YÜKLENİYOR
SODEMSEN Toplu İş Sözleşmesi Avukatı Merve Nur Gök toplu iş sözleşmesinin şekli ve süresi üzerine yazdı.
1. Toplu İş Sözleşmesinin Şekli: Toplu iş sözleşmesinin şekli ve süresi, 2822 sayılı kanuna paralel şekilde, 6356 sayılı kanunda düzenlenmiştir. Buna göre, toplu iş sözleşmesi yazılı olarak yapılacaktır (madde 35/I). 2822 sayılı kanundaki gibi, toplu iş sözleşmesi yazılı olarak yapılmadığında geçerli olmayacağına ilişkin açık hüküm olmamakla birlikte burada belirtilen yazılı şeklin geçerlilik koşulu olduğu ve yazılı yapılmadıkça geçerli olmayacağı açıktır. Zira 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 12. maddesi kanunlarda sözleşmeler için öngörülen şeklin kural olarak geçerlilik şekli olduğunu, öngörülen şekle uyulmadan yapılan sözleşmelerin hüküm doğurmayacağını belirtmektedir. Yazılı şeklin geçerlilik koşulu olması nedeniyle toplu iş sözleşmesinde yapılacak değişiklikler de ancak yazılı olarak yapılabilecektir. Çerçeve sözleşmenin şekline ilişkin kanunda herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır.
2. Toplu İş Sözleşmesinin Süresi: Toplu iş sözleşmesinin süresi, 6356 ve 2822 sayılı kanunda olduğu gibi, en az bir ve en çok üç yıl olarak düzenlenmiştir (madde 35/II). Buna göre, toplu iş sözleşmeleri bir yıldan kısa süreli yapılamaz. Mevsimlik işlere ilişkin faaliyetler için bir yıldan az süren işler göz önüne alınarak sözleşme süresinin en az bir yıl olması koşuluna istisna (faaliyetleri bir yıldan az süren işlerde uygulanmak üzere toplu iş sözleşmelerinin süresi bir yıldan az olabilir) getirilmiştir. Ancak işin bitmemesi hâlinde toplu iş sözleşmesi bir yılın sonuna kadar uygulanacaktır (madde 35/III). Burada toplu iş sözleşmesi sona ermemektedir, toplu iş sözleşmesinin süresi kanunda belirtildiği şekilde işin bitimine ve bir yılın sonuna kadar uzatılmaktadır. Bu nedenle sona eren toplu iş sözleşmesi hizmet akdi hükmü mahiyetinde değildir, kanunun açık hükmü gereği toplu iş sözleşmesinin kararlaştırılan süresinin uzaması söz konusudur. Kanunun açık hükmü nedeniyle toplu iş sözleşmesinin süresi, sözleşme imzalandıktan sonra taraflarca uzatılamaz, kısaltılamaz ve sözleşme süresinden önce sona erdirilemez (madde 35/II). Kanunun toplu iş sözleşmesinin süresine ilişkin hükmü emredici niteliktedir. Çerçeve sözleşmenin süresi de kanunda aynı şekilde en az bir ve en çok üç yıl olarak düzenlenmiştir (madde 33/IV). Toplu iş sözleşmesinin tarafları birlikte düzenledikleri hükümleri ancak mutabık kalarak değiştirebilir. Bunun tek istisnası, toplu iş sözleşmesinin süresidir. Taraflardan biri, toplu iş sözleşmesinin bitiminden yüz yirmi gün önce yeni sözleşme için yetki başvurusunda bulunabilecektir. Ancak yapılacak toplu iş sözleşmesi, yürürlükteki toplu iş sözleşmesi sona ermeden yürürlüğe girmeyecektir (madde 35/IV). Toplu iş sözleşmesine taraf olan sendikanın tüzel kişiliğinin sona ermesi, faaliyetinin durdurulması, işçi sendikasının yetkiyi kaybetmesi ve toplu iş sözleşmesinin uygulandığı işyerlerinde işverenin veya işyerinin girdiği işkolunun değişmesi, toplu iş sözleşmesini sona erdirmez. Toplu iş sözleşmesi, belirlenen süre boyunca geçerlidir. Sona eren toplu iş sözleşmesinin iş sözleşmesine ilişkin hükümleri yenisi yürürlüğe girinceye kadar iş sözleşmesi hükmü olarak devam eder.