YÜKLENİYOR
Dünyadan yerel yönetimlerin beslenme politikalarına ilişkin örneklerini derledik.
Okul yemekleri, sosyo-ekonomik farklılıkları eşitlemek açısından önemlidir. “İsveç Okul Yemeği Modeli”, 7-16 yaş arasındaki çocuklara ve 16-19 yaş arasındaki öğrencilere her gün ücretsiz yemek sunması bakımından benzersizdir. “İsveç Okul Yemeği Modeli”, belediyelerin son on yılda okul mutfaklarına kalite ve şef kazandırma çabasıyla ivme kazanmıştır. Okul yemeklerinin ücretsiz olmasına yönelik ulusal çabalar 1900’lü yılların başında başlamıştır, 1970’li yıllarda İsveçli okul çocuklarının çoğunluğunu kapsamıştır. İsveç Okul Yasası, 2011 yılından bu yana okul öğle yemeklerinin besleyici olmasını, tavsiye edilen günlük enerji ve besin alımının üçte birine eşit olmasını şart koşmaktadır. İsveç okullarında her yıl 260 milyon öğün yemek servis edilmektedir. Okul yemeklerinin kişi başına yıllık ortalama maliyeti 6.700 İsveç kronuna eşittir. Yemekler, yerel vergilerle finanse edilmektedir. Belediyeler, okullardaki öğle yemeğinden sorumludur. Yemekler ya okulların mutfağında ya da belediyelerin merkezî mutfaklarında hazırlanmaktadır. Belediyelerin mutfaklarından hazırlanan yemekler okullara taşınmaktadır. Yemekleri, belediyeler veya yüklenici firma hazırlamaktadır. Ulusal Gıda Ajansı, okul yemeklerinin malzemelerinin yanı sıra servis zamanı, yemek ortamı ve öğrencilerin yemek servisine nasıl dahil edileceğini göz önünde bulundurarak tavsiyeler yayınlar. Okul yemeklerine ilişkin ulusal kılavuzdaki ilkeler, okul yemeklerinin, eğitimin bir parçası olması gerektiğini, öğle yemeği yiyen öğrencilerin öğrenmeye daha hazır olduklarını belirtmektedir. Kılavuzda, bilinçli seçimler ve gıda israfının azaltılması yoluyla okul yemeklerinin olumlu katkılarını içeren çevresel sürdürülebilirlik tavsiyeleri de yer almaktadır.
HOLLANDA
https://amsterdamfox.com/news/free-lunch-will-be-distributed-in-primary-schools-in-the-netherlands/
Hollanda’da, 2023 Mali Bütçe Planı doğrultusunda Volt Partisi’nin ve D66’nın (Hollanda’da sosyal liberal bir siyasi parti) okullarda ücretsiz öğle yemeği verilmesini öngören yasa tasarısı görüşüldü. Temsilciler Meclisi, düşük gelirli mahallelerdeki okullara ücretsiz öğle yemeği dağıtımı için 100 milyon avro tahsis edilmesini olumlu karşıladı. Volt Partisi Başkanı Laurens Dassen, “Tüm çocukların okula tok karnına gitmesini istiyoruz,” dedi. Başbakan Mark Rutte, tasarıyı “sempatik bir teklif” olarak nitelendirdi ve kabinenin konu hakkında çalışacağını söyledi. Gençlik Eğitim Fonu yetkilisi Hans Spekman, çocuklara kitap ve okul malzemesi gibi temel ihtiyaçların yanı sıra yiyecek ve içecek yardımında bulunmaya başladıklarını belirtti. Gençlik Eğitim Fonu yetkilileri, daha fazla sayıda okulun fona başvurduğunu belirtiyor. Şu anda 445 ilkokul fona bağlı. Ancak Hollanda genelinde yaklaşık 1.800 okulun fon alabilecek durumda olduğu düşünülüyor.
FİNLANDİYA
https://jacobin.com/2021/04/finland-welfare-school-meals-education-system
Finlandiya’nın eğitim sistemine akademik çalışmalarda yer veriliyor. Finlandiya, diğer İskandinav ülkeleriyle kıyaslandığında, eğitim sistemiyle öne çıkıyor. Finlandiya’nın PISA skorları dünya çapında biliniyor. Ancak eğitim sistemi sadece testlerden ve puanlardan ibaret değil. Finlandiya eğitim sistemi, okul yemeklerini de kapsayan bütünsel bir yapıya sahip. Finlandiya, ücretsiz okul yemeklerinin öncülerinden. 6-16 yaş arasındaki yaklaşık 900.000 çocuğa ücretsiz okul yemeği veriliyor. Finlandiya’daki okul yemekleri çoğunlukla yerel çiftçilerin bağışladığı tahıldan yapılan çorba ve lapalardan oluşuyordu, çocukların kendi topladıkları meyvelerle destekleniyordu. Uygulama değişti. Yemekler arasında İskandinav usulü köfte, fırında makarna ve ıspanaklı krep bulunuyor. Yemekler, beslenme uzmanı tarafından planlanıyor, özellikle yerel gıdalara yer veriliyor. Okullardaki sosyo-ekonomik farklılıklar göz önünde tutularak okul yemeklerinin eşitlikçi olmasına özen gösteriliyor. Sol İttifak üyesi, Finlandiya Eğitim Bakanı Jussi Saramo, “Ücretsiz okul yemekleri, Finlandiya refah devleti için iyi bir sembol. Herkes için faydalı, bazıları için de hayati önem taşıyan evrensel bir yardım. Finlandiya’nın refahı büyük ölçüde eğitime ve bilgiye dayanıyor,” diyor.
PRATO, İTALYA
https://www.themayor.eu/en/a/view/advice-on-healthy-nutrition-from-the-municipality-of-prato-7670
Prato Belediyesi, çocuklara her gün okul yemekhanelerinde hazırlanan öğle yemeğini sunuyor. Okul menüleri, uzmanlara danışıldıktan sonra oluşturuluyor. Prato’daki öğrenciler, her öğle arasında ilk yemekten (makarna, pilav, tahıl), ikinci yemekten (et, balık, peynir, yumurta, sebze veya baklagil), garnitürden, Toskana tipi ekmekten ve taze meyveden oluşan eksiksiz bir öğünü tüketiyor. Yetkililer, bu öğünlerin çocukların haftalık olarak tükettikleri besinlerin sadece küçük bir kısmını oluşturduğunu da göz önünde bulunduruyor. Okul dışı zamanlarda çocukların dengeli ve sağlıklı beslenmesi için ebeveynlere tavsiyeler veriliyor, çocuklar açısından kahvaltının neden önemli olduğu anlatılıyor. Kahvaltının ihmal edilmemesi için ebeveynlere alternatif kahvaltılıklar öneriliyor. Beslenme uzmanları, akşam yemeğinde çocukların hayvansal proteinleri daha az tüketmesi gerektiğini belirtiyor.
BOLİVYA, GÜNEY AMERİKA
https://knowledge-hub.circle-lab.com/cities/article/9206?n=A-new-association-of-municipalities-is-jointly-managing-the-food-supply-chain-in-Bolivia
Chuquisaca departmanındaki 11 belediye, lojistiği optimize etmek, maliyetleri ve kayıpları en aza indirmek, öğrencilere destek olmak amacıyla bir birlik oluşturmak üzere güçlerini birleştirdi. Chuquisaca Okul Besleme Belediyeler Birliği (MAECH), okul yemeklerini çeşitlendirmek, yerel ürünlere yönelik talebi ve çiftçilerin gelirini artırarak öğrenciler için sıfır açlık hedefine ulaşmaya yardımcı olmak amacıyla kuruldu. MAECH, satın alma, nakliye, toplama ve depolama dahil olmak üzere lojistik sürecinden doğrudan sorumlu. Organik gıda (pirinç, amarant, mısır, bakla, fıstık ezmesi, api ve tojorí gibi) satın alıyor, daha sonra bu ürünleri okul kurullarına ve birimlerine dağıtıyor. MAECH, Dünya Gıda Programı’ndan alınan gıda payı sayesinde çocukların okulda iki öğün yemek yemesini sağladı, okulların ulaşım masraflarından tasarruf etmesine yardımcı oldu. Bu okul yemeği modeli, yerel yetkilileri, öğretmenleri, okul yönetimlerini ve çiftçileri bir araya getirdi. Hatta, Oruro ve Tarija bölgelerindeki benzer pilot programlara ilham verdi.
FRANSA
https://www.thelocal.fr/20190423/france-to-launch-free-school-breakfasts-in-fight-against-poverty/
Fransız hükümeti, 6 milyon avroluk yatırımla Fransa’nın dezavantajlı bölgelerindeki 100.000 çocuğa ücretsiz okul kahvaltısı sunuyor. Uygulama, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Yoksullukla Mücadele Planı’nın bir parçası. Okul kahvaltısının dengeli ve kaliteli olması gerektiğini vurgulayan bakanlar, çocukların okul gününe aç başlamaması gerektiğini belirtiyor. Okul kahvaltısı uygulaması, Amiens ve Lille, Reunion, Montpellier ve Toulouse, Nantes, Reims ve Ile-de-France’ın büyük Paris bölgesindeki Versailles okullarında başlatıldı. İki bakan, okul kahvaltısının Fransa’nın tamamında uygulanacağını, öncelikli bölgelerdeki 100.000 çocuğun uygulamadan yararlanacağını açıkladı. Programdan faydalanabilmek için okulların REP adıyla bilinen öncelikli eğitim ağına gönüllü olarak katılması gerekiyor. Uygulamaya, büyük kentlerin öncelikli bölgelerindeki ya da sosyal ihtiyacın tespit edildiği kırsal alanlardaki okullar da başvuruda bulunabiliyor.