Dünyadan Kadın İstihdamıyla İlgili Örnekler

Dünyadan kadın istihdamıyla ilgili örnekleri derledik.

İSVEÇ

İsveç’te cinsiyet eşitliğini teşvik etmek için önemli üç reform:

https://www.government.se/articles/2020/11/three-important-welfare-reforms-to-promote-gender-equality-in-sweden/

İsveç’te toplumsal cinsiyet eşitliğini teşvik etmeye yönelik reformlardan bazıları (bireysel gelir vergisi, kamu çocuk bakımının geliştirilmesi ve genişletilmesi, cinsiyetten bağımsız ebeveyn izni yardımı) 1970’lerde uygulandı.

Bu reformlar, toplumsal cinsiyet eşitliğini teşvik etti ve kadınların işgücü piyasasına girme ve erkeklerle aynı fırsatlara sahip olma ihtimalini artırdı. Çoğunlukla kadınlar tarafından gerçekleştirilen ücretsiz ev ve bakım işlerinin bir kısmı, kamu refah sisteminin sorumluluğuna girdi. Kadınlar istihdam edildi ve finansal bağımsızlığa ulaştı. Yasayla erkekler, ebeveynlik görevlerini ve ev işlerinin sorumluluğunu üstlenmeye teşvik edildi. Bu reformlar aynı zamanda modern refah devletinin geliştirilmesine de katkıda bulundu, çünkü hem kadınlar hem de erkekler işgücü piyasasına eşit şartlarda katıldı.

Ayrı gelir vergisi (1971)

1971’de ayrı gelir vergisi uygulandı. Kadınların geliri, eşlerinin gelirinin bir parçası olarak görülmedi, kadınların işgücü piyasasına dahil olması sağlandı. Bireysel vergilendirme, her iki tarafın da çalışmasını faydalı hâle getirdi. Çocuk bakım hizmetlerinin genişletilmesi ve her ebeveyn için ayrılan ebeveyn izni süresinin artırılması, kadınların istihdam oranını olumlu yönde etkiledi.

Kamu çocuk bakımının geliştirilmesi (1974)

Kreş eğitiminin ve okul öncesi eğitimin kapsamı 1970’lerde genişlemeye başladı. Çocukların bakımında esas sorumluluk kadınlardaydı. Kadın çalışıyorsa, dadı, arkadaş ve akraba yardımıyla çocuk bakımının düzenlenmesi gerekiyordu. Kadınlar genellikle ücretli çalışmayla ev ve bakım işlerinin sorumluluğunu dengeleyen günlük programlarla karşı karşıya kaldı. Herkese açık, uygun fiyatlı kamu çocuk bakım tesislerinin geliştirilmesi, İsveç’teki kadınların ön şartı oldu. Bu hem kadınlara hem de erkeklere profesyonel yaşamla aile yaşamını birleştirme fırsatı sundu.

Cinsiyetten bağımsız ücretli ebeveyn izni ücreti veren ilk ülke (1974)

1974’te İsveç, cinsiyetten bağımsız ücretli ebeveyn izni ücreti veren ilk ülke oldu. Ebeveyn izni reformu birkaç kez revize edildi. Amaç, toplumsal cinsiyet eşitliğini geliştirmek, kadınları güçlendirmek ve çift gelirli aile modelini desteklemekti. 1995 yılında her ebeveyn için bir ay ayrıldı. Ayrılan ay, devredilemez ücretli ebeveyn izniydi. Süre, 2002 yılında ikinci bir ay ve 2016 yılında üçüncü bir ayla genişletildi. Bugün kadın ve erkekler, çocuk başına 480 gün (16 ay) ücretli ebeveyn izni hakkına sahiptir. Her ebeveyn için 90 gün ayrılmıştır ve diğer ebeveyne devredilemez. Her ebeveyn için ayrılan ay sayısının artırılmasındaki amaç, ücretsiz ev/bakım işlerinin eşit dağılımını ve işgücü piyasasında cinsiyet eşitliğini sağlamaktır.

İsveç’te emek piyasasındaki kadınlar

https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2015/510011/IPOL_STU(2015)510011_EN.pdf

Kadınlar, 1970’lerde İsveç işgücü piyasasına girdi. Kadınlar çoğunlukla kamu sektöründe ve yarı zamanlı işlerde çalışıyor. İstihdamda cinsiyet eşitliği Ayrımcılık Yasası’nda düzenlendi. İlgili AB direktifleri uyarınca doğrudan ve dolaylı cinsiyet ayrımcılığı, ayrımcılık ve taciz (cinsel taciz dahil) yasaklandı. İsveçli yasa koyucu, istisnayı gerçek mesleki gereklilikler için kullandı. Oysaki pozitif eylemin kapsamı, ayrımcılık yasağından muafiyet şeklinde düzenlendi. Ayrımcılık Yasası, çalışma yaşamındaki aktif önlemleri içerir. 25 veya daha fazla çalışanı olan bir işverenin, cinsiyet eşitliğini teşvik edici faaliyetler için her üç yılda bir plan hazırlaması gerekmektedir. Hükümet planlarına göre bu, yıllık bir gereklilik olabilir. Ayrımcılık Yasası, cinsiyete dayalı ücretleri yasaklar. “Eşit ücret”, Ayrımcılık Yasası’nda detaylandırılır.  

Emeklilik

Cinsiyete dayalı ücret farkı, emekli maaşlarını doğrudan etkiliyor. AB’deki cinsiyetler arası emeklilik farkı, cinsiyete dayalı ücret farkının yaklaşık iki katına, yani %40’a yakındır. İsveç, emeklilik taahhütlerinin kapsamlı olduğu bir ülke. Ek emeklilik sisteminin kaldırılması, olası olumsuz etkileri nedeniyle endişeleri artırdı. Emekli maaşlarındaki toplumsal cinsiyet etkisi, çeşitli şekillerde ele alındı. Yasa gözden geçirildi. Dört yaşından küçük bir çocuğa bakmak için evde kalan veya çalışma saatlerini azaltan bir ebeveyn, çocuk doğmadan önceki kazancına veya ulusal ortalama kazancın %75’ine tekabül eden emeklilik maaşına hak kazandı. Emeklilik hakları sadece düzenli çalışma yoluyla değil, aynı zamanda sosyal yardımlardan yararlanırken de kazanılabilir (hastalık, işsizlik, ebeveyn ve diğer aile/engellilik bakım ödeneği vb.)

NORVEÇ

https://www.regjeringen.no/contentassets/25232a6ce3a64c2b88d97d3f3a665241/195795-beijing-engelsk-web.pdf

Norveç, 2014’ten bu yana birçok alanda toplumsal cinsiyet eşitliğiyle ilgili çalışmalar yapıyor. Kadınların ve erkeklerin işgücüne katılım oranı benzer. Cinsiyetler arasındaki ücret farkı az. Kadınların eğitim seviyesi yüksek. Kadınlar genellikle tam zamanlı istihdam ediliyor. Son yıllarda Norveç ekonomisindeki gerileme nedeniyle erkeklerin savunmasız sektörlerde çalışması daha olası olduğu için 2013’te erkek istihdamı oranı düştü. İstihdam oranı 2017’de yükselmeye başladı. 2018’de 20-64 yaş grubundaki istihdam oranı kadınlar için %77, erkekler için %82. Erkek ve kadın istihdam oranları arasındaki fark, 2013 yılından bu yana yaklaşık %5 oranında değişiklik gösterdi. 2013’ten itibaren yarı zamanlı çalışan kadınların sayısı azaldı. 2013 yılında kadınların %40'ı yarı zamanlı çalışıyordu. 2018’de bu oran %37 oldu. Aynı dönemde tam zamanlı çalışan kadınların oranı %60’tan %63’e yükseldi. Bu oran, tam zamanlı çalışan 61.000 kadına eşittir. Erkeklerin tam zamanlı istihdam oranı bu dönemde yaklaşık %85’le sabit kaldı.

Kadın istihdamı ekonomik büyüme için önemli

Norveç, 1970’lerde orta seviye bir OECD ülkesi olduktan sonra dünyanın en zengin ülkelerinden biri hâline geldi. Bu dönemdeki petrol gelirleri, hızlı ekonomik büyümeyi açıklamak için yeterli değil. Bu gelişmede kadın istihdamındaki artış da önemli bir etken. Rakamlar belirsiz olsa da, cinsiyet eşitliğinin Norveç’teki ekonomik gelişmeler için önemli olduğuna şüphe yok.

Cinsiyete dayalı ücret farkı azalıyor

Cinsiyete dayalı ücret farkı 2015’ten bu yana her yıl azaldı. 2018’de hem tam zamanlı hem de yarı zamanlı çalışan kadınlar, erkeklerin ücretinin %87.1’ini aldı. Tam zamanlı çalışan kadınların maaşı, erkeklerin maaşının %88.5’ydi. Norveç’te ücret ayrımcılığı yasadışıdır.

İş piyasasında cinsiyet ayrımı

Norveç’teki işgücü piyasası, farklı mesleklerde, endüstrilerde ve sektörlerde çalışan kadınlar ve erkekler tarafından karakterize edilir. Örneğin, sağlık ve sosyal hizmetlerde, öğretim ve kişisel hizmet sunumunda kadınlar çoğunluktayken, inşaat, nakliye ve imalatta erkekler çoğunluktadır. Kamu sektöründe çalışanların yaklaşık %70’i kadındır. Bu, çalışan kadınların neredeyse yarısının kamu sektöründe olduğu anlamına gelir. Aynı durum erkeklerin sadece %20’si için geçerli. İşgücü piyasasındaki cinsiyet ayrımı, ücretteki ve çalışma saatlerindeki cinsiyet farklılıklarının önemli bir nedenidir.

İş-aile uzlaşması

Aile ve eşitlik politikasının önemli bir amacı, kadınların erkeklerle aynı oranda işgücü piyasasına katılmasını, erkeklerin ev işlerinde ve çocuk bakımında daha fazla sorumluluk üstlenmesini sağlamaktır. Ebeveyn izni, babalık kotası, esnek çalışma saati düzenlemeleri, iyi anaokulu hizmeti ve okul çocukları için okul sonrası programlar, bu hedeflere ulaşmayı sağlayacak önemli araçlardır.

Ebeveyn izni

Norveç, 1993 yılında baba kotasını uygulamaya koydu, dünyada bunu yapan ilk ülke oldu. Ebeveyn izni programında çeşitli değişiklikler yapıldı. 2005 yılına kadar babalık kotası dört haftaydı, 2005’te beş haftaya, 2006’da altı haftaya çıkarıldı. 2009’da 10 haftaya daha uzatıldı. 2013 yılında annelik kotası getirildi. Babalık ve annelik kotası 14 haftaya çıkarıldı, ancak ertesi yıl 10 haftaya düşürüldü.

Anaokulu hizmeti

Anaokulları, iyi ve kapsamlı bir gelişim için tüm çocuklara eşit fırsatlar sunması açısından önemli bir işleve sahiptir. 2018’de 1-5 yaş arası tüm çocukların %92’si anaokuluna gitti. 2013 yılında bu oran %90’dı. Anaokulu, aile odaklı bir hizmet ve okul çağının altındaki çocuklara yönelik bir eğitim hizmeti olmasının yanı sıra toplumsal cinsiyet eşitliği politikasının da aracıdır. Kadınların işgücüne katılmasını kolaylaştırmak için yeterli sayıda anaokulunun olması ve küçük çocuklu aileler için iş-aile arasındaki dengenin sağlanması önemlidir. Anaokulları, toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlama sorumluluğu olan bir eğitim arenasıdır.