YÜKLENİYOR
Burdur Belediye Başkanı Ali Orkun Ercengiz Belediye Gazetesi’nin sorularını yanıtladı.
İleri Biyolojik Atık Su Arıtma Tesisi Projesi’nden bahseder misiniz? Projenizin amacı nedir?
ALİ ORKUN ERCENGİZ: Göreve geldiğimiz günden bu yana Burdur Gölü’nü korumayı ve su kaybının önüne geçmeyi hedefledik. İklim kriziyle mücadelede Burdur Gölü’nü kaderine terk etmek istemedik. Çalışmalarımıza vatandaşları da dahil ettik. Konuya dikkat çekmek amacıyla etkinlikler, festivaller, turnuvalar düzenledik. Nüfus artışı ve sanayileşme nedeniyle artan kirlilikle mücadelenin sadece etkinliklerle sınırlı olmayacağını fark ettik. Bu nedenle 2015 yılında iki önemli projeye başladık, 2017 yılında bu projeleri hayata geçirdik. Öncelikle çöp alanını ele aldık. Günlük yaklaşık 150 ton evsel nitelikli katı atık düzensiz depolama sahasında toplanıyordu. Katı atıkların sağlıklı ve en ekonomik şekilde toplanması, ekonomik gelir sağlanması amacıyla 2017 yılında Entegre Atık Depolama ve Enerji Üretim Tesisi’ni hizmete sunduk. Burdur Belediyesi Atık Su Arıtma Tesisi’nin kullanım ömrü de tamamlanmıştı. Deşarj noktası olan Burdur Gölü’nün kapalı bir havzada yer alması, sosyal etkinliklerin ve turizm faaliyetlerinin göl aynasını çevreleyen alanda gerçekleştirilmesi nedeniyle deşarj edilen atıkları minimuma indirmeyi, koku ve görüntü kirliliğinin de önüne geçmeyi planladık. Burdur Gölü’ne ulaşan ve basit arıtma süreçlerinden geçen atık suyun daha çevreci yöntemlerle deşarj edilmesini, çıkan suyun tarım arazilerinde kullanılmasını, arıtma çamurundan enerji elde etmeyi hedefledik. İleri Biyolojik Arıtma Tesisi’ni kurma amacımız, su kalitesini yükseltmek, Burdur Gölü için uluslararası alanda kamuoyu oluşturmak, yetkili kurumların dikkatini çekmek, gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamak, yöre halkı ve dünyada aynı kaderi paylaşan diğer göller ve sulak alanlar için umut ışığı olmaktır.
Projenin hazırlık süreci, kapsamı, içeriği, hedef kitlesi, bölgeye ve Burdur’a katkısı hakkında bilgi verir misiniz?
ALİ ORKUN ERCENGİZ: Küresel iklim değişikliğinin etkilerini daha fazla hissedeceğimiz önümüzdeki süreçte, ulusal/uluslararası ölçekte su kaynakları stratejik açıdan daha da önemli olacaktır. Yenilenebilir olmasına karşın yok edilebilir bir doğal kaynak olan sucul ekosistemlerin planlanması, korunması ve kullanılması, toplumların geleceği açısından hayatidir. Son 40 yıldan bu yana su alanının yaklaşık %30’nu kaybeden Burdur Gölü, kirlilikle de karşı karşıyadır. Tarım ilaçlarının kalıntıları, endüstriyel ve diğer atık su deşarjı, azalan su miktarı, kirlilik değerlerini artırmaktadır. Bu durum özellikle tuzlulukta ön plana çıkmaktadır. Göl eski hâline göre %50 daha tuzludur ve ekosistemi (flora-fauna) zarar görmektedir. Birçok kuş türüne ev sahipliği yapan Burdur Gölü’ne azalan su miktarı ve artan tuzluluk seviyesi sebebiyle artık kuşlar uğramamaktadır. Gölün çekilmesi, havzada mevsimsel değişimlere, sıcaklık düşüşüne, erken başlayan don olaylarına neden olmaktadır. Bu da geçimini topraktan sağlayan vatandaşları etkilemektedir. Havza çevresindeki madencilik faaliyetleri, kaçak sondajlar ve salma-sulama uygulamaları sebebiyle suyun yönü de değişmektedir. Bu proje kapsamında Burdur Gölü’nü kurtarma eylem planında yer alan Atık Su Arıtma Tesisi’ni de yeniledik. Günde yaklaşık 25.000 metreküplük atık suyu arıtarak göle %99 oranında saf su bırakmayı hedefledik. Diğer kurum ve kuruluşların da bu konuda üzerine düşen görevi yerine getireceğini biliyorum ve buna inanıyorum.
Projemizin hazırlık aşamasında mevcut tesisteki engelleri ele aldık, yeni projelendirilecek tesiste bu engelleri ortadan kaldırmak için konuyla ilgili kurumlarla, belediyemizin teknik personeliyle değerlendirmelerde bulunduk. Amacımız, gölde oluşan ötrofikasyonun temel sebebi azot ve fosforu uzaklaştırmak, bunu da kimyasallarla değil, nütrientlerin giderilmesini sağlayan bakterilerle yapmaktı. Teknolojik yenilikler doğrultusunda yaptığımız değerlendirmelerle atık su karakterine uygun İleri Biyolojik Atık Su Arıtma Tesisi için çalışmalara 2015 yılında başladık. Tesis, 2050 yılı nüfus öngörüsüne göre planlandı, 250.000 kişi kapasitelidir. Tesisin hedef kitlesi, belediyemizin mücavir alanında kanalizasyon hizmetini kullanan vatandaşlardır. Ayrıca evsel nitelikli atık su üretip kanalizasyon sisteminin bağlı olmadığı bölgelerdeki ev ve işletmelere vidanjör hizmeti verilerek, çekilen sular da tesiste bertaraf edilecektir. Tesisin yapım süreci tamamlandı, geçici kabul aşaması devam etmektedir. Azot ve fosfor gideriminin maksimum seviyede olması planlanmaktadır. Alan daha küçük olacağı için (30.000 metrekare) koku probleminin minimumda kalacağı düşünülmektedir, arıza noktalarına ulaşmak da daha rahat olacaktır. Sistemin sonunda çıkan çamur ve biyogaz kojenerasyon ünitesinden enerji elde edilecektir. Tesis sadece bölgemizin değil, Türkiye’nin en modern tesislerinden biridir. Atık su çamurundan enerji üreterek yaklaşık 1 MW’lık enerji kapasitesiyle kendi tükettiği enerjiyi üreten, bunu da iki yıl gibi bir sürede amorti eden özel bir sistemi de barındırmaktadır. Kötü ve veya zararlı gazların açık havaya karışmasını kaynağında engellemek amacıyla projemize koku giderim ünitesi de entegre ettik. Kaynağında emilimi sağlanan gaz, oluştuğu yerde bertaraf edilecektir ve havaya karışma oranı minimuma indirilecektir. Sürecin tamamında daha çevreci ve sürdürülebilir biyolojik uygulamaları tercih ettik.
Tesis, yaklaşık iki aydır tam kapasiteyle çalışıyor, giriş-çıkış sularından aldığımız numuneleri karşılaştırdığımızda verimin %97 civarında olduğunu gördük. Hedeflediğimiz standartta seyreden bu değerler hem yüzümüzü güldürüyor hem de emeklerimizin boşa gitmediğini gösteriyor.
Projeyi planlarken bütçe, yatırım, kaynak ve mevzuat açısından herhangi bir zorluk yaşadınız mı? Yaşadıysanız, bu zorlukları aşmak için hangi çalışmaları yaptınız?
ALİ ORKUN ERCENGİZ: İleri Biyolojik Atık Su Arıtma Tesisi’ni 2015 yılında planlamaya başladık. 2016 yılında Avrupa Yatırım Bankası için kredilendirme kararı alındı, 11.500.000 avroluk kaynak sağlandı. 2017 yılı itibarıyla müşavir firma ve İller Bankası Genel Müdürlüğü’nün ihale dosyası hazırlama sürecinin uzun sürmesi, fiyat güncellemeleri sebebiyle kredilendirme kararı 2018 yılının Temmuz ayında Avrupa Yatırım Bankası tarafından onaylandı. İller Bankası’yla ihale mutabakatı sağlandı ve 29.12.2019 tarihinde ihale yapıldı. Burdur merkeze hizmet edecek tesis, 21.800 m³/gün kapasiteli olarak hazırlandı, 2050 yılına kadar nüfus artışı da düşünülerek 250.000 kişilik (27.000 m³/gün) tasarlandı. İhale bedeli 20.650.000,00 TL + 3.575.000,00 avro olmasına rağmen enflasyondaki artış üzerine Cumhurbaşkanlığı kararnamesine göre verilen fiyat farkıyla toplam ihale bedeli 40.389.921,25 TL + 4.266.852,50 avro oldu. İhale hazırlık süreci (üç yıl) çok uzun sürdüğü için yapı maliyeti de arttı.