Turhan Bulut: Aşçılık, Mengen’in Kültür Hazinesidir

İlçenizin kültürel miras kapsamındaki değerleri (arkeolojik, tarihî, kültürel vb.) nelerdir?

TURHAN BULUT: Mengen'in en büyük özelliği, yüzyıllardan bugüne kadar gelen, babadan oğula geçercesine devam eden bir gelenekle ünlü aşçılar yetiştirmesidir. Her haneden muhakkak bir aşçı çıkaran Mengen'in bu ünü tarihsel bir olayla başlar. Fatih Sultan Mehmet, İstanbul'u fethettikten sonra saray aşhanesini Mengenli Yakup Ağa adlı bir paşaya kurdurur. Buranın sorumluluğunu da ona verir. Mengen’deki arkadaşlarını ve yakınlarını yanına çağırarak onları aşçı olarak yetiştirir. Böylece saray aşhanesi ve mutfağı bir aşçılık okuluna dönüşür. Buralarda yetişen Mengenli aşçılar, paşaların ve beylerin aşçısı olur. Mengenli aşçılar, zamanla büyük kentlerde ve Osmanlı kentlerinde aşçılığı ele alarak üne kavuşur.

Aşçılık bir meslek olduğu kadar babadan oğula geçen bir meslek ve sanat olarak devam eder. Yurtiçindeki ve yurtdışındaki ünlü otellerde, restoranlarda, kamu kurum ve kuruluşlarında, büyükelçiliklerde çalışırlar. 

Aşçılık, Mengen’in kültür hazinesidir, önem verdiğimiz kültürel değerimizdir. Mengen, bu değerle kendini tanıtmıştır. Aşçılarının haklı başarılarıyla ünlenmiştir ve dünyada da tanınan bir ilçe olmuştur.

UNESCO kapsamında olan ve koruma altına alınan yerler var mı? UNESCO’yla işbirliğinizin çerçevesi nedir? Nasıl çalışmalar yapıyorsunuz?

TURHAN BULUT: Festivalimiz ilk olarak 1981 yılında Mengen Kaymakamı Ali Cafer Akyüz'ün çabalarıyla Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk'ün doğumunun 100. yıl kutlama faaliyetleri dolayısıyla başlatılmıştır. 

Festivalimizin amacı, Türk mutfağını geliştirmek, aşçılık sanatına yeni nesilin ilgisini çekmek, aşçılık sanatının önemini belirtmek, Türk mutfağının dünya mutfakları arasında layık olduğu yeri almasını sağlamak ve yöremizi tanıtmaktır.

Mengen Uluslararası Aşçılık ve Turizm Festivali 1981 patent başvurusu, Markaların Korunması Hakkında 556 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname’ye göre 21/11/2011 tarihinden itibaren on yıl müddetle 17/01/2013 tarihinde tescil edilmiştir. 

Aşçılık, Osmanlı saraylarından bugüne taşıdığımız ata mesleğimizdir, benim için aynı zamanda baba mesleğidir. Aşçılık ve turizm festivallerimiz, bu değerin geliştirilmesinde ve ilçemizin tanıtımında önemli rol üstlenmiştir. Festivalin özelliği, insan odaklı tek festival olmasıdır.

27-28 Eylül 2014 tarihlerinde CHP Genel Başkanı Sayın Kemal Kılıçdaroğlu’nun katılımıyla 30.’su düzenlenen Mengen Uluslararası Aşçılık ve Turizm Festivali, UNESCO adının ve logosunun kullanıldığı ender ve saygın organizasyonlardan biri olarak anılmıştır. Türk Patent Enstitüsü’nün "Mengen Uluslararası Aşçılık ve Turizm Festivali 1981" adıyla tescil ettiği festival,  UNESCO adının ve logosunun kullanılmasıyla daha kurumsal ve uluslararası bir kimlik kazanmıştır.

Kültürel değerler sizce ilçenizin kimliğine neler katıyor? Farkındalık yaratmaya yönelik çalışmalarınız var mı? Varsa nelerdir?

TURHAN BULUT: Mengen, mutfağı, yöresel giyim kuşamı, folklorik özellikleriyle Türk kültürünün tanıtımında ve yaşatılmasında önemli bir misyon taşımaktadır. Doğal güzellikleriyle, insanlarının misafirperverliğiyle yörenin cazibe merkezi konumundadır.

Mengenli ünlü aşçılar tarafından açılması istenen okulların amacı, dünya ve Türk mutfağına hâkim, mesleki bilgi ve becerisi gelişmiş eğitimli aşçılar yetiştirmektir. Okullarımızda eğitim alan öğrenciler, mutfaklarda uygulamalı eğitim almaktadır. Yaz aylarında ünlü otellerde ve aşçılarımızın yanında staja gitmektedirler. Uluslararası büyük otellerde iş imkânı bulabilmektedirler.

STK’larla çalışmalarınız var mı? Varsa nelerdir?

TURHAN BULUT: 1985 yılında eğitim vermeye başlayan, Türkiye’nin ilk ve tek aşçılık lisesi olan Mengen Anadolu Aşçılık Meslek Lisesi, 1992 yılında ilk mezunlarını vermiştir. Bu tarihten itibaren Türkiye’de aşçılık sektörüne yön vermeye başlayan Mengen Aşçılık Lisesi, ilerleyen yıllarda da sektörün önemli bir kurumu hâline gelmiştir. Mengen Aşçılık Lisesi, öğrencilerine mesuliyet alma konusunda özgüven sağlamakla birlikte dünya çapında başarılı bireyler yetiştirmiştir. Türkiye’de yiyecek-içecek sektöründe önemli bir konuma sahip olan Mengen Aşçılık Lisesi mezunları, tek bir çatı altında toplanma gerekliliği hissetmiştir. Bu sebeple 2007 yılında Mengen Aşçılık Okulu Mezunlar Derneği kurulmuştur. Bu derneğin her yıl düzenlediği “Aşçılık Kampı” projesinde proje ortağı konumundayız. 

Uluslararası Mengen Aşçılık ve Turizm Festivali, Taşpakon, Ulaf, Aşomder, Mengen Aşçılık ve Turizm Derneği gibi çeşitli STK’larla birlikte Mengen Belediyesi’nin desteğiyle düzenlenmektedir. Festival, bütün aşçıları bir araya getirerek mutfak becerilerinin sergilenmesini ve tanıtılmasını sağlamaktadır. 

Kültürel kalkınma, ilçe ve bölge için bir kalkınma yolu olabilir mi? Sizin bu konuda faaliyetiniz var mı? 

TURHAN BULUT: Kültürel kalkınmanın ilçe ve bölge açısından kalkınmada önemli bir yere sahip olduğunu düşünmekteyiz. Özellikle yöremizle özdeşleşmiş olan aşçılık geleneğinin tanıtımı için eğitimin önemli bir yere sahip olduğunun da bilincindeyiz. 1981 yılında ilki yapılan Mengen Aşçılar ve Turizm Festivali’nde aşçılar tarafından açılan "Aşçılık Okulu İstiyoruz" pankartıyla filizlenen fikirlerin hayata geçirilmesiyle Mengen Aşçılar Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi açılmıştır. 1997 yılında “Aşçılık Programı”yla mesleki eğitim-öğretime başlayan Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Mengen Meslek Yüksekokulu ön lisans programı, 2012 yılında eğitime başlayan dört yıllık lisans eğitimi veren Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü’yle eğitime devam etmektedir. Ayrıca Abant İzzet Baysal Üniversitesi’ne bağlı Mengen İzzet Baysal Aşçılık ve Gastronomi Eğitim Kampüsü’nün yapılması için 13 Mayıs 2016 tarihinde Mengen Belediyesi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi ve İzzet Baysal Vakfı arasında protokol imzalanarak inşaat süresinin bitimine yaklaşılmıştır. Kampüs, önümüzdeki eğitim-öğretim yılından itibaren hizmet vermeye başlayacaktır. Bu eğitimler, gençlerin istihdamı için büyük önem taşımaktadır. 

Dünyadaki ülkeler kentleriyle anılıyor ve kültürel miras bu açıdan büyük değer taşıyor. Stratejik planınızda ve hedeflerinizde bu alana yönelik politikalarınız neler?

TURHAN BULUT: Aşçılık, Mengen’in kültür hazinesidir ve oldukça önemli bir kültürel değerdir. Mengen, bu sayede dünya çapına tanınan ve bilinen bir ilçe olmuştur. Mengen Uluslararası Aşçılık ve Turizm Festivali’nin ve Mengen Aşçılık Kampı’nın gelecek yıllarda daha da geliştirilerek ve güzelleştirilerek düzenlenmesini önemsiyoruz.