YÜKLENİYOR
Dünyadan emeklilik sistemlerine ilişkin örnekleri derledik .
https://www.oecd.org/employment/emp/ageingandemploymentpolicies.htm
AVUSTURYA
Avusturya özellikle erken emekliliğe giden bir yol olarak engellilik yardımlarının kullanımını kısıtlamak, yaşa bağlı olmayan istihdam koruma önlemleri uygulamak, firmalara istihdam/işe alma sübvansiyonları sağlamak için aktif işgücü piyasası programlarına odaklanan, yaşlı işçileri, işyeri güvenliğini, fiziksel ve zihinsel sağlığı güçlendiren önemli adımlar attı.
Çalışmaya devam etmek için teşviklerin artırılması:
Avusturya emeklilik sisteminin en önemli uygulaması, “kullandıkça öde” yasal planıdır (Gesetzliche Pensionsversicherung). Toplu iş sözleşmelerinde kararlaştırılan mesleki emeklilik planlarıyla 2003 yılında uygulamaya konulan “yeni kıdem tazminatı planı”, sistemin ikinci uygulamasıdır. Üçüncü uygulama planın kamu sübvansiyonu almasıyla özel tasarrufları içerir. 2014 yılında emeklilik yaşının ve istihdam hedeflerinin bir emeklilik izleme programı tarafından gözden geçirilmesi ve hedef doğrultusunda bağlayıcı önlemlerin alınması için anlaşmaya varıldı.
Yaşlı işçiler için Kamu İstihdam Kurumu (KİH) tarafından verilen yarı zamanlı ödenek, emekliliğe kadar yaşlı işçilerin istihdamını korumak ve sürdürmek alınan bir önlemdir, 58 yaş ve üstü erkeklerle 53 yaş ve üstü kadınlara ödenmektedir. Yarı zamanlı program, yaşlı çalışanların emeklilik, işsizlik ve sağlık sigortası haklarının temelini korur, kısmi ücret tazminatıyla çalışma saatlerini azaltma fırsatı verir. Plan, 2009 ve 2010’da yeniden düzenlendi ve asgari emeklilik yaşının üzerindeki yaşlı işçiler yarı zamanlı çalışmaya teşvik edildi (Avrupa Komisyonu, 2012).
Uzun kariyerlerin ödüllendirilmesi:
2004 emeklilik reformu, yasal emeklilik yaşına ulaştıktan sonra yaşlılık aylığının alınmasını erteleme ikramiyesini yılda %4.2 olarak sabitledi. Hükümet, 1 Ocak 2014 tarihinden itibaren tüm sigortalı (1955 ve sonrası doğumlular) için emeklilik hesaplamalarını standartlaştıran yeni bir emeklilik hesabı modelini uygulamaya koydu. Yeni modelde tek bir emeklilik hesabı sistemi bazında rant oranı hesaplanabiliyor. Emeklilik yardımlarının şeffaf ve adil şekilde hesaplanması, çalışanların işgücü piyasasında daha uzun süre kalmasını teşvik ediyor.
Ağır/tehlikeli işler için özel hükümler getirilmesi:
2007 yılından bu yana emeklilik yaşının hemen öncesindeki 20 yılın en az 10’unda ağır işlerde çalışan uzun süreli sigortalılar (“ağır çalışma emekliliği”) için erken emeklilik talebinde bulunmak için özel kurallar yürürlüğe girdi (Schwerarbeiteterpension). Bu işçiler için emeklilik kesinti oranı, erken talepler için yıllık %1.8’dir. Yardım alanların sayısı Aralık 2008’de 1.300 iken, Aralık 2016’da 14.652’ye yükseldi. “Ağır işçilik” kriterleri, özel düzenlemelerle tanımlanır, gece vardiyaları, soğuğa, sıcağa ve kimyasallara maruz kalma, ağır fiziksel çalışma ve özel bakım görevleri gibi koşulları içerir. Uygunluk şartları, erkekler için minimum 60 yaş ve 45 yıllık sigorta kapsamıdır. Geceleri ağır işler yapanlar için de belirli erken emeklilik kuralları vardır (Sonderruhegeld). Uygunluk, erkekler için en az 57, kadınlar için 52 yaştır. Ağır Gece Çalışması Yasası uyarınca 15 veya 20 yıllık sigortayla bağlantılıdır. 60 yaşından önce ayrılma durumunda yıllık emekli maaşı kesintileri %4.2'dir.
Engellilik ödenekleri:
Engellilik emeklilik planında revizyon yapıldı. “Emeklilik öncesi rehabilitasyon” ilkesi merkezî bir rol oynamaya devam ediyor. Ayrıca kişilerin daha uzun süre istihdamda kalmasını sağlamak için hedefe yönelik tedbirler alınacak. İkinci İstikrar Yasası 2012 (2. Stabilitätsgesetz 2012) ve Sosyal Güvenlik Değişikliği Yasası (Sozialrechts-Änderungsgesetz-SRÄG 2012), emeklilik için ön koşulları önemli ölçüde sıkılaştırdı. Faaliyete dayalı maluliyet sigortası rejiminde malulen emeklilik yaşının kademeli olarak 60’a (1 Ocak 2017’den itibaren) yükseltilmesi, mesleğe dayalı maluliyet sigortası rejimine ilişkin düzenlemelerin yapılması ve mesleki rehabilitasyon hakkının getirilmesi sonucunda malullük aylığı azaldı. Avusturya Emeklilik Komisyonu tarafından yapılan incelemeye göre bu eğilimin önümüzdeki yıllarda da devam etmesi bekleniyor.
Sağlık sorunları yaşayan yaşlı işçilere yardımcı olmak için “emeklilik öncesi rehabilitasyon” ilkesi doğrultusunda alınan tıbbi ve mesleki rehabilitasyon önlemleri 2009 yılında yoğunlaştırıldı. Sağlık sorunları yaşayan daha yaşlı işçiler, mesleki yeterliliğe girmeden önce tıbbi rehabilitasyon önlemlerine hak kazanır. Mesleki yeterlilik önleminin içeriği ve süresi, her katılımcının geçmişine göre şekillendirilir. Ayrıca psikolojik ve sosyo-pedagojik destek de sunulur. 2011’den beri ülke çapında faaliyet gösteren yeni merkezi iş sağlığı değerlendirme birimi “Health Road”un (Gesundheitsstrasse) rolü, çeşitli sağlık bozuklukları olan kişilerin çalışma yeteneklerini tespit etmektir. Birimin amacı, ilgili makamlar (yani KİH ve Emeklilik Sigortası Kurumu) tarafından yapılan tıbbi değerlendirmelerin karşılıklı olarak tanınmasını sağlamaktır.
Toplu iş sözleşmelerinde ve/veya bireysel işverenler/endüstriler tarafından yaşa göre çeşitlilik gösteren bir işgücünün yönetiminde iyi uygulamaların teşvik edilmesi:
2017’nin ikinci çeyreğinde yeni bir “demografi danışmanlığı” programı (Demografieberatung) başlatıldı. Bu teklif, şirketler ve çalışanlar için demografik değişimin neden olduğu zorluklara yardımcı oluyor. Ülke çapında destek, takas ve yönlendirme, eylem planlama ve uygulama desteğinden aktif yaşlanmaya kadar çeşitli modeller sunuluyor ve demografik danışmanlar tarafından ücretsiz destek veriliyor. Yaşa uygun ve yaşam döngüsü odaklı çalışma ortamlarını teşvik etmek için çeşitli çalışmalar yapılıyor.
İşçilerin çalışma hayatları boyunca istihdam edilebilirliklerinin teşvik edilmesi:
2007 yılında “Üretken Yaşlanma Yaklaşımı” uygulandı. Yaklaşımın ana hedefi, yaşlı çalışanlar için ek eğitim önlemleri sağlamak. İşverenler için bir danışmanlık programı da sunuluyor: Avrupa Sosyal Fonu (ESF) tarafından ortak finanse edilen şirketler için mesleki rehberlik (Qualifizierungsberatung für Betriebe) ve ulusal düzeyde finanse edilen Impulsberatung für Betriebe. Yaşam döngüsü odaklı eğitim programlarının detaylandırılmasına, “çeşitlilik yönetimi” ve “üretken yaşlanma” kavramlarının tanıtılmasına önem veriliyor.
PORTEKİZ
Eşitsizlikleri dengelerken finansal sürdürülebilirliği geliştirmek:
Portekiz’de yasal emeklilik yaşı, emeklilik sisteminin finansal sürdürülebilirliğini iyileştirmeyi ve yetişkin çalışma hayatının, emeklilikte harcanan zamana oranını kabaca sabit tutmayı amaçlıyor. Uzun çalışma hayatına sahip kişiler daha erken emekli olabiliyor. 43 yıllık kariyeri olan bir işçi, standart yasal emeklilik yaşından bir yıl önce emekli olabilir. 20 yaşında çalışmaya başlayan biri için bu, emeklilik yaşının aslında üçte iki oranında değil, yaşam beklentisi kazanımlarının yarısı kadar artması anlamına geliyor. Daha düşük kazançlar için daha yüksek tahakkuk oranları söz konusu. Bu, düşük gelirlilerin daha düşük yaşam beklentisinden kaynaklanan emeklilik dezavantajını dengeliyor.
Bu yaklaşımın avantajları:
Emeklilik yaşını ortalama yaşam süresine bağlamayı, emeklilik parametrelerini demografik gerçeklerle uyumlu tutmaya çalışan geçici girişimlere eşlik eden siyasi çekişme ihtiyacını ortadan kaldırıyor. Üçte ikilik artış, çalışma yaşamıyla emeklilik yaşamı arasında sabit bir oranı koruyor. Uzun çalışma hayatı için dahil edilen hüküm, ekonomik açıdan dezavantajlı gruplar için faydalı ancak herkes için yaşam beklentisiyle bağlantılı kolan ilerleyici bir unsuru temsil ediyor.
NORVEÇ
https://www.oecd-ilibrary.org/sites/c4d4f66a-en/1/2/4/index.html?itemId=/content/publication/c4d4f66a-en&_csp_=d7923bdee41bdf16059354ebbe19aa0f&itemIGO=oecd&itemContentType=book
Yaşlı çalışanları üretken tutmak için toplu sözleşmelerde yaş yönetimi stratejilerini teşvik etmek:
Kapsayıcı İşyeri Sözleşmesi, sosyal ortaklar ve hükümet arasında yaş yönetimi konusunda üçlü işbirliğini sağlamaya yönelik merkezî bir çerçevedir. Şirketleri daha üst düzey bir politika geliştirmeye ve yaşlı işçileri elde tutmak için özel önlemler almaya teşvik eder. Anlaşmanın üç hedefi:
1. Hastalık izninde %20’lik azalma,
2. İşlevsel yeteneği azalan kişilerin artan istihdamı,
3. 50 yaşındaki bir çalışanın etkin işgücünden çıkış yaşının altı ay uzatılması.
Alman kimya endüstrisindeki sosyal ortaklar, 2008 yılında “ömür boyu çalışma süresi ve demografi” başlıklı toplu sözleşme imzaladı. Sözleşme, eğitim, beceri geliştirme, iş organizasyonu ve ömür boyu çalışma süresi modellerini kapsıyordu. Ayrıca tüm şirketlerin, şirkete özel yaş yönetimi stratejileri için bir başlangıç noktası olarak yaş yapılarını analiz etmesini zorunlu kıldı. Kademeli emeklilik planları, sağlık, eğitim programları ve iyi bir iş-yaşam dengesini teşvik eden diğer planlar gibi önlemleri finanse etmek için demografik fonlar kuruldu. Fonlar, firmalar tarafından finanse edildi ve personel başına yıllık 300 euro olarak planlandı. Fonların kullanımı, iş konseyleri, firma ve işyeri düzeyinde müzakere ediliyor.
FİNLANDİYA
https://www.oecd-ilibrary.org/sites/c4d4f66a-en/1/2/4/index.html?itemId=/content/publication/c4d4f66a-en&_csp_=d7923bdee41bdf16059354ebbe19aa0f&itemIGO=oecd&itemContentType=book
Daha uzun kariyerlere olanak sağlamak: Finlandiya İş Yaşam Döngüsü Modeli
Finlandiya Sosyal Ortakları, işverenler için tüm yaş gruplarını (yalnızca yaşlı çalışanları değil) dikkate alan bir yaş planı tasarlamaya yönelik bir kılavuz geliştirdi.
Plan, işyeri yaş planındaki yedi süreci vurguluyor:
1. Yaş yönetimi,
2. Kariyer planlama ve kariyer genişletme,
3. Yetkinlik ve profesyonel becerileri yönetme,
4. Esnek çalışma saatleri,
5. Bir işi yeniden tanımlamak,
6. İşyerinde sağlık değerlendirmesi,
7. Sağlıklı alışkanlıkları ve yaşam yönetimini teşvik etmek.
Yaşlı Yetişkinler Arasında Eğitime Katılımı Artırmaya Yönelik Politikalar
AVUSTRALYA
Avustralya, yaşlı yetişkinleri hedefleyen, kariyer tavsiyesi ve rehberlik hizmetlerini kapsayan programı beş bölgede denedi. “Kariyer Geçiş Yardımı” programını ulusal düzeyde uygulamaya başladı. Program, farklı teknoloji türlerini kullanarak kişiye özel kariyer yardımıyla işlevsel dijital okuryazarlık eğitimini birleştiriyor.
HOLLANDA
Hollanda’da 45 yaş ve üzeri işçiler, sübvansiyonlu kariyer geliştirme rehberliğine (Ontwikkeladvies) katılabiliyor. Bu rehberlik faaliyetleri, yaşlı çalışanların beklentilerinin anlaşılmasına yardımcı oluyor, beceri profilleri ve kariyer fırsatları hakkında fikir veriyor. Katılımcılar, emeklilik yaşına kadar istihdamı sağlamak için alınacak önlemleri anlatan bir kişisel gelişim planı geliştiriyor.
KORE
İş Umut Merkezleri, iş aramaya başlamadan önce (yeniden) eğitime ihtiyaç duyan ve çevrimiçi hizmetleri kullanmak için gereken temel bilgisayar becerilerinden yoksun olan yaşlı işçiler için danışmanlık ve rehberlik hizmetleriyle 40 yaş ve üzerindeki savunmasız bireyler için yeniden istihdam hizmetleri sunuyor. Bu programdan yaklaşık 30.000 kişi yararlandı.
İşverenleri, Yaşlı İşçileri Eğitmeye Teşvik Etme Kapsamında
ALMANYA
İş ve İşçi Bulma Kurumu, WeGebAU programı aracılığıyla KOBİ’lerdeki düşük vasıflı ve yaşlı işçilerin eğitimini destekliyor. KOBİ’ler, 45 yaş ve üzeri çalışanların eğitim masraflarına %75 oranında sübvansiyon alıyor. Bu oran mikro işletmelerde (10’dan az çalışanı olan) %100. Program, katılımcıların istihdamda geçirdiği zamanı artırmasına yardımcı oluyor.
SLOVENYA
“Çalışanların Aktif Yaşlanması İçin Şirketler İçin Kapsamlı Destek Programı”, işverenlere mali teşvik sağlıyor. Ayrıca yaşlı işçilere (45 yaş üstü) becerilerini yükseltmeleri için mali destek sunuyor. Program kapsamında etkinlikler düzenleniyor.
JAPONYA-TOYAMA
Rakuno Okulu
https://www.oecd.org/cfe/regionaldevelopment/Policy-Brief-Ageing-in-Cities.pdf
Toyama, yaşlıların istihdam edilebilirliğini artırmak için tarımsal eğitime odaklanmayı seçti. Rakuno Okulu, yaşlı insanların tarımsal üretime katılmasına yardımcı oluyor ve çiftçileri destekliyor. Bu strateji, tarım sektörüyle, çiftçi nüfusuyla uyum içinde.
LİZBON
Kültür ve İşbirliği Akademisi
Kültür ve İşbirliği Akademisi, kıdemli gönüllülerin edebiyat, tarih, çizim veya bilgisayar bilimleri gibi konularda dersler verdiği açık sınıflardan oluşuyor. Bu sınıflar, eğitim düzeyi ne olursa olsun, 50 yaşını dolduran herkese açık. Lizbon Teknik Üniversitesi (UTL), 50 yaşın üzerindeki kişilere bilim, teknoloji ve vatandaşlık dersleri veriyor.