YÜKLENİYOR
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu Belediye Gazetesi’nin sorularını cevapladı.
Belediyenizin çocuklara yönelik hizmetlerinden bahseder misiniz? Belediyeniz bünyesinde “Çocuk Merkezi”, “Çocuk Meclisi” gibi mekanizmalar oluşturdunuz mu?
EKREM İMAMOĞLU: Yuvamız İstanbul Çocuk Etkinlik Merkezleri’nde 3-6 yaş arasındaki çocukların psiko-sosyal gelişimini destekleyen, eşit fırsatların yaratıldığı bir ortamda öğretmen, aile ve mahalle ilişkilerini güçlendiren eğitim hizmeti sunuluyor. 32 merkez (Arnavutköy, Avcılar, Bahçelievler/Kocasinan, Bahçelievler/Zafer, Bakırköy, Başakşehir/Kayabaşı, Başakşehir/Sularvadisi, Beylikdüzü, Beyoğlu, Büyükçekmece, Çatalca/Kaleiçi, Esenler, Esenyurt, Gaziosmanpaşa, Güngören, Kartal/Çavuşoğlu, Kartal/Karlıktepe, Kartal/Yakacık, Küçükçekmece/Cumhuriyet, Küçükçekmece/Söğütlüçeşme, Küçükçekmece/Halkalı, Maltepe/Fındıklı, Maltepe/Gülsuyu, Pendik/Velibaba, Pendik/Sülüntepe, Sancaktepe/Abdurrahmangazi, Sancaktepe/Samandıra, Sancaktepe/Yunusemre, Silivri/Selimpaşa, Silivri/Yeni, Sultanbeyli, Sultangazi) aktif olarak hizmet veriyor.
Yuvamız İstanbul Online Oyun Grubu ve Anne Baba Okulu’yla pandemi sürecinde çocukların ve ailelerinin ihtiyaçlarına yönelik dönemsel online eğitim programları düzenlendi. Çocuk Koruma ve Koordinasyon Birimi tarafından çocuk ihmali ve istismarı konusunda koruyucu ve önleyici mesleki çalışmalar yürütülüyor. Çocukların gelişimini olumsuz etkileyebilecek her türlü riski önlemek amacıyla araştırma, sosyal inceleme, değerlendirme, gelişimsel tarama, eğitim, vaka takibi ve bireysel danışmanlık hizmetleri veriliyor.
İstanbul Aile Danışmanlık ve Eğitim Merkezleri (İSADEM), bulunduğu ilçe sınırlarında ikamet eden çocuklar da dahil olmak üzere her yaş grubuna ruh ve beden sağlığını koruma, yaşam koşullarını geliştirme konusunda grup eğitimi, bireysel danışmanlık, tarama ve etkinlik hizmetleri veren merkezler olarak tanımlanıyor. İSADEM’lerde psikolog, klinik psikolog, diyetisyen, sağlık eğitimcisi ve çocuk gelişimcisi görev alıyor. İhtiyaçlar ve talepler doğrultusunda danışmanlık, eğitim, tarama hizmetleri ve atölye çalışmaları yapılıyor. 19 İSADEM merkezi (Avcılar, Bağcılar, Bahçelievler, Bakırköy, Başakşehir, Bayrampaşa, Esenler, Eyüpsultan, Fatih, Gaziosmanpaşa, Güngören, Kartal, Küçükçekmece, Pendik, Sancaktepe, Sultanbeyli, Sultangazi, Ümraniye, Zeytinburnu) aktif olarak hizmet veriyor.
Ev ziyareti temelli İstanbul95’in amacı, doğum öncesinden (hamileliğin yedinci ayından) başlayarak bebeğin ilk üç yılı boyunca gerçekleştirilen düzenli ev ziyaretleriyle çocuk gelişimini ve ebeveyn-çocuk ilişkisini güçlendirmek. Çocuğun sağlıklı gelişimini desteklemek amacıyla doğum öncesi ve sonrası annenin fiziksel ve ruhsal sağlığı, çocuğun bilişsel, sosyal, fiziksel ve duygusal gelişimi, beslenme ve ebeveynlik konularında aileye rehberlik ve danışmanlık hizmeti veriliyor. İlk ziyaret tanışmaya ve onay almaya yönelik oluyor. Takip eden ziyaretler, doğuma kadar ayda bir, doğum sonrası ayda iki kez olmak üzere periyodik gerçekleştiriliyor.
Şiddete uğrayan ve/veya şiddete uğrama tehlikesi yaşayan kadınları, varsa çocuklarını sosyo-ekonomik ve psiko-sosyal açıdan güçlendirme odaklı mesleki çalışmalar yürütülüyor. Güncel bir şiddet öyküsüyle birime başvuran ve Kadın Sığınma Evi’nde kalma talebi olan kadınların Kadın Dayanışma Evi’ne yerleşmesi sağlanıyor. Gerekli durumlarda Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi’yle (ŞÖNİM) işbirliği yapılıyor.
Yuvamız İstanbul Dergisi, 3-6 yaş arasındaki çocukların dönemsel gelişim ihtiyaçları dikkate alınarak hazırlanıyor. Dergi aracılığıyla çocukların sosyal, bilişsel ve duygusal gelişimine, motor becerilerine ve ebeveyn-çocuk iletişiminin gelişmesine katkıda bulunmak amaçlanıyor. Yuvamız İstanbul Dergisi, 153 Çözüm Merkezi’nden, Taksim Atatürk Kitaplığı’ndan, Engelliler Müdürlüğü’ne bağlı merkezlerle Kadın ve Aile Hizmetleri Müdürlüğü’ne bağlı merkezlerden (İSADEM, Yuvamız İstanbul Çocuk Etkinlik Merkezleri) ücretsiz temin edilebiliyor.
İstanbul Halk Süt Projesi kapsamında ayni ve nakdi destek alan ailelerin 3-6 yaş arasındaki çocuklarına (bir çocuğa haftada iki litre olmak üzere ayda sekiz litre) süt dağıtılıyor. Çocukların her gün süt içmesi sağlanıyor.
“Sen Oku Diye” eğitim desteği dahilinde İstanbul’daki örgün eğitim kurumlarında ve rehabilitasyon merkezlerinde eğitim gören yetim, öksüz, engelli ve şehit çocuğu olan öğrencilerin tamamına durumlarını belgelemek koşuluyla yılda bir kereye mahsus 300 TL destek veriliyor. Sosyal inceleme neticesinde ihtiyaç sahibi olduğu tespit edilen, ilköğretim, ortaöğretim ve lise seviyesinde eğitim gören üç ve daha az öğrencinin bulunduğu ailelere bir tablet, dört ve üzeri öğrencinin bulunduğu ailelere de iki tablet desteği sağlanıyor.
Sosyal inceleme neticesinde ihtiyaç sahibi olduğu tespit edilen, 0-4 yaş arası bir ya da birden fazla çocuğu olan aileler Askıda Anne-Bebek Destek Paketi’nden yararlanıyor. Yardımsever vatandaşlar destek paketiyle 0-4 yaş arasında bir çocuğu olan annelere 150 TL, birden fazla çocuğu olan annelere 250 TL destek olabiliyor.
Yenidoğan Destek Paketi’nde bezden kıyafete, bakım malzemelerinden oyuncağa kadar yeni doğmuş bir bebeğin ilk dört ayda ihtiyaç duyacağı malzemeler yer alıyor. Ayrıca 36 ay içinde ebeveynlerin çocuklarına okuyabileceği altı adetlik kitap seti de bulunuyor. Yenidoğan Destek Paketi’nin ilk etapta 10.000 aileye ulaştırılması hedefleniyor. Sosyal inceleme neticesinde ihtiyaç sahibi olduğu tespit edilen, 6-24 aylık bebeği olan aileler “Bisküvi Desteği” uygulamasından yararlanıyor.
Çocuk bakımı, okul öncesi eğitim, rehberlik, psiko-sosyal destek, serbest zaman merkezi ve faaliyetleri kapsamında hangi hizmetleri hayata geçirdiniz? Sivil toplum kuruluşlarıyla, çocuk dernekleriyle ve ailelerle işbirliği yapıyor musunuz?
EKREM İMAMOĞLU: Yuvamız İstanbul Çocuk Etkinlik Merkezleri, 3-6 yaş grubu çocuklar için okul öncesi eğitim alanında faaliyet gösteriyor. Çocukların bireysel destek gerektiren gereksinimleri için merkez bünyesindeki rehberlik birimi psikolojik danışmanlık hizmeti veriyor. Yine belediyemiz bünyesindeki İSADEM, PDM ve ÖZGEM işbirliğiyle bireysel gereksinimlere uygun çalışmalar yürütülüyor. Doğrudan çocuğa ya da eğitimcilere ve aileye yönelik yürütülen çalışmalarda çeşitli sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliği yapılıyor.
Merkezlerde eğitim alan çocuklara Türkiye Disleksi Vakfı tarafından disleksi tarama testleri yapılıyor, risk taşıyan çocuklara bireysel eğitim, ailelere ve eğitimcilere disleksi bilgilendirme eğitimi veriliyor. Türk Pediatri Derneği, malnütrisyon, Üsküdar Üniversitesi, işitme taraması yapıyor. Yaratıcı Çocuklar Derneği’yle “Keşif Dünyası Bilim Atölyesi” düzenleniyor, Spor İstanbul Akademi’yle temel hareket eğitimleri veriliyor, AÇEV’le öğretmen eğitimleri veriliyor, “Annelik ve Babalık Uygulamaları” aracılığıyla ebeveynlere destek olunuyor. Novo Nordisk’le sağlıklı yaşam eğitimi konusunda çalışılıyor.
Çocuk Koruma ve Koordinasyon Birimi tarafından çocuklara yönelik psikoterapi, oyun terapisi, psikolojik danışmanlık hizmeti, grupla psiko-eğitim ve atölye çalışmaları yapılıyor. Ayrıca ihmale ve istismara maruz kalan çocuklara danışmanlık hizmetiyle kurum içi ve kurumlar arasında yönlendirme ve koordinasyon sağlama hizmeti veriliyor. Birimde ailelerle işbirliği yapılıyor, personelin hizmet içi eğitimleri için AÇEV, Mor Çatı vb. sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliği yapılıyor.
AÇEV Anne Destek Programı kapsamında anneleri ebeveynlik rollerinde desteklemek, çocuk gelişimi konusunda bilinçlendirmek, çocuklarıyla iletişimi güçlendirmek, olumsuz disiplin yöntemlerini azaltmalarını sağlamak, haklar ve sağlıklı yaşam konusunda bilgilendirmek amacıyla çalışmalar yapılıyor. 3-6 ve 7-11 yaş arasında çocuğu olan annelere 13 haftalık eğitimler veriliyor, annelerin öz güvenini ve çocuklarının eğitimdeki rolünü artırmak hedefleniyor. Ayrıca annenin eğitici yönünü geliştirerek çocuğun gelişimine duyarlılığını artırmaya, böylece destekleyici bir ev ortamı hazırlamaya destek olunuyor.
AÇEV Baba Destek Programı, aile içindeki demokratik davranışların gelişmesiyle birlikte babaların çocuklarıyla daha çok vakit geçirmesine, sağlıklı iletişim kurabilmesine, çocukların ihtiyaçları konusunda bilgilendirmeye, şiddet içeren davranışları değiştirmelerine aracılık etmek amacıyla 3-6 ve 7-11 yaş arası çocukları olan babaların 10-13 hafta boyunca eğitim almasına imkân tanıyor.
İstanbul95, Bernard van Leer Vakfı’nın desteklediği ev ziyareti temelli bir program. Programın amacı, doğum öncesinden başlayarak ilk üç yıl boyunca yapılan düzenli ev ziyaretleri kapsamında çocuk gelişimini ve anne-çocuk ilişkisini güçlendirmek. İstanbul95’in hedef kitlesi, 0-3 yaş arası çocuğu olan, sosyo-ekonomik açıdan dezavantajlı aileler. Program kapsamında çocuğun sağlıklı gelişimini desteklemek amacıyla doğum öncesi ve sonrası annenin fiziksel ve ruhsal sağlığı, çocuğun bilişsel, ince-motor, sosyal, dil ve duygusal gelişimi, beslenme ve ebeveynlik konularında aileye rehberlik ve danışmanlık hizmeti veriliyor. Personel eğitimlerini de Boğaziçi Üniversitesi hocaları veriyor.
İSADEM’de çocukların kişisel, sosyal, dil, ince motor ve kaba motor becerilerinin değerlendirilmesi ve ruhsal-davranışsal sorunlarının belirlenmesi amacıyla çocuk gelişim testleri yapılıyor. Test sonuçları ve meslek elemanının gözlemleri doğrultusunda çocuğun psiko-sosyal gelişimini destekleyen çalışmalar yürütülüyor. Bu çalışmalar, çocuk, ebeveyn ve meslek elemanları işbirliğinde gerçekleştiriliyor. Denver II Gelişim Testi (0-6 yaş), Ruhsal Uyum Ölçeği (3-6 yaş), Çocuk Yetiştirme Anketi (0-6 yaş çocukların ebeveynleri ve bakım verenleri), M-CHAT (Otizm) Tarama Ölçeği (16-30 ay) testleri uygulanıyor. Mahalle Evi aracılığıyla mahalle ölçeğinde çocukların psikolojik ve sosyal iyilik hâlinin artmasını, eğitim destek ve psiko-sosyal destek faaliyetlerinin İstanbul’un her noktasına yayılmasını hedefliyoruz. Aylık programlarla çocukların ilgi ve ihtiyacına göre atölye, eğitim ve faaliyetler düzenleniyor.
Mahalle Evi, çocukların akranlarıyla bir araya gelip sosyalleşebileceği güvenli bir sosyal alan işlevi görüyor. Çocukların sözel ve mantıksal becerilerini, bireysel ve sosyal alanlarda çok yönlü gelişimi destekleyecek atölyeler (müzik, spor, sanat, doğa vb.) düzenleniyor. Ayrıca çocukların nitelikli kitaplara ve eğitsel materyallere erişebilmesi, uygun ders çalışma ortamlarının oluşturulması amacıyla Mahalle Evi’nde kütüphane, bilgisayarlar, internet erişimi ve ortak çalışma alanları bulunuyor. Mahallelinin sosyal ve kültürel gelişimine katkıda bulunmak amacıyla çocukların ve ebeveynlerin katılımıyla müze ziyaretleri, kültürel ve sosyal alanlara geziler yapılıyor.
Çocukların ihtiyaçları, beklentileri, oyun ve gelişim hakları doğrultusunda çocuk dostu kent oluşturmak amacıyla projeleriniz var mı? Çocuk dostu kentsel alan, mekân, sokak ve oyun alanı tasarımını nasıl yapıyorsunuz?
EKREM İMAMOĞLU: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Park, Bahçe ve Yeşil Alanlar Başkanlığı tarafından 2020 yılında kurulan bir yerel yönetim girişimimiz var. Girişim, yaşanabilir ve mutlu bir İstanbul yaratmanın odak noktasını açık alanda oyun ve rekreasyon olarak belirleyen yeni bir yerel planlama modeli oluşturmayı hedefliyor. Oynanabilir bir kente ulaşmak için kentsel çevrede, açık yeşil alanlarda paradigma değişikliği yaratılıyor.
Yuvamız İstanbul Çocuk Etkinlik Merkezleri’nde iç ve dış oyun alanlarının kontenjanla orantılı olarak yeterli büyüklükte olmasına, 3-6 yaş grubu çocukların gelişim özelliklerine, sağlık ve güvenlik kriterlerine uymasına, hayal gücünü ve yaratıcılığı desteklemesine, doğal malzemelerden üretilmiş olmasına önem veriliyor. Oyun alanları dışında çocukların doğayı yaşayarak tanıması amacıyla bahçelerde meyve ağaçları ve ekim yerleri bulunuyor. Yuvamız İstanbul Çocuk Etkinlik Merkezleri’nde yapılan atölye çalışmalarıyla çocuklar, İstanbul Çocuklara Soruyor Projesi’nde yer aldılar ve katılımcı demokrasi örneği yaşadılar. İstanbul’la ilgili düşüncelerini, isteklerini, sorunlarını aktardılar, bunlara ilişkin yaratıcı çözüm önerilerini oluşturdular.
Hop Seyyar Oyun Parkları, özellikle bebeklerin ve küçük çocukların algılarını geliştirmek, keşif duygularını tetiklemek, geri dönüşüm malzemeleri aracılığıyla hayal dünyaları doğrultusunda yeni oyunlar keşfetmelerini sağlamak amacıyla çocuklara tamamen kendi iradelerini oyuna yansıttıkları alanlar sunuyor. Böylelikle çocukların hem zihinsel hem fiziksel gelişimi destekleniyor, çocuklar müdahalesiz bir ortamda sosyalleşiyor, özgüvenleri gelişiyor. Hop Seyyar Oyun Parkları’nda belirlenen herhangi bir alan, deneysel oyunlara açık, tanımlanmamış bir oyun alanına dönüşüyor. Çocukların oyununu desteklemek için basit ve hafif malzemeler etkinlik alanına bırakılıyor. Küçük çocuklar kendi istekleri doğrultusunda bu malzemelerle maceraperest denemeler yapabiliyor. Hop etkinlikleri, Super Pool Mimarlık Ofisi işbirliğiyle gerçekleştiriliyor.
Yerel yönetimlerde çocuklara yönelik hizmetlerin çeşitliliğini, güvenirliğini ve kalitesini artırmak için yapılan çalışmalar, bütçe ve mevzuat yeterli mi?
EKREM İMAMOĞLU: Yerel yönetimler, çocuk dostu kent oluşturma anlayışında olmalı. Çocuk haklarıyla ilintili ilkelere (ayrımcılık yapmamak, çocuğun yüksek yararını gözetmek, çocuğun yaşama ve gelişme hakkını sağlamak, çocuğun görüşüne saygı duymak) önem vermeli. Çocuk politikalarının koruma, önleme, fırsat eşitliği ve refaha erişim aşamaları üzerinden gerçekleştiği bir yönetim gözetilmeli. Çocuk hizmetleri için kullanılan bütçe artırılmalı, birimler arasında sağlıklı bir koordinasyon oluşturulmalı, eğitim hizmetleri çeşitlendirilmeli, spor ve sanat olanakları çoğaltılmalı, bu sayede çocukların yaşama katılan bireyler olması desteklenmeli. Bu kapsamda çocuk hizmetlerine ilişkin mevzuatın geliştirilmesi ve bütçenin artırılması gerekiyor.
Çocuk haklarını korumak, çocukların maruz kaldığı şiddeti ve istismarı önlemek, çocuk yoksulluğunun etkilerini azaltmak, çocukları merkeze alan sosyal politikalar geliştirmek için yerel yönetimlerin alacağı inisiyatifler nelerdir?
EKREM İMAMOĞLU: Yuvamız İstanbul Çocuk Etkinlik Merkezleri’nde bu konuda öğretmen farkındalığı oluşturmak amacıyla eğitimler düzenleniyor. Ayrıca aileler de AÇEV tarafından düzenlenen “Annelik ve Babalık Buluşmaları” aracılığıyla aile içi dengeler, sağlıklı iletişim yolları konularında destekleniyor. Risk taşıdığı düşünülen durumlarda öğretmen-aile-rehberlik görüşmeleri yapılarak çalışmalar yürütülüyor. Aileler, çeşitli destek birimlerine yönlendirilebiliyor.
Çocuk haklarını korumak, çocukların maruz bırakıldığı şiddeti ve istismarı önlemek, çocuk yoksulluğunun etkilerini azaltabilmek için belediyemizin müdürlükleriyle birlikte çalışmalar yürütüyoruz. Çocuk Koruma ve Koordinasyon Birimi, 2020 yılının Haziran ayında kuruldu. Birim, hizmet vermeye devam ediyor. Birimin amacı, çocukların fiziksel, ruhsal ve bilişsel bütünlüğünün korunması açısından toplumdaki risk faktörlerini öngörmek, çocuk hakları ve çocuğun yüksek yararı ilkesi kapsamında çocukların iyi olma hâlini ve gelişimini desteklemek, koşulları iyileştirmek ve olası kriz anlarında müdahalede bulunmak. Gelen başvurular doğrultusunda uzman ekip tarafından bir eylem planı oluşturuluyor. Her eylem planı kişiye özel ve o kişinin şartlarına uygun olarak hazırlanıyor. Eylem planı, telefonla/yüz yüze görüşme, sosyal inceleme, danışmanlık hizmetleri, çocuk/ergen psikoterapi hizmeti, gelişimsel tarama/değerlendirme, vaka takibi, eğitim hizmeti, Ar-Ge/araştırma çalışmaları, kurum içi ve kurumlar arası yönlendirme hizmeti gibi alanlarda gerçekleştiriliyor. Belediyemizin bünyesinde çocuk hizmetlerini daha nitelikli hâle getirmek amacıyla Çocuk Hizmetleri Müdürlüğü’nün kurulmasına yönelik alınan karar, 2021 Eylül ayında gerçekleşen belediye meclis toplantısında onaylandı.