YÜKLENİYOR
BEKİR AKTÜRK
Türkiye Muhtarlar Konfederasyonu Başkanı
Muhtar, demokrasinin kılcal damarı, temel taşıdır. Muhtar, karın kapattığı yoldur. Muhtar, köylünün ve mahallenin hakkını savunan avukattır. Muhtar, devletle vatandaş arasında köprüdür. Makam araçları yoktur, ama demokrasinin en önemli unsurlarıdır, görünmeyen kahramanlardır.
Devletin mahalledeki eli konumundaki muhtarlık kurumunun günün koşullarına göre dizayn edilmesi ve 82 farklı yasa maddesinde yeri olan muhtarlığın kendine özgü kapsamlı bir yasasının olması kaçınılmazdır.
Seçim sisteminden görevini yapacağı ofise, yardımcı personelinden mahallesindeki yatırımlara, tebligatlardan mühür parasına kadar birçok konuda güncellenmeye, yenilenmeye ve güçlenmeye ihtiyacı duyan muhtarlık, geçmişten günümüze devletin gören gözü, işiten kulağıdır.
Muhtarlık camiasının sorunlarını çözmeye seçim sisteminden başlamak gerektiğini düşünüyor, bu konuda somut adımlar atılmasını bekliyoruz. Oy pusulası bastırarak herhangi bir adaylık başvuru sürecine dahil olmadan seçime gidilmesi, günümüz koşullarıyla uyuşmadığı gibi, farklı sorunları da beraberinde getirmektedir.
Muhtarlık seçiminin de adaylık usulüyle yapılması, bunun yasal düzenlemeyle netlik kazanması, eğitim şartı aranması ve adli sicil kaydının başvuru esnasında ibraz edilmesi, yaşanabilecek sorunların önüne geçecektir.
Hâlihazırda geçerli olan 2972 sayılı kanunun 31. maddesi değiştirilerek adaylık usulü getirilmeli, birleşik oy pusulası bastırılmalı, bunun için de kaynak, başvuru sırasında adaylardan talep edilmelidir.
Muhtar adaylarına öğrenim şartı getirilmelidir. Adaylık öncesinde bilgisayar kullanımı, kamu yönetimi bilgileri, evrak düzenleme ve muhtarlık işleyişi konularında eğitim verilmelidir.
Seçimi kazanarak muhtar olan adayların köyün ya da mahallenin kolay ulaşabileceği merkezî bir noktada bulunması, iş/işlemlerin takibi ve sürekliliği açısından önemlidir.
Muhtarlık binalarının giderleri ve personeli de devlet tarafından karşılanmalıdır. Muhtar ofis dışında olduğunda, izin almak durumunda kaldığında ya da görev gereği şehir dışında bulunduğunda giderleri devlet tarafından karşılanan bir büro personelinin bulunması, iş ve işlemlerin sürekliliğini sağlayacaktır.
Köy tüzel kişiliklerinin yeniden tanınması ve yetkilendirilmesi, köylerin kalkındırılması açısından önemlidir.
442 sayılı Köy Kanunu yenilenmeli, köy bütçeleri güçlendirilmelidir.
Her muhtarlığın, bölgesinin nüfusuna, yüzölçümüne ve coğrafi gerçekliklerine uygun bütçesi olmalı, bu bütçe belgelendirilmek suretiyle köyün ya da mahallenin yararına kullanılmalıdır.
4541 sayılı Şehir ve Kasaba Mahalle Muhtarları Kanunu’nun günümüz koşullarına göre yeniden düzenlenmesi önemlidir.
Belediye Kanunu’nun 5393/9. maddesi değiştirilmeli, “Ayni ve nakdi yardım yapar,” hükmü getirilmelidir.
Belediye meclislerinde alınan kararlarda ve üretilen projelerde mutlaka ilgili yerin muhtarıyla görüşülmelidir. Muhtar, mahallesi ya da köyündeki iş/işlemlerde söz sahibi olmalı, karar mekanizmalarında yer almalıdır.
Muhtarların belediyelerle ya da kaymakamlıklarla sosyal projeler geliştirmesi desteklenmeli, muhtarların kendi bölgelerindeki projelerde etkin olması sağlanmalıdır.
Türkiye Muhtarlar Birliği kurulmalı, bütün muhtarlar tek çatı altında olmalıdır.
Nüfus Müdürlükleri üzerinden gerçekleşen adres taşıma işlemlerinde muhtarlar mutlaka sürece dahil edilmeli, mahallesine kimin geldiğini, kimin gittiğini bilmelidir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu uyarınca devlet memurlarıyla bakmakla yükümlü bulundukları için uygulanan sosyal hak ve yardımlar, aynı esasa ve usullere göre mahalle ve köy muhtarlarıyla bakmakla yükümlü bulundukları için de uygulanmalı, ilgili hüküm konulmalıdır. Köy ve mahalle muhtarlarına yapılacak ödemeler, damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmamalı, haczedilmemeli, muhtarlara yasal izin düzenlemesi yapılmalıdır.
Muhtarlara karşı işlenen suçların devlet memuruna karşı işlenen suçlardaki gibi ceza alması konusunda yasal düzenleme yapılmalıdır.
Kamuda ve belediyede çalışanların, muhtar seçimlerine katılmasının önü alınmalıdır, siyasi partilerde yürütmede görev alanların da muhtar seçilmesi önlenmelidir.
Tebligat Kanunu yeniden düzenlenmeli, muhtar mührünün kullanıldığı tebligatlarda muhtarlık bütçesine pay aktarılmalıdır.
Muhtar seçilen kişiye bir defaya mahsus olmak üzere ÖTV’siz araç satış imkânı sunulmalıdır.