YÜKLENİYOR
Çanakkale Belediye Başkanı Ülgür Gökhan Belediye Gazetesi’nin sorularını yanıtladı.
Belediyenizin kooperatifçiliğe yönelik çalışmalarından bahseder misiniz? Dayanışma ekonomisini, tarımsal üretimi ve yerel kalkınmayı güçlendirmek için kooperatiflerle işbirliği yapıyor musunuz?
ÜLGÜR GÖKHAN: Yerel paydaşları bir araya getirmek, ekonomik gelişmeye katkıda bulunmak, sürdürülebilir kalkınma için dayanışmayı ve katılımcılığı esas alan yeni bir yönetim anlayışı ortaya koymak için çalışıyoruz. Yerelden kalkınma çalışmaları kapsamında kamu kuruluşlarıyla, üniversitelerle, meslek örgütleriyle, sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliği faaliyetlerini yoğunlaştırdık. İyi tarım uygulamalarının yaygınlaşması, bölgemizde üretilen ürünlerin çeşitlenmesi, coğrafi işaretli ürünlerin artması, özellikle kadın kooperatiflerinin kapasitesinin gelişmesi, yeni istihdam alanları oluşturuyor. Kentimize ve bölgemize ekonomik açıdan katkıda bulunmak amacıyla çalışmalarımızı sürdürüyoruz.
Sürdürülebilir sosyo-ekonomik gelişme, sağlıklı gıdaya erişim, yenilenebilir enerji kaynakları, eğitim ve bilgilendirme çalışmaları vb. toplumsal faydaya odaklanan süreçlerde kooperatifleşmeye destek veriyor musunuz? Kooperatifler aracılığıyla bölgenizde hangi projeleri hayata geçirdiniz?
ÜLGÜR GÖKHAN: Sürdürülebilir yerel kalkınma için Çanakkale’deki kooperatiflere destek oluyoruz. İki kooperatifin kuruluşuna öncü olduk. S.S. Çanakkale Troida Kadın Girişimi ve Üretim ve İşletme Kooperatifi, bölgemizin tarımsal ürünlerinin tüketiciye aracısız ulaştırmak, bölgemize ait bir marka oluşturmak amacıyla “FARM17S’’ marka tescili aldı, sebze-meyve işlemeciliği alanında uzmanlaştı. Kooperatifin kuruluşu pandemi dönemine denk geldi. Bu nedenle öncelikle maske üretimi yapıldı, 21 kadın tam zamanlı istihdam edildi. Kooperatifin ilk yılında domates ve kapya biber salçası, Bayramiç beyazı, çilek ve elma reçeli, marmelatı ve pekmeziyle toplam 30.000 kavanoz konserve ürün üretildi. Üretilen ürünler, Halkın Bakkalı, Hepsiburada internet sitesi, Uysal Market, Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkent Marketleri gibi birçok noktada satışa sunuldu. 2022 yılında toplu gıda satışıyla salça, reçel, marmelat, pekmez üretimine devam eden kooperatifimiz aynı zamanda yemek servisi hizmeti de veriyor.
S.S. Çanakkale Üretim ve Pazarlama Kooperatifi, Halkın Bakkalı’nda üreticilerden ve belediyemizden aldığı bakla, nohut, fasulye, kırmızı mercimek, yeşil mercimek, köftelik bulgur, mısır, baldo pirinç, osmancık pirinç, karakılçık unu, tam yağlı beyaz peynir, karakılçık ekmeği, yumurta ve istiridye mantarını adını tescil ettirdiği “ÇAKOOP” markasıyla vatandaşlara sunuyor. Kooperatif, “Halkın Bakkalı” projesiyle 2020 yılının Temmuz ayında faaliyetlerine başladı. 2021 yılının Eylül ayında kooperatifin ikinci şubesi Esenler Mahallesi’nde hizmete girdi. Belediyemizin atalık ve yerel tohumlarla ürettiği yazlık/kışlık sebze çeşitleri de Halkın Bakkalı’nda vatandaşlarla buluşuyor. “Halkın Ekmeği” ve “Askıda Ekmek” projesi de hayata geçirilerek vatandaşların temel gıda maddelerine erişimi kolaylaştırılmaya çalışıldı. Aynı zamanda küçük üreticileri desteklemek amacıyla 20 farklı üreticiden alınan meyve-sebze de Halkın Bakkalı’nda satışa sunuluyor. ÇAKOOP markasıyla üretilen ürünler çeşitli kentlerde de satışa sunuluyor.
Üretici örgütlerine ve üreticilere destek olmak, katma değeri yüksek ürünlere pazar yaratmak, kadınlara ve gençlere istihdam olanakları sunmak amacıyla geliştirilecek kooperatifçilik modelleri nasıl olmalı? Yeni nesil kooperatifçiliği yaygınlaştırmak için neler yapılmalı?
ÜLGÜR GÖKHAN: Kooperatifçiliği her yönüyle ele almamız gerekiyor. Kooperatifçilik dünyada dördüncü sektör olarak kabul ediliyor. Yerelde kooperatifçiliği güçlendirmek için kooperatif modelleri geliştirirken, havza ve kırsal alan bazlı fizibilite çalışmaları yapılmalı. Çünkü aynı ilçede bile farklılıklar söz konusu.
Kooperatife ortak olan kadınlar veya gençler, günümüzde tüm ihtiyaçlarını kooperatifler aracılığıyla karşılayabilmeli. Örneğin, kooperatif ortakları için eğitim çalışmaları yapılmalı, sosyal donatı imkânları sunulmalı. Kadınlar çalışırken çocuklarını kooperatifin kreşlerine veya bakımevlerine bırakabilmeli ya da ihtiyaçlar için kooperatifler destek sunabilmeli. Kooperatifler, kadınlara ve gençlere iş güvencesi vermeli. Kooperatiflerin kendi ayakları üzerinde durabilmesi için kuruldukları alanda fizibilite çalışması yapılmalı. Kooperatifler birden fazla ihtiyaca aynı anda cevap verebilmeli. Bu nedenle kooperatifler sadece ticari işletmeler olarak değil, bulundukları bölgeye sosyo-ekonomik açıdan katkı sağlayan yapılar olarak görülmeli. Sosyal sorunlara çözüm arayan, farklı ürünlerle, farklı pazarlama planlarıyla dijital pazarlamayı ön planda tutan yeni nesil kooperatifçilik anlayışını benimsememiz gerekiyor. Bu kapsamda dijital pazarlama planları yapan, yeni nesil kooperatifçiliği anlatan eğitimler düzenleyen, sosyal donatı alanları oluşturan, gençlerin ve kadınların sorunlarına çözüm bulan, onlara ekonomik gelir sağlayan uygulamaları yaygınlaştırmalıyız.
Yerel yönetim-kooperatif işbirliğinde bütçe, mevzuat, uygulama açısından sorun yaşanıyor mu? Yerel yönetimlerle kooperatifler arasındaki etkileşimi artıracak uygulamalar nelerdir?
ÜLGÜR GÖKHAN: Mevzuattan kaynaklı sorunlar yaşıyoruz. Büyükşehir belediyesi olmadığımız, mücavir alan dışında kalan alanlara hizmet götürme yetkimiz bulunmadığı için kırsaldaki kooperatiflere ve üreticilere kısıtlı destek verebiliyoruz. Ancak tarım kooperatifleri ve sosyal kooperatifler aracılığıyla üreticiler başta olmak üzere kentte ve kırsalda yaşayan kadınlara destek olmaya çalışıyoruz. Çanakkale’de kadın kooperatifi, kadın girişimci ve üretici sayısı artış gösterdi. Bunun en önemli sebebi, kırsalda istihdam yaratacak imkânların kısıtlı olması. Bu nedenle kırsalda yaşayan vatandaşlar, kırsalı terk etmeden, yaşadıkları bölgeye değer katmak, ekonomik açıdan güçlenmek amacıyla arayışa başladı ve kooperatifleşmeye yöneldi. Kooperatiflerle etkileşimi artırmak amacıyla Tohum Takas Şenliği düzenliyoruz, davet edildiğimiz fuar, organizasyon gibi etkinliklere kooperatifleri de dahil ediyoruz. Kooperatiflerle her konuda işbirliği yapıyoruz. Harmanlık Üretici ve Kooperatifler Pazarı’nda birçok kooperatife yer tahsis ediyoruz. Sosyal medya kanalları aracılığıyla kadın kooperatifleriyle faaliyetler yürütüyoruz. Kooperatifler için durum analizi ve pazarlama planları yapmaya çalışıyoruz. Çanakkale’deki aktif tüm kooperatiflerimize büyükşehir belediyeleri aracılığıyla pazar arayışımız sürüyor. Kooperatiflerle iletişim kuruyoruz, yeni pazar alanları ve sürdürülebilir üretim yöntemleri konusunda onlara destek oluyoruz.