 8-7 ve 6. yüzyıllarda dünyanın her yerine gidebilen gemilere ve denizcilere sahiplerdir.
Seramik ticareti. Özellikle Roma döneminde Asya, Avrupa ve Afrika’ya önemli miktarda süs ve mutfak kapları ihraç edilir.
Taş ocakları ve değirmen taşları. Antik dönemden günümüze kadar Foça, önemli bir taş ihraç merkezidir.
Foça Karası. Antik dönemde Foça ve civarı önemli bir üzüm ve şarap üretim yeridir.
Fransa, İtalya ve İspanya’daki üzümler Antik dönemde Foçalı tüccarlar tarafından götürülmüştür.
Bilim, Sanat ve Kültür:
Dünyaca bilinen Midillili kadın şair Sappho. Antik dönemde Foça’yla ilgili şiirleri bulunmaktadır
Mimar Theodoros (İÖ 4. yüzyıl). Foça’da yetişmiştir, Yunanistan’da ustalık eserlerini yapmıştır.
Dünyaca ünlü Lade Deniz Savaşı’nın başkomutanı Phokaialı Dionysios (İÖ 494).
Foçalılar, ekonomik güçlerini göstermek amacıyla dünyada ilk parayı basan medeniyetler arasındadır. İÖ 7. ve 6. yüzyıllarda elektron ismi verilen paraları, dünyanın en değerli parasıdır.
Odysseus ve siren kayalıkları. Troia Savaşı’nın en önemli kahramanı Odysseus, Troia Savaşı sonucunda memleketine dönerken kestirme yol olarak Foça’yı kullanır, siren kayalıklardan geçer. Siren kayalıkları, özel çevre koruma alanında olup foklar için önemli bir üreme alanı ve doğal bir özelliktir.
Phokaia gemileri. Antik dönemde Phokaialılar, dünyanın en iyi denizcileridir. Savaş ve ticaret gemileri alanında dünyanın en büyük ve model filosunun sahibidirler.
Foça, Osmanlı döneminden mübadele dönemine kadar 600 yıl boyunca Türk, Rum, Ermeni, Yahudi ve diğer azınlıkların kardeşçe yaşadığı bir yerdir.
Göreve geldiğimizde ilk işimiz, koruma amaçlı imar planını oluşturmak oldu. Tamamladığımız çalışmaları Bakanlıka sunduk, Phokaia Antik Kenti’nin korunması için konudaki çalışmalarımız devam ediyor.
UNESCO kapsamında olan ve koruma altına alınan yerler var mı? UNESCO’yla işbirliğinizin çerçevesi nedir? Nasıl çalışmalar yapıyorsunuz?
FATİH GÜRBÜZ: Eski Foça’daki tarihî evler, kazılarda çıkarılan eserlerin bulunduğu alanlar, 1. ve 3. derece olarak tescillenmiştir. Kentsel sit alanları mevcuttur. ÖÇK ve deniz koruma alanlarına sahiptir. Aynı zamanda Gediz Deltası, UNESCO Doğal Koruma Alanı Ramsar kapsamındadır.
Kültürel değerler sizce ilçenizin kimliğine neler katıyor? Farkındalık yaratmaya yönelik çalışmalarınız var mı? Varsa nelerdir?
FATİH GÜRBÜZ: Kültür ve tarih alanında yapılacak her çalışma, toplumsal uzlaşmaya katkı sağlayacaktır. Geçmişten günümüze değin medeniyetlerin bıraktığı her türlü obje ve kültürel değer, Foça’nın geleceğini inşa sürecinde birçok alanda rehber olacaktır. İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’yle oluşturduğumuz protokol ve işbirlikleri çerçevesinde öğrenciler için ilçemizdeki tarihî, kültürel ve doğal alanlarla yönelik geziler, eğitim atölyeleri, film gösterimleri yapılmaktadır. Foça Kazı Başkanlığı’yla ortak çalışmalar yürütülmektedir, konferanslar, toplantılar ve seminerler gerçekleştirilmektedir. Belediyemiz öncülüğünde arkeolojik film ve belgesel günleri düzenlenmektedir.
STK’larla çalışmalarınız var mı? Varsa nelerdir?
FATİH GÜRBÜZ: Kent konseyiyle birlikte projeler ve çalışmalar yürütülmektedir. Yerelde birçok çevre derneğiyle düzenli toplantılar yapılmaktadır. Esnaf ve Sanatkârlar Odası’yla, turizm dernekleriyle tarih ve turizmle ilgili çalışmalar yapılmaktadır. Slow Food yeryüzü pazarı üyeleriyle üretim çalışmaları yürütülmektedir. Belediyemiz öncülüğünde Tarımsal Kalkınma Kooperatifi kurulmuştur.
Kültürel kalkınma, ilçe ve bölge için bir kalkınma yolu olabilir mi? Sizin bu konuda faaliyetiniz var mı?
FATİH GÜRBÜZ: Foça, köklü bir tarihsel ve kültürel geçmişe sahiptir. Foça’daki değerlerin günümüz hayatına katılması bir ayrıcalık olacaktır. Bu değerler, yerellik ve özgünlük anlamında Foça’yı daha ileriye taşıyacaktır.
Dünyadaki ülkeler kentleriyle anılıyor ve kültürel miras bu açıdan büyük değer taşıyor. Stratejik planınızda ve hedeflerinizde bu alana yönelik politikalarınız neler?
FATİH GÜRBÜZ: Temel amacımız, Antik Phokaia’nın tarihî, kültürel ve doğal değerlerinin gün ışığına çıkarılması, bu değerlerin Foça’da yaşayanlara, gelecek kuşaklara ve tüm insanlığa aktarılmasıdır.