YÜKLENİYOR
İlçenizin kültürel miras kapsamındaki değerleri (arkeolojik, tarihî, kültürel vb.) nelerdir?
HALİL POSBIYIK: Karadeniz Ereğli, tarihî ve zengin kültür mirasıyla dünya çapındaki en özel birkaç yerleşim yerinden biridir. Bu zenginliğin temelinde Karadeniz Ereğli'nin ve bölgenin 6500 yıllık tarihi, kültürel birikimi, Herkül'den Kerberus'a, Cehennemağzı Mağarası'na kadar uzanan efsaneleri, dünyanın ilk pandomim sanatçısı Krispos'un varlığı, din ve inançların ortak merkezlerinden biri olması, Kurtuluş Savaşı'nda ilk deniz mücadelesiyle destan yazan ataları, şehrin ve bölgenin kaderini değiştiren Uzun Mehmet'i, doğal güzellikleri, doğal liman özelliği, sanayi ilçesi olması, Osmanlı çileği, zengin balık çeşitleri, elpek bezi, çalışkan, değerlerine sahip çıkan ve misafirperver halkı yer alır.
Kültürel, arkeolojik ve tarihî zenginliklerinin en önemli örnekleri arasında Kaletepe, Surlar ve Kapılar, Heraclius Sarayı ilk sırada sayılabilir. Günümüze ulaşmış üç adet kapı kemeri vardır: Kız Kapısı, At Kapısı, Kaneri Kapısı.
Heraclius Sarayı, Helenistik-Roma-Bizans dönemine aittir. Göztepe Nekropol Alanı, ilçenin doğal simgelerinden birisidir. Fener Kulesi ve tek katlı kagir yapıdan oluşan Ölüce Deniz Feneri, ülkemizin en eski deniz fenerlerinden biridir. Deniz Feneri Kulesi ve Tümülüs, Çeştepe (Keşif Tepesi), su kemerleri ve Bizans Kilisesi, ilçemizin en önemli kültürel ve tarihî mirasları arasındadır. Ayrıca ilçemizin tarihî değerlerini yaşatmak için başlattığımız “Tarihi Çeşmeler Restorasyonu” devam etmektedir.
İlçemizin diğer bir zenginliği de mağaralarıdır. “Cehennemağzı Mağaraları”, üç mağaranın (Kilise Mağarası, Herakles Mağarası, Ayazma Mağarası) ortak ve genel adıdır. Mitolojiye göre, yeraltına giriş yollarından biri ve yeraltı tanrısı Hades’in evi kabul edilen Herkül Mağarası, yarı tanrı Herakles’le yeraltı tanrısı Hades’in evini bekleyen canavar köpek Kerberus’un savaşına da konu ve mekân olmuştur. “Altın Post”u getirmek üzere denize açılan ve “Argo Gemicileri” adıyla bilinen maceraperestlerin kutsal Cehennemağzı Mağaraları’nı ziyaret etmesi, ilçenin adının duyulmasına ve ününün yayılmasına neden olmuştur.
Adını, içindeki göldeki kutsal sudan alan Ayazma Mağarası’ndaki büyük salon gölle kaplıdır. Sarnıç olarak kullanıldığı bilinen bu mağaranın sol tarafında kalan salonda klasik müzik dinletileri düzenliyoruz.
Yakın zamana kadar Karadeniz Ereğli’nin tarihine ilişkin bilgiler MÖ 2500 yılına uzanıyordu. Ancak Alacabük Köyü sınırları içinde yer alan İnönü Mağarası’nda sürdürülen yeni kazı çalışmalarında ilçe tarihinin 6500 yıllık geçmişinin olduğuna ilişkin yeni bulgulara rastlandı.
İlçe merkezinde taşınmaz kültür varlığı olarak tescil edilmiş üç adet hamam var. Bunlar; Bozhane Hamamı, Aliağa Hamamı, Aile Hamamı.
Karadeniz Ereğli Müzesi, Halil Paşa Konağı’nda hizmet vermektedir. Müzede Helen, Roma, Bizans dönemlerine ait mermer mezar stelleri, figürlü mermer sütun başlıkları, cam kaplar, takılar, çeşitli madeni eserler, kandiller ve figürlerden oluşan arkeolojik eserler sergilenmektedir. Müzenin bahçesinde de dünyanın ilk pandomim sanatçısı Krispos’un anıtı bulunur.
Ereğli, camileriyle de büyük bir zenginliğe sahiptir. Orta Cami, Halil Paşa Camisi, Kara Mustafa Camisi ve Çelikel Cami ilk sırada yer alıyor.
Ereğli’de sekiz adet çınar ağacı, meşe, çam, fıstık çamı, servi ve manolya ağacı, anıt ağaç olarak tescil edilmiş doğal değerlerdir. İstanbul’un fethi sürecinde Hisar yapımı ve onarımı için Karadeniz Ereğli’den taş ustalarıyla birlikte sur taşları gönderilmiş ve gönderilen bu taşlar Hisar yapımında kullanılmıştır.
UNESCO kapsamında olan ve koruma altına alınan yerler var mı? UNESCO’yla işbirliğinizin çerçevesi nedir? Nasıl çalışmalar yapıyorsunuz?
HALİL POSBIYIK: Henüz UNESCO tarafından koruma altına alınan tarihî ve kültürel varlığımız bulunmamaktadır. Ancak buna ilişkin proje çalışmalarımız mevcuttur.
Kültürel değerler sizce ilçenizin kimliğine neler katıyor? Farkındalık yaratmaya yönelik çalışmalarınız var mı? Varsa nelerdir?
HALİL POSBIYIK: Kültürel değerlerin ilçe kimliğinin oluşmasında, korunmasında ve gelişmesinde büyük önem taşıdığının bilincinde olan bir belediyeyiz. Bu amaçla çok sayıda çalışma yapmaktayız.
Bu çalışmaların başlıcaları şöyle:
Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı’nın açtığı “Sosyal Gelişmeyi Destekleme Programı”na sunduğumuz “İki Bin Yıllık Bir Geçmişin Ayak İzleri Heraklius Sarayı ve Yakın Çevresi Çevre Düzenlemesi Projesi” ile Heraklius Sarayı adıyla kayıtlara geçen arkeolojik kalıntının bulunduğu alanda arkeolojik çalışma yapılacak.
Orhanlar Mahallesi Yalı Caddesi Sokak Sağlıklaştırması ve Kentsel Tasarım Projesi hazırlandı. İlçemizde ayakta kalmış en eski yapılardan biri olan Ölüce Deniz Feneri’nin önce taşınmaz kültür varlığı olarak tescilini sağladık. Alanı, Deniz Feneri Müzesi olarak düzenleyerek farklı ve yeni bir destinasyon yaratacağız.
Karadeniz Ereğli Kuzu Kestanesi Coğrafi İşaret Projesi: İlçemizle özdeşleşen değerleri coğrafi işaret belgesi alarak taçlandırma işine Haziran 2019 tarihinde “Osmanlı Çileği”yle başladık. Bu yıl kestanemize coğrafi işaret almak için hazırladığımız “Coğrafi İşaret Yolunda Karadeniz Ereğli Kuzu Kestanesi Projesi” adlı dosyamızı tamamladık.
Karadeniz Ereğli’nin kurtuluşunun 100. yılı olan 2020’de özel bir sempozyum düzenledik. İlçenin arkeolojik, tarihî ve kültürel birikimiyle ilgili uluslararası düzeyde gerçekleşen sunumları Türkçe/İngilizce kitap olarak bastırdık ve dağıttık. Bu sunumlara ayrıca sosyal medya hesaplarımızdan ulaşılabilmesini sağladık.
Belediyemiz bünyesinde bir internet televizyonu kurulumunu gerçekleştirdik. SBD TV’de (Sevgi, Barış, Dostluk TV) ilçenin kültürel ve tarihî birikiminin ortaya konulacağı bir sözlü tarih çalışması yapıyoruz. Tarihî ve kültürel değerlerle ilgili filmler çekerek yayınlıyoruz.
Ayrıca belediyemiz bir müze oluşturdu. İlçenin en eski yapılarından Cıbıroğlu Konağı’nın restorasyonuyla düzenlenen müzede, yöreyle ilgili geçmişten günümüze kadar gelen objeler, araç-gereçler, çeşitli eşyalar ve eserler yer alıyor. Ereğli’de ayrıca Kurtuluş Savaşı’nın ilk ve tek deniz savaşının kahramanı Gazi Alemdar Gemisi’nin mürettebatının mücadelesi anısına Gazi Alemdar Gemisi Müzesi bulunuyor. Bu geminin aslına uygun inşa edilmesi ve müze hâline getirilmesi için büyük emek harcadık. Destanın yıldönümü nedeniyle bu yıl özel bir tanıtım filmi hazırladık.
Elpek üretiminin teşvik edilmesi, tezgâhların çoğaltılması, kurslarla elpek üretiminin öğretilmesi, yaygınlaştırılması, tanıtımı ve pazarlanması için çok sayıda proje çalışması yaptık. Yok olmaya yüz tutmuş sepet üretimi geleneğini canlandırarak kurslar düzenledik. Burada üretilenlerin satılabilmesi için Sanat Sokağı’nda satış noktası oluşturduk. Sanat Sokağı’nda geleneksel üretim yapan zanaatkârların ürünlerinin satışına imkân sağlıyoruz.
Geçmişte oynanan oyuncakların sergilenebileceği, kuşaklar arasındaki kültürel farklılıkların ortaya konacağı, tarihin oyuncakların diliyle öğretileceği “Oyuncak Evi” projemiz söz konusu. Çalışmalar tamamlandı. Pandemi koşulları izin verdiğinde açılışı yapılacak.
STK’larla çalışmalarınız var mı? Varsa nelerdir?
HALİL POSBIYIK: Karadeniz Ereğli, efsaneler ilçesi olmasının yanında aynı zamanda festivaller ilçesidir. Bu festivaller, STK’ların doğrudan katılımıyla düzenlenmektedir. “Çilek Festivali” adıyla başlayan daha sonra “Sevgi, Barış, Dostluk Uluslararası Kültür ve Sanat Festivali” olarak devam eden organizasyon, 1994'ten beri ilçenin kimliğinin oluşmasında, kültürel dokusunun gelişmesinde büyük katkı sağlamıştır. Karadeniz Ereğli’de festivaller, çok kapsamlıdır. Bütün ilçeyi kucaklayan, ilçe sınırlarını aşan bir etkiye sahiptir. Festivalde heykelden resime, müzikten tiyatroya, spordan yarışmalara, eğlencelere kadar sanatın ve sporun pek çok alanında etkinlikler yer almaktadır.
Karadeniz Ereğli'de her yıl düzenlenen, 2002 yılında 2002 metre mangalla Guinness Rekorlar kitabına giren “Hamsi Festivali” de coşkusuyla, etkisiyle, katılımıyla ilçenin sınırlarını aşmaktadır. STK’lar, bu festivalde de doğrudan katılımcı durumundadır.
Toplumun her kesiminin buluşma noktası hâline gelen Karadeniz Ereğli’yi bir Avrupa şehri görünümüne kavuşturan sahil bandı, festivallere ve şenliklere ev sahipliği yapmaktadır. Karadeniz Ereğli, Uluslararası Sevgi, Barış, Dostluk, Kültür ve Sanat Festivali'yle "Türkiye'nin En Büyük Festivali" ödülünü almıştır. İlçemiz ayrıca AB Komisyonu tarafından verilen "Avrupa Kenti" ödülüne sahiptir. Sahil bandının bir bölümüne belediyemiz tarafından yaptırılan Yöresel Evler, 19 STK’nın hizmetine verilmiştir. Burada ortak çalışmalar yürütülmektedir.
Kültürel kalkınma, ilçe ve bölge için bir kalkınma yolu olabilir mi? Sizin bu konuda faaliyetiniz var mı?
HALİL POSBIYIK: Kültürel kalkınmanın ekonomik kalkınmayla birlikte ele alınması gerektiğine inanıyorum. Bu amaçla bir dizi çalışmamız oldu. Bunlar arasında Karadeniz Ereğli’ye farklı statü ve prestij kazandıran girişimlerimiz yer alıyor. Kardeş kentler seçilirken bu bakış açısı gözetiliyor. Karadeniz Ereğli Belediyesi’nin “Yunanistan-Hydra”, “Romanya-Targovişte”, “Almanya-Düren”, “İtalya-Brindisi”, “İtalya-Monfalcone”, “Çin-Jinhua” kentleriyle kardeş kent ilişkisi var. Bu ilişkiler, ülkeler arasındaki kültürel işbirliğinin güçlenmesine katkıda bulunuyor. Karadeniz Ereğli Belediyesi’nin “1996 Uluslararası Abdi İpekçi Barış Ödülü”, “1996 Amptictony Belediye Birliği-Avrupa Kenti Üyeliği”, “2001 Avrupa Diploması Ödülü”, “Avrupa-Akdeniz Bölgesel İşbirliği Komitesi (COPPEM) Kurucu Üyeliği”, “COPPEM Çevre “Komisyonu Başkanlığı”, “Türkiye Tarihi Kentler Birliği Üyeliği”, “Uluslararası Sevgi, Barış, Dostluk Festivali” ödülleri bulunmaktadır.
Dünyadaki ülkeler kentleriyle anılıyor ve kültürel miras bu açıdan büyük değer taşıyor. Stratejik planınızda ve hedeflerinizde bu alana yönelik politikalarınız neler?
HALİL POSBIYIK: Stratejik planda, ilçemizin tarihî ve kültürel değerlerinin korunması, geliştirilmesi, tanıtılması konusunda hedefler ortaya konmuştur, ilçenin bu konudaki zengin birikimine vurgu yapılmıştır. Turizm potansiyeli yüksek bir ilçe olmasının altı çizilmiş, bölgenin cazibe merkezi hâline dönüştürülmesi için alınacak önlemler sıralanmıştır. Uluslararası festival, sempozyum, çalıştay ve fuar düzenleme planları sıralanmıştır.
Karadeniz Ereğli’ye bakış açımızın simgeleri olan “Aşkım Ereğli” ve “Sevgi, Barış, Dostluk” sloganları artık marka hâline geldi. Türk Patent ve Marka Kurumu’na başvuru yaptık. Bu iki slogan da marka tescil belgesi alarak ölümsüzleşti.
Evet, “Denizin mavisinin, ormanın yeşilinin, güneşin sarısının orijinal renkleri sadece Karadeniz Ereğli'de vardır. Karadeniz Ereğli'yi görmeden ölmek, öbür dünyaya eksik gitmektir.”