YÜKLENİYOR
Tekirdağ Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Albayrak Belediye Gazetesi’nin sorularını yanıtladı.
Belediyenizin kentsel dönüşüm projelerinden bahseder misiniz? İmar planlarına, kentsel yaşam alanlarına ve kentsel yenileme/dönüşüm projelerine ilişkin yasal düzenlemeler çalışmalarınızı ne ölçüde etkiliyor?
KADİR ALBAYRAK: Süleymanpaşa ilçesi Altınova Mahallesi’ndeki 14.5 hektarlık alan için teklif dosyamızı hazırladık, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na gönderdik. Dosyamız uygun bulundu, 06.01.2021 tarihinde Cumhurbaşkanlığı kararıyla kentsel dönüşüm ve gelişim alanı olarak ilan edildi. Söz konusu alan, sıvılaşma, oturma ve zemin büyütme açısından risk taşıyor. Alandaki yapıların tamamına yakını 1999 yılından önce yapı ruhsatı alan çok katlı yapılardan oluşuyor. Alanda yapılacak dönüşüm çalışmalarıyla modern, depreme dayanıklı ve geniş imkânları olan bir dönüşüm hedefleniyor. Alan ilanından sonra zemin etüt çalışmaları, 1/5000 ölçekli nazım imar planıyla 1/1000 ölçekli uygulama imar planı tamamlandı, belediye meclisimizde onaylandı. Aynı zamanda kentsel tasarım projesi çalışmaları da tamamlandı. Parselasyon plan çalışmaları başlatıldı. Alanda mülkiyeti tarafımıza ait parseller üzerinde rezerv konut yapımına başlanacak. Belediye Kanunu’nun 73. maddesine göre kentsel dönüşüm ve gelişim alanı ilan edildi. Bu kanun, bir sayfadan ibaret, yönetmeliği yok. Kanunda birçok konu açıklık kazanmadığı için süreçte sıkıntılar yaşanacağı aşikâr.
Kentsel dönüşüm, toplumsal yaşamı doğrudan etkileyen çok boyutlu bir süreç. Stratejilerinizi, proje modellerinizi ve bütçenizi nasıl planlıyorsunuz? Yerel paydaşlarınızı, yurttaşları ve sivil inisiyatifleri sürece dahil ediyor musunuz?
KADİR ALBAYRAK: Kentsel dönüşüm çalışmalarında en önemli stratejimiz, kentsel dönüşüm master planı hazırlayarak yola çıkmaktı. Dönüşüm master planı kapsamında sağlıklı ve güvenli yaşam alanlarının oluşturulması, kentsel yaşam kalitesinin yükseltilmesi, kaynakların planlı ve sistematik kullanılması amaçlanıyor. Bu amaca ulaşmak için mühendislik hizmetleri, ruhsat süreci, yapı stoku, plansız kentleşme, sosyal/teknik altyapı yetersizliği dikkate alınıyor. Çalışmaya Süleymanpaşa’dan başladık. İstanbul Teknik Üniversitesi’yle yaptığımız protokol çerçevesinde merkez ilçemizi analiz ettik. Binaların risk analizini yaptık. Zemin durumu veya üzerindeki yapılaşma nedeniyle risk teşkil eden bölgeleri tespit ettik, bu bölgeleri önceliklendirdik. Rezerv alanları da tespit ettikten sonra uzun vadeli finansal modelleri ortaya koyarak, yöntem ve metotlar belirledik. Proje modeli oluştururken vatandaşlarla anket çalışmaları yapıyoruz, yerinde dönüşümü esas alıyoruz. Hak sahipleriyle toplantılar yapıyoruz, taslak planları ve tasarımı paylaşıyoruz, planı onaya sunmadan önce vatandaşların fikrini alıyoruz. Sivil toplum kuruluşlarını, meslek odalarının temsilcilerini sürece dahil ediyoruz.
Belediyeniz bünyesinde fizibilite, harita, plan, jeolojik etüt, taşınmazların değer tespiti, ön hazırlık, imar planı taslaklarının hazırlanması, hak sahipleriyle görüşmeler vb. çalışmalar için ayrı bir birim oluşturdunuz mu? Finansman desteğine ihtiyaç duyuyor musunuz?
KADİR ALBAYRAK: Belediyemizin Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel İyileştirme Daire Başkanlığı, Kentsel Dönüşüm Şube Müdürlüğü, Deprem ve Zemin İnceleme Şube Müdürlüğü ve Afet Yönetimi Şube Müdürlüğü’nden oluşuyor. Kentsel Dönüşüm Müdürlüğü, kentsel dönüşüm projelerine yönelik çalışmalar gerçekleştirdiği gibi, belediyemizin diğer birimlerinden destek alarak faaliyetlerini sürdürüyor. Gerek riskli yapıların dönüşümüyle gerek alansal dönüşümle ilgili soruların cevaplandığı toplantılarla yurttaşları bilgilendiriyoruz. Ayrıca 2000 yılı öncesi yapı ruhsatı olan betonarme yapıların performans analizini ücretsiz yapıyoruz. Risk sınıfının belirlenmesi amacıyla belediyemiz bünyesinde bir birim oluşturduk, binasının durumunu öğrenmek isteyen maliklere detaylı bilgi veriyoruz. Kentsel dönüşüm projelerine finansal destek şart. Bu projelerin hayata geçebilmesi için ilgili bakanlıkların finansal destekte bulunması gerektiğini düşünüyoruz.
Kentsel dönüşüm projelerinin kapsamını belirleyen mevzuatta ve yasalarda değişiklik yapılması gerekiyor mu? Kentsel dönüşüm politikaları hangi kriterler doğrultusunda oluşturulmalı?
KADİR ALBAYRAK: Kentsel dönüşümle ilgili ön planda olan yasa, bilindiği üzere, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun ve bu kanunun uygulama yönetmeliğidir. 2012 yılında çıkarılan bu yasa ve yönetmelik birçok kez değişti, ancak hâlâ yetersizdir, değişiklik zaruridir. Kentsel dönüşüm politikaları, yurttaşların hakları ve görüşleri doğrultusunda geliştirilmeli, şeffaf olmalı. Dönüşmesi gereken alanlar belirlenirken afet riskinin yoğun olduğu bölgeler ön planda tutulmalı. Projeler, hak sahiplerini ödeyemeyecekleri borçlar altına sokmamalı. Planlar, üniversitelerin, meslek odalarının ve sivil toplum kuruluşlarının görüşleri doğrultusunda yapılmalı. Devlet eliyle yapılacak projelerde kâr amacı güdülmemeli, sözleşmeler hukuki zeminde yapılmalı. Dönüşüm tamamlanana kadar hak sahipleri ya rezerv yapı alanlarında yapılacak konutlara yerleştirilmeli ya da piyasa koşullarına uygun olacak kira yardımı almalı. Ayrıca rezerv yapı alanı olarak kullanılmak üzere hazineye ait araziler yetkili idarelere bedelsiz devredilerek, 6306 sayılı kanunun amacı kapsamında konut ve işyeri yapımının önü açılmalı.