YÜKLENİYOR
Dünyadan engelli haklarına ilişkin bilgileri ve engellilere yönelik çalışmaları derledik.
Avrupa Engellilik Stratejisi 2010-2020
Avrupa Komisyonu, 15 Kasım 2010’da “Avrupa Engellilik Stratejisi 2010-2020: Engelli Kişiler İçin Engelsiz Bir Avrupa’ya” adıyla bir taahhüt bildirisi sundu. Stratejinin amacı, engellilerin tüm haklarını kullanabilmesi, topluma ve Avrupa ekonomisine katılabilmesidir. Amaç, engellerin ortadan kaldırılmasıdır. Bu amaçla sekiz öncelik alanı belirlenmiştir:
1. Erişilebilirlik
2. Katılım
3. Eşitlik
4. İstihdam
5. Genel ve mesleki eğitim
6. Sosyal koruma
7. Sağlık
8. Dış eylem
Erişilebilirliği Teşvik Etmek İçin AB Önlemleri
Engelli kişilerin hava, demiryolu, gemi ve otobüs seyahatlerindeki haklarını güçlendiren yolcu düzenlemeleri kabul edilmiştir. Kamu kurumlarının web sitelerinin ve cep telefonu uygulamalarının erişilebilirliğine ilişkin “Web Erişilebilirlik Yönergesi” 2016 yılında kabul edilmiştir. Avusturya’nın AB başkanlığı sırasında ürün ve hizmetlerin erişilebilirliğiyle ilgili gerekliliklere ilişkin yönerge müzakereleri Kasım 2018’de başarıyla sonuçlandı. Avrupa Erişilebilirlik Yasası’yla ürün ve hizmetlerin erişilebilir kullanımı için tek tip düzenlemeler oluşturuldu.
BM Engelli Hakları Sözleşmesinin AB Tarafından Onaylanması
AB, 26 Kasım 2009 tarihli konsey kararına dayanarak BM Engelli Hakları Sözleşmesi’ni onayladı. Sözleşme, 23 Ocak 2011’de yürürlüğe girdi. Avrupa Komisyonu, sözleşmenin uygulanması amacıyla üye devletlerle işbirliği içinde çalışıyor. Sosyal İşler Bakanlığı, engellilerle ilgili konuların koordinasyonundan sorumlu ve kendi faaliyet alanında engelliler için önemli girişimler başlattı. Amaç, istihdama katılımın ve engelliler için eşitliğin sağlanması. Bu çalışmada “Engelli İstihdam Yasası”, “Federal Engellilik Yasası” ve “Engelli Eşitliği Yasası” olmak üzere üç yasa söz konusu.
Günlük Yaşamda Ayrımcılığın Yasaklanması: Ayrımcılık Durumunda Yasal Prosedürler
Federal Engelli Eşitliği Yasası, ayrımcılığı yasaklamıştır. Yasa, iki alanda etkilidir. Vergi hukukunda, pasaport ve kayıt işlemlerinde, ceza hukuku ve medeni hukukta, okul sisteminde, kamuya açık mal ve hizmetlere erişimde engellilere yönelik ayrımcılık yasaktır.
Yasal koruma: Uzlaşma sağlanamazsa, mahkemede yasal işlem başlatılabilir.
Tazminat/tazminat: Mahkeme, ayrımcılık yapıldığını tespit ederse, tazminat talep edebilir.
Toplu dava: Engellilerin genel çıkarları kalıcı olarak zarar görürse, Avusturya Ulusal Engelliler Konseyi, ombudsman ve mağdurların haklarını savunan dernek tarafından toplu dava açılabilir.
İlgili linkler:
https://www.eud.eu/eu-institutions/european-commission/european-disability-strategy/
https://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=1137
https://ec.europa.eu/social/main.jsp?langId=en&catId=89&furtherNews=yes&newsId=9835#:~:text=The%20European%20Commission%20has%20published,an%20equal%20basis%20with%20others
AVUSTURYA
İlgili link: https://www.sozialministerium.at/en.html
Avusturya, AB’den önce, 2008 yılında BM Engelli Hakları Sözleşmesi’ni imzalayan ilk ülkelerden biri.
Resmî verilere göre, toplam nüfusun yaklaşık %30’u en az bir engelden muzdarip. Her 7 kişiden biri düzenli olarak yardıma ihtiyaç duyuyor ve her 10 kişiden biri günlük destek alıyor.
BM Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme: (Engelli Hakları Sözleşmesi, BM CPRD), imzacı devletlerin engelli kişilerin haklarını geliştirmeyi, korumayı ve garanti altına almayı taahhüt ettiği uluslararası bir anlaşmadır. Bu anlaşmaya göre, imzacı devletler raporlar aracılığıyla izlenir.
BM Engelli Hakları Sözleşmesi, 26 Ekim 2008’den beri Avusturya’da yürürlüktedir. Avusturya’nın sözleşmeye ek olarak imzaladığı protokollerinden biri, engelliler veya psiko-sosyal sorunlar için uzun süreli konaklama tesisleri ve engelliler için gündüz merkezleri (şiddeti önleme mekanizması) gibi engellilere yönelik tüm kurum ve programları etkin bir şekilde izler. Ombudsman Ofisi tarafından İnsan Hakları Komitesi kurulmuştur.
BM Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme’nin Avusturya’da Uygulanması
BM CRPD’nin 33. maddesine göre BM Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme’nin ulusal düzeyde uygulanması ve izlenmesi için daha fazla sayıda devlet “odak noktası” oluşturulması, çeşitli alanlarda ve düzeylerde tedbir alınmasını kolaylaştırmak amacıyla tasarlanmış devlet koordinasyon mekanizmasının oluşturulması veya tanımlanması gerekmektedir. Ayrıca sözleşmenin uygulanması teşvik edilmeli, korumak ve izlemek için bağımsız bir mekanizma oluşturulmalıdır. Engellilik politikasının mümkün olduğu kadar çok insanın yararlanacağı koşulları yaratması önemlidir.
Erişilebilirlik
Birçok kişi erişilebilirliği yalnızca inşaat ve teknoloji alanlarıyla ilişkilendirir. Ancak erişilebilirlik, tekerlekli sandalye rampaları yapmaktan daha fazlasıdır. Erişilebilirlik, herkesin binalara ve diğer yapılara, ulaşım araçlarına, teknik cihazlara, bilgi işlem sistemlerine ve modern yaşamın tasarlanmış diğer alanlarına zorluk yaşamadan ve diğerlerinden yardım almadan erişebilmesidir.
Sosyal İşler Bakanlığı
Avusturya’da federal hükümetin odak noktası, Sosyal İşler Bakanlığı’dır. BM Engelli Hakları Sözleşmesi’nin 33. maddesi uyarınca kentler kendi odak noktalarını oluşturmuştur. BM CRPD’nin uygulanmasına ilişkin koordinasyon çalışmaları Sosyal İşler Bakanlığı aracılığıyla yürütülmektedir. Sivil toplumun katılımına dikkat edilir. Aralık 2008'’den bu yana İzleme Komitesi bulunmaktadır. Kentler ayrıca kendi sorumluluk alanları için izleme komiteleri oluşturmuştur. Sosyal İşler Bakanlığı, halka açık etkinlikleri planlarken ve yürütürken erişilebilirliğe önem vermektedir.
1 Ocak 2006’da yürürlüğe giren Federal Engelliler Eşitliği Yasası, engellilerin kendi tesislerine engelsiz erişimini kolaylaştırmak için gerekli önlemlerin alınması için federal hükümeti yükümlü kılar. Yasanın amacı, engellilerin topluma eşit katılımıdır. Engellilerin mal ve hizmetlere erişimini kolaylaştırmayı amaçlamaktadır. Sosyal İşler Bakanlığı tarafından kullanılan binalar büyük ölçüde erişilebilirdir ve engelliler tarafından kullanılabilir. Binalar, kapsamlı erişilebilirlik etkinlikleri de içerir.
Bilgiye engelsiz erişim de engelliler için önemli bir husustur. Örneğin, broşürler ve bilgi materyalleri, kolay okunan versiyonlar veya işaret dili videoları gibi erişilebilir formatlarda sunulmaktadır. Bu nedenle Sosyal İşler Bakanlığı, BM Engelli Hakları Sözleşmesi, engellilerin eşitliğine ilişkin mevzuat ve Ulusal Engellilik Eylem Planı hakkında kolay okunabilen versiyonlar sunmaktadır.
AB direktifi nedeniyle kamuya açık web sitelerinin kullanıcılar için erişilebilir olacak şekilde tasarlanması gerekmektedir. Bu amaçla Web Erişilebilirlik Yasası (Web-Zugänglichkeits-Gesetz) federal düzeyde yürürlüğe girmiştir. Bu yasa, engelli kişilere özellikle halka açık web sitelerinin sınırsız kullanım hakkını vermek için tasarlanmıştır. Sosyal İşler Bakanlığı’nın web sitesi, Web Erişilebilirlik Yasası’nın gerektirdiği şekilde erişilebilir bilgi sağlar.
Erişilebilir İşletmeler Kampanyası
Sosyal İşler Bakanlığı, şirketleri erişilebilirlik konusunda teşvik etmek için “Erişilebilir İşletmeler Kampanyası” başlatmıştır. Erişilebilirlikle ilgili çalışmaları dahilinde şirketlere yatırım maliyetinin %25’i oranında sübvansiyon verilir.
Engellilerin İstihdamı
Engellilerin ana akımlaştırılmasına paralel olarak, engelli insanlar temel olarak genel işgücü piyasası politikasının sunduğu tüm önlemlere ve aynı zamanda ilgili desteğe erişebilir. Bununla birlikte, işyerinde veya bir kişinin işgücü piyasasına girme yolunda özel bir desteğe duyulan ihtiyaç, yaşamdaki özel durumlardan, kişinin yaşından ve yaşam seyrinden ve belirli sınırlama biçimlerinden veya engellilik ve diğer arka plan durumlarının örtüşmesinden kaynaklanır. bu da istihdama entegrasyonu zorlaştırabilir.
Parlamento tarafından Ekim 2017'de kabul edilen katılım paketi biçiminde, çalışma yaşamına katılımın güçlendirilmesi ve engellilere yönelik mevcut programların daha da geliştirilmesi ve sürdürülmesi, engellilik politikasının odak noktası olmaya devam etmektedir.
Engellileri çalıştırma yükümlülüğü ve telafi edici vergi
İstihdam yükümlülüğü: Engelli İstihdam Yasası’na göre Avusturya’da 25 veya daha fazla çalışanı olan tüm işletmeler, hak sahibi statüsüne sahip (kayıtlı) bir engelli kişiyi işe almakla yükümlüdür. Örneğin, 100 kişi istihdam eden bir şirket, kayıtlı dört engelliyi çalıştırmak zorundadır. Engellilerin istihdamıyla ilgili olarak işverenler yerel yönetim vergisinden, Aile Yüklerini Denkleştirme Fonu’na yapılan ödemelerden, Ticaret Odası ücretinden ve Viyana’da yeraltı sistemini finanse etmek için vergiden muaftır.
Tazminat vergisi: Engelli çalıştırma yükümlülüğünün yerine getirilmemesi veya tam olarak yerine getirilmemesi durumunda işveren, doldurulmayan zorunlu posta ve ay başına telafi edici vergi ödemek zorundadır.
Mesleki Yardım Ağı (NEBA): Mesleki Yardım Ağı (NEBA), engellilere ve dışlanma riski altındaki gençlere işgücü piyasasında bir şans veriyor. NEBA, mesleki yardım hizmetleriyle (gençlik koçluğu, üretim okulları, mesleki eğitim yardımı, iş yardımı ve iş koçluğu), engelliler için farklılaştırılmış destek sisteminin markasını, sübvansiyon ortamının ve sübvansiyonların çekirdeğini oluşturur. Avrupa Sosyal Fonu’nun desteğiyle ve birçok kuruluşla işbirliğiyle engellilerin çalışma yaşamına katılması için katkı sağlanır.
İşe Hazırlık Modülü: Sosyal girişimler, engelliler için eğitim yerleri sağlamaktadır. 2015 sonbaharında yeni bir odak noktası oluşturuldu: Sosyal girişimler çıraklığı. Bu uygulama engellilere beceri edinmeleri için düşük eşikli fırsat sunulmakla kalmaz, aynı zamanda yüksek kaliteli mesleki eğitime erişim sağlar. Eğitimin amacı, katılımcıların çıraklık sınavını geçmesi, işe yerleştirilmesi ve genel işgücü piyasasına sürdürülebilir bir şekilde entegre olmasıdır.
İlgili link: https://disabilityinsider.com/country/austria/
ALMANYA
İlgili link: https://private.disabilityin.org/global/germany/#:~:text=Employers%20can%20apply%20for%20compensation,with%20disabilities%20in%20the%20workforce.&text=However%2C%20even%20this%20fact%20does%20not%20warrant%20the%20question%20about%20disability
Almanya’da yaklaşık 280.000 kişiyi istihdam eden, “ağır” engelli kişiler için yaklaşık 700 korumalı atölye bulunmaktadır. Almanya, ulusal hükümet korumalı atölye düzenlemelerini “kişi merkezli” bir yaklaşıma dönüştürdü. Bu kapsamda katılımcıların kapasitesinin ve destek ihtiyaçlarının bireysel olarak değerlendirilmesi gerekiyor. Aynı zamanda Atölye Konseyleri oluşturuldu. Hükümet, korumalı atölyeyi yalnızca açık işgücü piyasasına geçiş yapabilecek iş sahipleri için geçici olarak değerlendiriyor. Korunaklı atölyeler dışında çalışamayacak nüfusun var olduğu düşünülüyor. Almanya’nın sosyal hizmetler alt sisteminde engelli gençler için mesleki eğitim merkezleri, yetişkinler için yeniden eğitim merkezleri ve diğer engelliler için entegrasyon merkezleri yer alıyor.
Alman Federal İstihdam Ajansı (BAG-UB): (Bundesarbeitsgemeinschaft für Unterstützte Beschäftigung eV ): BAG UB, 1994 yılında kuruldu. Ajans, engelliler için “Yardımlı İstihdam” uygulamasının yaygınlaştırılması amacıyla kampanya yürütüyor. BAG UB, destekli istihdam ilkeleri bağlamında tüm paydaşların çıkarlarını temsil ediyor: Engelliler, onların destekçileri, (entegrasyon) uzman hizmetleri, okullar vs.
Engelliler, Bethel-Stiftungsbereich proWerk v. Bodelschwingh Vakıfları Beytel’in atölyelerinde eğitim, istihdam ve rehabilitasyon olanağı buluyor. Entegrasyon şirketleri ve entegrasyon uzman hizmetleri, dezavantajlı kişileri genel iş piyasasına sunuyor. Uzun süreli işsizler, atölyelerdeki mesleki eğitim çalışmalarına katılabiliyor. Özel bir rehabilitasyon kliniği ve mesleki eğitim merkeziyle Bethel, epilepsi hastalarına da yardımcı oluyor. Mesleki Eğitim Merkezi, epilepsili gençlerin eğitimi konusunda uzmanlaşmış tek merkez.
Dialogue Social Enterprise, dünya çapındaki sergiler, çalıştaylar ve etkinlikler aracılığıyla “engelli, dezavantajlı ve yaşlı insanların” sosyal içermesini teşvik etmeye odaklanıyor. Özellikle görme ve işitme engellilerin ekonomik koşullarına dikkat çekiliyor. Katılımcılar, empatiyi geliştirmek için kör veya sağır insanların deneyimlerini paylaşıyor.