YÜKLENİYOR
İlçenizin kültürel miras kapsamındaki değerleri (arkeolojik, tarihî, kültürel vb.) nelerdir?
NEŞET TARHAN: Tarihi 3500 yıl öncesine uzanan ve günümüzde 1. derece arkeolojik sit alanı olan Soli Pompeiopolis Antik kenti, Doğu Akdeniz’in önemli liman kentlerinden birisiydi. Yunanca Soloi, Latince Soli (güneş kenti) olan kentin adı, Romalılar’la birlikte kenti korsan işgalinden ve yağmasından kurtaran Romalı komutan Pompeius’un başarısından dolayı Pompeius’un kenti anlamına gelen Pompeiopolis olarak kullanılmıştır. Mezitli ilçesinde yer alan, merkeze en yakın ören yeri özelliğine sahip Soli Pompeiopolis Antik kentinde 1999 yılında başlayan kazı çalışmaları devam etmektedir. Roma döneminde 200 sütundan oluşan sütunlu cadde ve çevresindeki anıtsal mimarı kalıntılar, Soli höyüğüne yaslanan amfi tiyatro, Antik liman, su kemerleri, hamam ve akropoller ile dünya tarihî miraslarından birini oluşturan Soli Pompeiopolis Antik kenti, anıtsal Roma dönemini yansıtmaktadır. Arkeolojik kazıların gün geçtikçe ilerlemesiyle farklı alanlar açığa çıkmaktadır. Bu nedenle Mezitli’nin açık hava müzesi olması ve kazı alanlarının daha iyi algılanabilmesi için Arkeopark projesi için çalışmalar başlamıştır.
Soli Pompeiopolis 1. derece sit alanı içerisinde ünlü gökbilimci, filozof, matematikçi ve şair Aratos’un anıt mezarı da yer almaktadır. 2020 yılında kazılarına başlanan alan, büyük ölçüde açığa çıkarılmıştır. Aratos, sadece kültürel anlamda değil, bilim tarihi açısından da büyük öneme sahip. Dünya çapında bilinen bir isim. Hatta NASA tarafından aydaki bir kratere adı verilmiştir. Dünya bunu önemsiyor. Türkiye´de Aratos adını daha çok duyurmak için çalışıyoruz.
Soli Pompeiopolis sit alanının dışında, ilçemiz sınırları içerisinde cumhuriyet dönemine ait birçok yapı da bulunmaktadır. Rölöve-restitüsyonunu ve restorasyonunu gerçekleştirdiğimiz Taş Mektep, eski Mezitli Mahallesi’nde yer almaktadır.
Mersin Üniversitesi Konservatuvarı’yla yaptığımız protokol çerçevesinde bölgeyi çekim merkezi hâline getirerek tarihî yapıyı ilçeye kazandırdık. Mezitli Kent Orkestrası’nın kurulmasına öncülük edecek müzik eğitimlerinin verildiği, farklı yaş gruplarına yönelik çok sesli koro çalışmalarının yapıldığı merkezde süreç içerisinde robotik kodlama ve Mezitli Müzik Kütüphanesi’nin kurulması için çalışmalar başlayacaktır.
UNESCO kapsamında olan ve koruma altına alınan yerler var mı? UNESCO’yla işbirliğinizin çerçevesi nedir? Nasıl çalışmalar yapıyorsunuz?
NEŞET TARHAN: Kazı çalışmaları Prof. Dr. Remzi Yağcı başkanlığında devam eden Soli Pompeiopolis Antik kenti için UNESCO’ya henüz başvuruda bulunulmamıştır. Aratos’un anıt mezar yerinin kazı çalışmalarının bitmesi doğrultusunda UNESCO Kültür Merkezi Mirası’na girmeye önemli adaylardan biri olduğunu düşündüğümüz Soli Pompeiopolis Antik kenti için gerekli işlemlere en kısa sürede başlanacaktır.
Kültürel değerler sizce ilçenizin kimliğine neler katıyor? Farkındalık yaratmaya yönelik çalışmalarınız var mı? Varsa nelerdir?
NEŞET TARHAN: Soli Pompeiopolis Antik kenti kazı çalışmaları sürdükçe yeni çıkan yapı elemanlarıyla ilçe tarihinin detaylı bilgisine ulaşılmaktadır. Antik kentin ilçe yaşamıyla iç içe olması, günlük rutinde halkın kültürel farkındalığını sağlamaktadır.
Soli Pompeiopolis Antik kent alanının kullanımını artırmak ve halkla bütünleştirmek için alan içerisinde bisiklet/yürüyüş yolu rekreasyon alanı hayata geçirilmiştir. Bu çalışmamız, Adana Kültür ve Tabiat Varlıkları tarafından onaylanmıştır.
Atıl durumdaki bu tarihî alan, uygulama bittikten sonra vatandaşlar tarafından yürüyüş ve bisiklet güzergâhı olarak kullanılmaktadır. Böylece 3500 yıllık geçmişe sahip bu yoldan geçerken tarih ve günümüz arasındaki değişim de hissedilmektedir.
Alana farkındalık kazandırmak için belediyemiz tarafından her yıl geleneksel olarak düzenlenen, Mersin’de gerçekleştirilen ve üç büyük festivalden biri olan “Güneş Festivali”, Soli Pompeiopolis alanı içerisinde düzenlenmektedir. Konserler, sanatsal ve sportif faaliyetlerle binlerce vatandaşın katılım sağladığı festivalde, alanın tarihiyle ilgili tanıtım ve bilgilendirme sunulmaktadır. Festival aksı, sütunlu yol ve çevresiyle farklı aktiviteler oluşturularak desteklenmektedir. Böylece Antik kentin sürekliliği hissettirilerek alanın gezilmesi ve kültürün algılanması sağlanmaktadır.
STK’larla çalışmalarınız var mı? Varsa nelerdir?
NEŞET TARHAN: Aratos’un mezar yerinin mülkiyet problemleri belediyemiz tarafından çözülmüştür. Akabinde tüm kazı çalışmalarına destek olmak ve farkındalık yaratmak için STK’larla görüşmeler gerçekleştirilmiştir.
STK’larla işbirliği yaparak, Soli Pompeiopolis’ten yola çıkarak alternatif enerji kaynaklarına dikkat çekmek amacıyla düzenlenen festival her geçen yıl gelişmekte, sanat ve kültür buluşması hâline gelmektedir. Soli Güneş Festivali’ne Hindistan, İspanya ve Almanya’dan sanatsal gösteri grupları da katılmıştır.
Halkın tarihî alana daha fazla ilgi göstermesi için yılın belli günlerinde bu alanda Mersin Devlet Opera ve Balesi’yle ortaklaşa klasik müzik konserleri verilmekte, Mezitli’de tarih ve sanat iç içe geçmektedir.
Kültürel kalkınma, ilçe ve bölge için bir kalkınma yolu olabilir mi? Sizin bu konuda faaliyetiniz var mı?
NEŞET TARHAN: Dünyaca ünlü arkeolojik kalıntı olan Aratos’un anıt mezarının açığa çıkarılması, önemli bir farkındalık yarattı. Anıt mezar, bilgilendirme toplantılarında defalarca gündeme getirilerek halkın ve akademik çevrenin dikkatini çekmiştir. Kültürel kalkınma anlamında “Liman Çanağı-Sütunlu Yol-Hamam” ve Aratos’un mezar yerinin bütün olarak mevcut çalışmalarda sergilenecek şekilde topluma açılması yönündeki çalışmalarımız devam etmektedir.
Mezitli Belediyesi, Mersin İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ve Mezitli İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından tarihî mirasa sahip çıkmak amacıyla “Haydi Çocuklar, Soli Sizi Çağırıyor” adlı proje hayata geçirildi. Proje kapsamında öğrencilere bölgenin tarihî ve kültürel değerleri hakkında bilgi verildi, kazı alanları gezdirildi, kültürel mirasın korunmasına dikkat çekildi.
Dünyadaki ülkeler kentleriyle anılıyor ve kültürel miras bu açıdan büyük değer taşıyor. Stratejik planınızda ve hedeflerinizde bu alana yönelik politikalarınız neler?
NEŞET TARHAN: “Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları” ve bu çerçevede yaşadığımız çevreyi, somut/soyut değerleri gelecek nesillere aktarmayı amaçlayan politikalarımız stratejik planımızda yer almıştır. Stratejik planımızda Mezitli’deki tarihî değerler, gelecek nesillere aktarılmak üzere ilgili yasal/yönetsel araçlarla tanımlanmıştır. Mezitli’nin fırsata dönüştürebileceği başlıklar arasında öncelikli yerini almıştır.
Gerçekleştirdiğimiz, gerçekleştirmeyi hedeflediğimiz projelerimizle küreselleşmeyle, kapitalizmle ve dördüncü endüstriyle süre gelen dönemde bizi biz yapan kültürel mirasımızı tanımak, belgelemek, paylaşmak ve aktarmak öncelikli hedeflerimiz arasındadır.
Kültürel miras, anıtlarla ve objelerin koleksiyonuyla sınırlı değildir. Aynı zamanda atalarımızdan miras kalan, nesilden nesile aktarılan sözlü gelenekleri, gösteri sanatlarını, ritüelleri, şölenleri, toplumsal pratikleri, doğayla, evrenle ilgili uygulamaları, el sanatları üretmek için kullanılan becerileri, gelenekleri ve yaşayan ifadeleri de kapsar. Bunlar somut olmasa da, kültürel mirasımızın önemli bir parçasıdır. Bu, somut olmayan kültürel mirastır. Kültürel mirasın yaşayan bir formudur.
Somut olmayan kültürel miras, aidiyet duygusu ve kimlik yaratır. Değişen dünyanın bir parçasıdır. İnsanlar, somut olmayan kültürel mirasın ortaya çıkmasında ve aktarılmasında kilit rol oynamaktadır.
Halk, somut olmayan kültürel mirası yaratır, taşır ve gelecek nesillere aktarır. Bir topluluk, başkalarının uyguladığına benzer bir mirası paylaşabilir. Bunların tamamı somut olmayan kültürel mirastır. Çünkü bu unsurlar nesilden nesile aktarılmış, çevrelerine göre zaman içinde değişime uğramış, toplumlara aidiyet ve devamlılık duygusunun yerleşmesine katkı sağlamıştır. Benzer mirasın paylaşılması, başkalarına saygı duymayı ve anlayışlı olmayı teşvik eder, toplumsal uyumu güçlendirir. Somut olmayan kültürel mirasın farklı biçimlerini öğrenmek, kültürlerarası diyaloğa yol açar.
İlçemizde yaşayan insanların Mezitli kültürel mirasını tanıması, sahip çıkması için stratejiler geliştiriyor ve uyguluyoruz. Nasıl mı? Dördüncü endüstri döneminde teknolojiyle iç içe olan gençleri ve çocukları, Taş Mektep gibi tarihî, kültürel somut değerlerimizle “Taş Mektep Teknoloji ve Sanat Merkezi” gibi yeni konseptleri yaratarak tanıştırıyoruz. Bu süreçte Mezitli’nin geçmişten günümüze devam etmesini arzu ettiğimiz imece, gönüllülük, işbirliği kültürlerini canlandırıyoruz.
Stratejik amaçlarımızı gerçekleştirmek üzere turizm, sürdürülebilir turizm ve eko turizm konusunda projeler geliştiriyor, kadınları, çocukları, gençleri süreçlere olabildiğince dahil ediyoruz. Ayrıca Gençlik Deneyim ve Gönüllülük Merkezi’yle Mezitli’yi tüm dünyaya tanıtıyoruz. Mezitli’nin kültürel/tarihî mirasını aktaracak projeler ve programlar geliştiriyoruz. Kültürel mirasımızı ve değerlerimizi koruyoruz, dünyayla paylaşıyoruz. “Açık Mutfak” projesiyle Mezitli’nin kültürel mirasını birlikte çoğaltmayı ve sosyal içermeyi hedefliyoruz.