YÜKLENİYOR
Merkezi yönetimle yerel yönetimler arasındaki gelir bölüşümü ve kaynak kullanımı sıkça tartışılan konular arasında yer alıyor. Belediyenizin bütçe, öz gelir ve mali kaynak konusunda yaşadığı sıkıntılar nelerdir?
CEMİL DEVECİ: İlçe belediyelerinin genel bütçeden aldığı paylar, 5393 ve 6360 sayılı yasaların yürürlüğe girmesiyle ilçenin temel hizmetlerini karşılamaya yetmiyor. İlçe belediyelerinin vergilerden oransal olarak payına düşen bütçe tutarı artırılmalıdır. 5216 sayılı yasayla ve diğer yasalarla belediye görevlerinin yerine getirilmesine ilişkin ayrılan kaynak yeterli değildir. Belediyelerin geçmiş dönemden aktarılan borçları bir sonraki dönemde ödemek zorunda olması, hizmetlerin aksamasına neden oluyor. Kanunlar ve kanun hükmünde kararnamelerle belirlenen yeni yükümlülükler ve getirilen kısıtlamalar, belediye hizmetlerinin aksamasına yol açacaktır.
Merkezi yönetimin kaynak aktarımı konusunda muhalefet belediyelerine yönelik engellemeleri hizmet kapasitenize, çalışmalarınıza ve proje üretiminize nasıl etki ediyor? Belediye bütçelerinin yalnızca nüfusa göre değil, kentin ihtiyaçlarına göre düzenlenmesi neden önemli ve gerekli? İller Bankası’nın muhalefet belediyeleri için genel bütçeden ayırdığı kaynak yeterli mi?
CEMİL DEVECİ: Özellikle kredi ve teminat mektubu taleplerinde muhalefet belediyelerine yapılan kasıtlı uygulamalar ve engellemeler, belediye hizmetlerinin hayata geçirilmesinde sorun yaşamamıza neden oluyor. Kalkınma ajansları ve bakanlıklar tarafından yönetilen fon kaynakları kapsamında muhalefet belediyelerin formata ve amaca uygun projelerine bile fon verilmemektedir. Projeler reddedilerek fonlar düzenli olarak merkezî yönetim belediyelerine aktarılmaktadır.
Altyapısı tamamlanmamış belediyelerde kentin ihtiyaçları, altyapısını tamamlamış belediyelere göre oldukça yüksektir. İller Bankası paylarının ayrılma kriterleri kentin ihtiyaçlarına göre düzenlenmemiştir. Bu nedenle İller Bankası’ndan ilçe belediyeleri için ayrılan paylar yeterli değildir.
Yerel yönetimlerin mali özerkliğini sağlamak için yasal mevzuat ve hukuki düzenlemeler çerçevesinde sizce neler yapılmalı? Merkezi yönetimin yerel yönetim politikaları neticesinde karşılaştığınız engellemeler, bütçe kısıtlamaları ve soruşturmalar nedeniyle hizmet / proje sunumunda ne tür zorluklarla karşılaşıyorsunuz?
CEMİL DEVECİ: Mahalle muhtarlıkları yeniden köy muhtarlığı olarak köy tüzel kişiliğine sahip olmalıdır. İlçe belediyelerinin İller Bankası’ndan aldığın payların oranı artırılmalıdır. İlçe belediyelerinin İller Bankası payları belirlenirken, ilçenin nüfusu yanında yüzölçümü, kırsal mahalle sayısı ve ihtiyaçları, altyapı gelişme durumu ve oranı, yaz nüfusu da kriterlere eklenerek değerlendirme yapılmalıdır. Zincir marketlerin merkezlerinin İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Konya gibi kentlerde olması nedeniyle ilçede bulunan zincir market gelirleri ilçelere yansıtılmamaktadır. İlçede bulunan zincir market vergi gelirleri belirlenmeli ve ilgili ilçenin İller Bankası payına dahil edilerek belediye gelirlerinin artırılması sağlanmalıdır. Mülga Köy Hizmetleri İl Müdürlüğü bütçelerinin kapatıldığı dönemdeki bütçe, ilçe alanlarıyla oranlanarak ilçe belediyelerinin bütçesine eklenmelidir. Baz istasyonlarından ve altyapı geçiş ücretlerinden belediyelerin gelir almasını sağlayacak düzenlemeler yapılmalıdır. Orman Kanunu’nun 17. ve 18. maddelerinin uygulama yönetmeliğinde belediyeler, kamu kurumu niteliğinde değerlendirilmelidir. İzin ve tahsis ücretlerinde kamu kurumlarına tanınan muafiyetler uygulanmalıdır. Anayasanın 171. maddesinde “Devlet, millî ekonominin yararlarını dikkate alarak öncelikle üretimin artırılmasını ve tüketicinin korunmasını amaçlayan kooperatifçiliğin gelişmesini sağlayacak tedbirleri alır,” denmesine karşın Belediye Kanunu’nda kooperatif işbirliği tanımlanmamıştır. Bu nedenle 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 75. maddesinin c bendinde işbirliği yapılabilecek kurumlar arasına kooperatifler de eklenmelidir.
İşlemler için yapılan şikâyetler, gerekli ön inceleme tamamlanmadan soruşturma aşamasına getirilmektedir ya da adalet kurumları baskı altına alınarak yargı kararları etkilenmektedir.
İlgili kanunlara aykırı biçimde bir tasarruf genelgesi yayınlanarak belediye hizmetlerinin tanıtılmasına engel olunmaktadır. Sosyal belediyecilik anlayışının halkta oluşturacağı beğeni engellenmektedir. Yasal uygulamalar bile idari kararlarla engellenmektedir.