YÜKLENİYOR
Dünyadan yerel yönetimlerin kooperatif politikalarına ilişkin örneklerini derledik.
https://www.rescoop-mecise.eu/
Belçika’da bütçe kısıtlaması, yasal kısıtlamalar ve pozitif ölçek ekonomileri arayışı, belediyeleri enerji tedariki için kooperatiflerle işbirliğine yönlendirdi. Belediyelerin yaklaşık %20’si kamuya ait kooperatiflere katıldı.
Yerel Yönetimler ve Enerji Kooperatifleri Arasında İlham Verici İşbirliği Örnekleri
Ecopower Kooperatifi: Belçika’nın Eeklo kentinde üç rüzgâr türbinine yatırım yapıldı. Belediye meclisi, vatandaşların tesislere katılmasını ve ortaklık fırsatı elde etmesini ihale prosedüründe açıkça talep etti. Yerel paydaşlar bilgilendirildi. “Sürdürülebilir Enerji ve İklim Eylem Planı” yapıldı. Kooperatif de bu sürecin bir parçasıydı. Belediye, evlerinde enerji tasarrufu yapmak isteyen vatandaşları da destekledi. Benzer bir model, Belçika’nın Asse semtinde de uygulandı. Dört rüzgâr türbini inşa edildi. Belçika’nın Ghent kentindeki kooperatif EnerGent, enerji verimliliği konusunda harekete geçti, sürdürülebilir enerji ve iklim eylem planını yürütmek için belediyeyle çalıştı. Kooperatif 2015 yılında 50.000 avro kredi aldı. EnerGent, aldığı finansal destekle toplu enerji güçlendirmesi geliştirmek için bir program da başlattı. Ecopower Kooperatifi, enerji geçişini hızlandırmak ve stratejik bir ortak bulmak için kamu ihale prosedürünü kazandıktan sonra Leuven kentinin stratejik ortağı seçildi. Leuven kenti, iddialı ve katılımcı yaklaşımı nedeniyle 2018 Avrupa Yaprak Ödülü’nü kazandı.
Pajopower Kooperatifi: Belçika’nın Pajottenland ve Zennevallei bölgelerinde sürdürülebilir kalkınmayı desteklemek amacıyla 2014 yılında bir kooperatif kuruldu. Kooperatifle belediye arasındaki işbirliği sayesinde vatandaşlar enerji kullanımı hakkında bilgilendiriliyor ve enerji etütleri yapan bağımsız enerji uzmanları aracılığıyla danışmanlık hizmeti veriliyor. Pajopower Kooperatifi, Halle kentindeki 445 geleneksel sokak lambasını değiştirdi. Yatırım (225.000 avro), kooperatif tarafından finanse edildi. Bu sayede hem enerji hem de para tasarrufu yapıldı.
REScoop: Yenilenebilir Enerji Kaynakları Kooperatifi’nin kısaltmasıdır. Vatandaşlar, sürdürülebilir enerji projelerine ortaktır. Kooperatifin iş modeline hem yenilenebilir enerji hem de enerji verimliliği dahildir. Bu girişim, yerel enerji toplulukları veya topluluk enerji projeleri olarak da adlandırılır. Belçika’da %100 yenilenebilir enerjiye geçişin 300-400 milyar avroya mal olacağı varsayılıyordu. Vatandaşlar süreç hakkında endişeliydi. Yerel yönetimlerin REScoops ile yaptığı işbirliğinde tüketicilere yenilenebilir enerjiyi en uygun fiyata kullanma seçeneği sunuldu. Kamu sektörü ve özel sektör ortaklıkları (REScoops ve belediyeler) dikkat çeken işbirliklerine yol açtı. Amel ve Bülingen Belediyeleri, belediye mülkü üzerinde rüzgâr çiftliği kurulmasına karar verdi. Projenin %50’si kamuya, %50’si belediyelere aitti (%25 Amel ve %25 Bülingen). Dour ve Quévrain Belediyeleri de Emissions Zéro Kooperatifi işbirliğiyle Belçika’daki en büyük kara rüzgâr santralinin parçası olan iki rüzgâr türbininin işletilmesi için yeni bir yasal form oluşturuldu. Emisyon Sıfır Projesi aracılığıyla hisselerin yarısı vatandaşlara, diğer belediyelere verildi.
POLONYA
https://www.icba.coop/master/document/images/image1486.pdf
(Polonya Kooperatif Hareketi Bankası, Kooperatif Bankacılık Grubu, Franciszek Stefczyk Denetimi Kooperatif Bankaları Birliği, Ulusal Kooperatif Bankaları Birliği)
Polonya Ulusal Kooperatif Konseyi
Polonya’da kooperatifler her zaman çok önemliydi. Kooperatifleri ulusal düzeyde temsil eden en üst organ, Ulusal Kooperatif Konseyi’dir (NCC). Polonya Kooperatif Yasası’na göre Ulusal Kooperatif Konseyi, kooperatif örgütlerinin gelişmesi için koşullar yaratır, faaliyet alanlarındaki yasal düzenlemelere uymalarını sağlamaya özen gösterir. Ulusal Kooperatif Konseyi’nin görevi, Polonya kooperatif hareketini Polonya’da ve yurtdışında temsil etmektir. Hükümet, bakanlıklarla, belediyelerle işbirliği yapar, kooperatiflerle ilgili yasal işlemleri başlatır ve görüş bildirir. Ulusal Kooperatif Konseyi, bilimsel araştırma, eğitim ve bilgilendirme faaliyetlerini organize eder. Konseyin diğer görevi, üyelerin kültürel faaliyetlerini ve eğitim etkinliklerini teşvik etmek, Polonya’daki kooperatif hareketinin gelişimiyle ilgili inisiyatifleri üstlenmektir. Ulusal Kooperatif Konseyi’nin on beş şubesi vardır, ülke çapındaki tüm kooperatifleri (yaklaşık 9.000) temsil etmektedir. Ancak bazıları, Avrupa’da veya küresel pazarlarda da aktiftir. Ulusal Kooperatif Konseyi’nin merkez ofisi Varşova’dadır. 2020 yılı semboliktir, kooperatiflerle ilgili ilk kanunun 100. yılıdır. Ulusal Kooperatif Konseyi, yerel toplulukların gelişimi açısından önemlidir.
Polonya’da Kooperatifler ve Finans Sektörü
Polonya’daki bankacılık kooperatifleri 150 yılı aşkın bir geleneğe sahiptir. Kooperatif finans sektörü, tüm kooperatif sektörleri arasında en dayanıklı ve en iyi organize edilmiş sektörlerden biridir. Polonya’daki kooperatif finans sektörü, 541 kooperatif bankasından, 25 kooperatif tasarruf ve kredi birliğinden oluşmaktadır. Kooperatif bankaları, Bankacılık Kanunu’na göre faaliyet göstermektedir, gerçek ve tüzel kişilerle üye olmayan müşteriler de kooperatif bankalarının hizmetlerinden yararlanabilir. Kooperatif bankaları ve birlikleri, yerel halkın tercih ettiği yerel finans kurumlarıdır. Kooperatif bankaları sıklıkla küçük/orta ölçekli işletmelere ve belediyelere hizmet vermektedir. Bu kurumlar, yerel toplulukların sosyal ve ekonomik açıdan kalkınmasına katkıda bulunmaktadır. Polonya’daki kooperatif bankacılık sistemi bankacılık piyasasında oldukça istikrarlı bir paya sahiptir. Kooperatif bankalarında belediyelerin mali hizmet payı diğer kurumlara göre daha yüksektir.
HİNDİSTAN
https://www.wiego.org/sites/default/files/resources/file/Sewa_ShortReport_en.pdf
https://lokswasthyasewatrust.org/wp-content/uploads/2014/10/Pitch-presentation_V8_Final-1.pdf
1972 yılında Ela Bhatt tarafından kurulan Serbest Meslek Sahibi Kadınlar Kooperatifi (SEWA), Hindistan’ın kayıtdışı ekonomisindeki yoksul kadınların ihtiyaçlarını karşılamak, haklarını korumak ve kadınları güçlendirmek için çalışıyor. SEWA Bharat, 17 eyalette 2 milyondan fazla aktif üyesiyle Hindistan’ın en büyük ve en eski sendikalarından, kâr amacı gütmeyen kuruluşlarından biridir. SEWA üyeleri, tarım işçileri, ev işçileri, sokak satıcıları, ev eksenli işçiler, zanaatkârlar gibi küçük üreticiler dahil olmak üzere kol işçileriyle hizmet sağlayıcılardan oluşmaktadır. SEWA, kayıtdışı kadın işçilerin çocuk bakımı ihtiyacını karşılamak amacıyla Sangini adında çocuk bakım kooperatifi kurdu. Kooperatif, Hindistan’ın Ahmedabad kentinde 350 çocuğa (hafta içi 09:00-17:00 arası) bakım hizmeti veriyor. Her merkezde en fazla 35 çocuk ve iki çocuk bakıcısı bulunuyor. Kooperatif, çocuk bakıcılarından, annelerden, yöneticilerden ve hissedarlardan oluşuyor. Her beş yılda bir yönetim kurulu üyeleri seçiliyor. Sangini Kooperatifi, Hindistan Rezerv Bankası (RBI) çalışanları için çocuk bakım hizmeti de sunuyor.
SEWA Sangini Kooperatifi’nin Hedefleri:
● 6 yaş altı çocuklar için beslenme, sağlık, eğitim, hijyen ve güvenli alanlara odaklanan bütünsel bir yaklaşımla bakım hizmetlerini iyileştirmek.
● Kayıtdışı çalışanları sosyal ve ekonomik açıdan güçlendirmek.
SEWA Sangini Kooperatifi, toplum sağlığı kampları, danışma oturumları, ebeveynlerle eğitim ve bilinçlendirme çalışamaları düzenlemek için SEWA Sağlık Kooperatifi’yle çalışıyor. SEWA üyeleri farklı kastlardan ve dini gruplardan geldiği için farkındalık kampanyaları ve odak grup tartışmaları gibi faaliyetler toplumsal uyuma katkıda bulunuyor.
Sangini Kooperatifi, çocuk bakım merkezlerini Mart ve Eylül 2020 arasında kapattı, ancak Nisan ve Mayıs 2021’de kayıtdışı kadın işçiler çalışmaya devam etti, güvenli bir alana ihtiyaç duymaya başladılar. İlk karantina sırasında çocuk bakım merkezleri kapatıldı. Sangini Kooperatifi, hizmet vermeye devam etmek için yenilikçi yollar buldu.
Gıda: Kooperatif, 1.483 kayıtdışı kadın işçinin ailesini belirledi (yaşlılar ve engelliler öncelikli). Gıda kitleri, buğday unu, pirinç, zerdeçal tozu, biber tozu, tuz ve şeker gibi temel malzemeler ailelere ulaştırıldı.
Öğrenme ve Oyun: Çocuk bakım merkezlerinin kapatılması ve karantina önlemleri nedeniyle birçok çocuk sosyalleşemedi. Kooperatif, topluluk üyelerine ulaşmak ve çocukları sosyalleştirmek için PRATHAM ile ortaklık kurdu. Karona, Thodi Masti, Thodi Padhai adlı günlük aktivite programı başlattı.
Sağlık Hizmetleri: Pandemi, sağlık sistemini etkiledi, birçok rutin sağlık hizmetinin azalmasına neden oldu. Kooperatif, acil ve ciddi hastalıklar için çocuklara ve ailelerine destek oldu. Bazı durumlarda çevrimiçi destek ve danışmanlık hizmeti verildi. Çocuk sağlığıyla ilgili hizmetleri üyelerin kapılarına ulaştırmak için Asha’ya (topluluk sağlık çalışanları) ve Anganwadi’ye (kamu çocuk bakımı çalışanları) yardım edildi. Stres ve stresle başa çıkmanın yolları hakkında bilgi vermek için çevrimiçi farkındalık oturumları geliştirildi. Bu, SEWA üyelerinin erişimine açık olan, Dünya Sağlık Örgütü tarafından desteklenen, bir ay süren kampanyanın bir parçasıydı. Kooperatif, “Aagewans” adı verilen 28 lider belirledi, WhatsApp ve Zoom gibi mobil tabanlı platformlar aracılığıyla bu liderleri eğitti.
Yeni Nesil Kooperatifçilik: SEWA Kooperatif Federasyonu, dijital platformların önemini fark etti, kooperatif personeline Zoom ve WhatsApp kullanımı için dijital okuryazarlık eğitimi verdi. SEWA Sağlık Kooperatifi ve Sangini, üyelerinin virüsle ilgili korkusunu ve endişesini gidermek için sürekli destek ve motivasyon çalışmaları yaptı, çevrimiçi tartışma grupları oluşturdu. Sangini Kooperatifi’nin pandemi sürecinde başarılı olmasının nedeni, devlet sağlık hizmetleri, erken çocukluk gelişimi ve sosyal güvenlik hizmetleriyle uzun süredir devam eden bağıydı. SEWA, kayıtdışı kadın işçilerle devlet arasında köprü görevi gördü.
ALMANYA
https://www.mdpi.com/2071-1050/7/2/1900
https://fs-sun.com/references/solar-parks/saerbeck-bioenergy-park
Almanya’daki güneş enerjisi kooperatiflerinin sayısı son yıllarda önemli ölçüde arttı. Rüzgâr kooperatifleri daha küçük bir gruptur, ancak daha uzun bir geçmişe ve daha büyük bir kapasiteye sahiptir. Almanya’da 45 tane operasyonel rüzgâr kooperatifi var. Vatandaşlar ve yerel girişimler, karadaki rüzgâr türbinlerinin %50’sine sahip. Yenilenebilir enerji üretim tesislerinin yarısı özel hanelere, %40’ı kooperatiflere ve %10’u çiftçilere ait.
Saerbeck
Saerbeck, Almanya’nın Kuzey Ren-Vestfalya eyaletinin Steinfurt bölgesinde yer alan, 7.054 nüfuslu bir kasaba. Saerbeck, Almanya’da ve diğer ülkelerde yerel düzeyde enerji geçişlerinin nasıl organize edileceği konusunda önemli bir model. Saerbeck’te yaşayan bir grup vatandaş, iklim değişikliğiyle mücadele etmek, 2030 yılına kadar kendi kendine yeterli ve sürdürülebilir bir topluluk olmak için bir plan yaptı. Bazı kamu binalarındaki güneş panellerini finanse etmek amacıyla belediyenin desteğiyle yerel bir kooperatif kuruldu. İklim değişikliğinin sonuçları, enerji güvenliği, enerji fiyatlarındaki artışa karşı dayanıklılık, Saerbeck’in enerji konusundaki hedeflerinin motive edici faktörlerini oluşturdu.
Saerbeck Belediyesi, 2030 hedefine ulaşmak için yedi faaliyet alanından ve 150 bireysel önlemden oluşan Integriertes Klimaschutz- und Klimaanpassungskonzept (Entegre İklim Koruması ve İklime Uyum Konsepti) kavramını geliştirdi. Kasabanın sakinleriyle çalıştaylar ve paneller düzenlendi, bir yönlendirme grubu kuruldu. Ayrıca belediyenin önde gelen isimleriyle bir video hazırlandı. Enerji kooperatifi “Energie für Saerbeck”, 2009 yılında kuruldu. Saerbeck Belediyesi, bu proje sayesinde birçok yarışma kazandı, 1.1 milyon avro ve “İklim Komünü” unvanı aldı. Kasabanın sakinleri, eski bir mühimmat deposunu yenilikçi bir enerji parkına dönüştürdü. Biyoenerji Parkı, Saerbeck’in ihtiyaç duyduğundan daha fazla (%275) yenilenebilir enerji üretiyor. Kişi başı yıllık CO2 emisyonu dokuz tondan beş buçuk tona düştü. Rüzgâr türbinlerinden biri Saerbeck sakinlerine ait. Ön yatırım, kitle fonlamasıyla finanse edildi. Vatandaşları, Biyoenerji Parkı’na ortak yatırımcı yapmak ve bu yatırımdan kâr elde etmek, parkın toplum tarafından kabul edilmesini sağladı.
Odenwald
Belediye, Odenwald’da projeleri finanse etmek için vatandaşlardan 10 milyon avronun üzerinde para toplayan yerel enerji kooperatifinin kurulmasını destekledi. Kooperatif üyelerinin yenilenebilir kaynaklardan enerjiye erişebilmesi için üretim tesislerine 36 milyon avroluk bütçe ayrıldı. Gelir, “Enerji Evi”nin inşası için kullanıldı. Enerji Evi’nde kantin, anaokulu, otoparklar, halka açık etkinlik ve sergi alanları yer alıyor.