YÜKLENİYOR
Beşiktaş Belediye Başkanı Rıza Akpolat Beleiye Gazete’sine değerlendirmelerde bulundu.
Belediyenizin kentsel dönüşüm projelerinden bahseder misiniz? İmar planlarına, kentsel yaşam alanlarına ve kentsel yenileme/dönüşüm projelerine ilişkin yasal düzenlemeler çalışmalarınızı ne ölçüde etkiliyor?
RIZA AKPOLAT: 1999 yılındaki Marmara Depremi başta olmak üzere büyük kayıplarla sonuçlanan afetler, afet yönetimi konusunda bilinçlenmeye, eğitime, hazırlığa ve planlamaya ihtiyacımız olduğunu gösterdi. Afet yönetiminde hazırlık ve müdahale çok önemli. Daha önemlisi, zarar azaltma aşaması. Kentsel dönüşüm ve binaların güçlendirilmesi gibi zarar azaltma çalışmaları, deprem öncesinde alınması gereken tedbirlerin başında geliyor.
Yakın gelecekte İstanbul’da büyük bir deprem bekleniyor. Türkiye, deprem ülkesi. Depremi engelleyemeyiz, ama olası bir depremde kayıpları en aza indirmek için kentsel dönüşümü tamamlamak zorundayız.
Beşiktaş, eski bir yerleşim yeri. Dolayısıyla depremlere hazırlıklı olmak için riskli yapı stokunu 6306 sayılı yasa kapsamında yenilemekten veya güçlendirmekten başka seçenek yok. Aksi hâlde, depremlere veya diğer afetlere karşı hazır olmaktan söz edilemez. Rant elde etmeyi amaçlayan kentsel dönüşüm çalışmalarının kötü örneklerine şahit olduk. Kentsel dönüşüm, rant kavgasına döndü. Beşiktaş’ta kentsel dönüşümü etik ve sosyal sorumluluk temelli bir yaklaşımla ele alıyoruz. Geleceğin sorumluluğunu da alarak, kentsel dönüşümün rant odaklı değil, insan odaklı ilerletilmesi gerektiğine inanıyoruz. Bu anlayışla ilçemizde yaşayan vatandaşlara hizmet vermek için Kentsel Dönüşüm Müdürlüğü’nü ve İmar A.Ş. iştirak şirketini kurduk. Evlerini depreme dayanıklı hâle getirmek isteyen vatandaşların parsel ve ada bazlı yenileme çalışmalarını yürütüyoruz. Kat malikleri arasında uzlaşmayı, mevcut imar planları doğrultusunda proje etüdünü, hukuki ve teknik şartnameyi, gerekli yeterlilikleri sağlayan, kendi seçecekleri yüklenici bir firmayla onları buluşturuyor, iskân alınana dek süreçte yer alıyoruz. İmar A.Ş., iki bloktan oluşan 56 daireli bir projenin anlaşmasını noterde tamamlayarak ilk hizmetini sundu. Vatandaşların en kısa sürede evlerine kavuşması için kararlılıkla çalışmaya devam ediyoruz. Beşiktaş, planlar açısından çok kısıtlı. Şu anda ilçemizdeki kentsel dönüşüm çalışmalarını ağırlıklı olarak Dikilitaş ve Balmumcu gibi geri görünüm ve etkilenme uygulama imar planlarına sahip olan mahallelerimizde ilerletebiliyoruz. Diğer mahallelerde 1/1000’lik planların olmaması ve öngörünüm alanındaki plan ve mevzuat sıkıntıları, ilçemiz genelindeki kentsel dönüşüm çalışmalarını maalesef sınırlıyor.
Kentsel dönüşüm, toplumsal yaşamı doğrudan etkileyen çok boyutlu bir süreç. Stratejilerinizi, proje modellerinizi ve bütçenizi nasıl planlıyorsunuz? Yerel paydaşlarınızı, yurttaşları ve sivil inisiyatifleri sürece dahil ediyor musunuz?
RIZA AKPOLAT: Kentsel dönüşüm ve tasarım projelerini planlarken, süreci sosyal, ekonomik, siyasal ve psikolojik boyutlarıyla ele alıyoruz, birçok akademik disiplinden besleniyoruz. Kentsel dönüşüm sürecini bütüncül bir bakış açısıyla yürütüyoruz. “İnsan odaklı dönüşüm” derken bunu kastediyoruz. Meseleye sadece bina yenileme olarak bakmıyor, sağlıklı ve yaşanabilir bir kentin inşasına katkıda bulunmaya çalışıyoruz.
Bu uygulamaları kent mekânlarında somutlaştırabilmek için üniversitelerle işbirliği yaparak, kentsel tasarım rehberleri hazırlıyoruz. Rehberleri oluştururken kentin özgünlüğünü korumayı, sosyo-kültürel nitelikleri öne çıkarmayı, tarihî, kültürel ve doğal unsurları muhafaza etmeyi ilke ediniyoruz. Kentsel dönüşüm ve tasarım çalışmalarını bu yönde planlarken paydaş katılımını da önemsiyoruz. Sivil toplum kuruluşlarıyla, özel sektörle, resmî kurumlarla, diğer toplumsal kesimlerle sokak çalıştayları düzenliyoruz, eşit ve katılımcı bir süreci çalışmalarımıza entegre ediyoruz. Ancak dediğim gibi, bu çalışmalar, imar planlarıyla, yasal düzenlemelerle sınırlı kalıyor.
Belediyeniz bünyesinde fizibilite, harita, plan, jeolojik etüt, taşınmazların değer tespiti, ön hazırlık, imar planı taslaklarının hazırlanması, hak sahipleriyle görüşmeler vb. çalışmalar için ayrı bir birim oluşturdunuz mu? Finansman desteğine ihtiyaç duyuyor musunuz?
RIZA AKPOLAT: Kentsel dönüşüme ilişkin süreçlerde belediyemizin ilgili müdürlükleri hizmet veriyor. Emlak ve İstimlak, İmar ve Kentsel Dönüşüm Müdürlükleri vatandaşlara destek oluyor. Belediyemizin iştiraklerinden İmar A.Ş. de kat malikleri arasında uzlaştırma görevini üstleniyor. Önceliğimiz, vatandaşların hak kaybına uğramaması.
Kentsel dönüşüm projelerinin kapsamını belirleyen mevzuatta ve yasalarda değişiklik yapılması gerekiyor mu? Kentsel dönüşüm politikaları hangi kriterler doğrultusunda oluşturulmalı?
RIZA AKPOLAT: Yasalarda ve mevzuatta ivedilikle değişiklik yapılması gerekiyor. Dönüşüm yasası, yapı ölçeğinde dönüşüme olanak tanıyor. Gerekli olan, öncelikli alanların belirlenerek bölgesel dönüşümün gerçekleştirilmesi. Kentsel dönüşüm ve tasarım projelerimizi hazırlarken üniversitelerle işbirliği yaptık, bazı kriterler belirledik. Bu kriterler arasında yaşanabilir bir alan oluşturmak, soylulaştırma çalışmalarından uzak durmak, hak sahiplerini yerinden etmemek, sürdürülebilir planlama anlayışıyla tarihî ve kültürel miras niteliğindeki alanları, çevresel değerleri korumak yer alıyor. Sağlıklı, güvenli ve yaşanabilir bir kente kavuşmanın yolu, bu kriterlere sadık kalarak yapılan kentsel dönüşümden geçiyor.