YÜKLENİYOR
Kadıköy Belediye Başkanı Şerdil Dara Odabaşı Belediye Gazetesi’ne görüşlerini aktardı.
Belediyenizin kentsel dönüşüm projelerinden bahseder misiniz? İmar planlarına, kentsel yaşam alanlarına ve kentsel yenileme/dönüşüm projelerine ilişkin yasal düzenlemeler çalışmalarınızı ne ölçüde etkiliyor?
ŞERDİL DARA ODABAŞI: İlçemiz sınırlarındaki Fikirtepe ve Dumlupınar Mahalleleri’yle Eğitim ve Merdivenköy Mahalleleri’nin bir kısmını kapsayan 134 hektarlık alan, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun uyarınca Bakanlar Kurulu’nun 09.05.2013 tarihli ve 2013/4749 sayılı kararıyla “riskli alan” ilan edildi, bu bölgede yürütülen ada bazındaki kentsel dönüşüm sürecinde belediyemiz yetki dışında bırakıldı, plan yapma ve imar uygulama işlemleri Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığın tarafından yürütülüyor. Kamu mağduriyetine neden olan olumsuzluklar karşısında belediyemizin konuya dahil olma çabası ve talebi karşılıksız bırakıldı. Öte yandan, ilçemizdeki yapı stoku, 6306 sayılı yasa kapsamında parsel bazında, yapı ilgililerinin kendi aralarında ve yüklenici firmalarla yaptıkları sözleşme doğrultusunda dönüştürülüyor, belediyemizin bizzat üstlendiği bir kentsel dönüşüm projesi yok.
Kentsel dönüşüm, toplumsal yaşamı doğrudan etkileyen çok boyutlu bir süreç. Stratejilerinizi, proje modellerinizi ve bütçenizi nasıl planlıyorsunuz? Yerel paydaşlarınızı, yurttaşları ve sivil inisiyatifleri sürece dahil ediyor musunuz?
ŞERDİL DARA ODABAŞI: Öncelikle şunu bir kez daha belirtmek gerekiyor: İlçemiz bütününde yukarıda bahsi geçen Fikirtepe bölgesi dışında riskli alan ilan edilen, kentsel dönüşüm projesi yürütülen bir alan bulunmuyor. Parsel ölçeğindeki yenileme çalışmaları, uygulama imar planlarında belirtilen yapılanma koşullarına göre yapılıyor. Ancak parsel ilgilileriyle sermaye sahibi yüklenici firmalar arasında yapılan sözleşmeler ve uygulamalar sırasında belediyemizin teknik personeli gerek yurttaşlara ve hak sahiplerine gerek yüklenici firmalarla meslek profesyonellerine şeffaf ve eşit bir yaklaşımla süreç yönetimi konusunda bilgilendirmeyi yaparak dönüşüm sürecine destek oluyor. Özellikle son yıllarda sık sık değişen imar mevzuatında kafa karışıklığına neden olan konularda, sivil inisiyatiflerin de (Mimarlar Odası gibi) işbirliğiyle, meslek profesyonellerine yönelik aydınlatıcı bilgilendirme toplantıları yapılıyor. Bununla birlikte talepler doğrultusunda parselleri hakkında vatandaşlara doğru imar uygulamalarını anlatmak üzere bilgi veriliyor.
Belediyeniz bünyesinde fizibilite, harita, plan, jeolojik etüt, taşınmazların değer tespiti, ön hazırlık, imar planı taslaklarının hazırlanması, hak sahipleriyle görüşmeler vb. çalışmalar için ayrı bir birim oluşturdunuz mu? Finansman desteğine ihtiyaç duyuyor musunuz?
ŞERDİL DARA ODABAŞI: Harita, plan, fizibilite, jeolojik etüt, ön hazırlık ve imar planı taslaklarının hazırlanmasıyla ilgili çalışmaları belediyemizin Plan ve Proje Müdürlüğü, İmar ve Şehircilik Müdürlüğü, Yapı Kontrol Müdürlüğü’nün bünyesindeki farklı birimler ve uzman ekipler yürütüyor. Ayrıca Yapı Kontrol Müdürlüğü bünyesinde hizmet veren beton ve zemin laboratuvarı da ilçemizde devam eden inşaatlarda depreme dayanıklı beton kullanılması amacıyla beton analizi yapıyor. Birim, inşaatlardan beton numuneleri alıyor, projede öngörülen beton sınıfının yerinde uygulanmasını sağlayan uygulamalarla yenilenen binaların depreme dayanıklılığı konusunda önemli bir görevi titizlikle yürütüyor. Ayrıca riskli yapı raporlarının hazırlanması, kontrol edilmesi, yıkımla ilgili tebligat sürecinin ve diğer süreçlerin yürütülmesi amacıyla Yapı Kontrol Müdürlüğü’ne bağlı yeni bir birim oluşturuldu. Bina yıkımından sonra arsa vasfına dönüşen parsellerdeki dönüşüm projelerinde hak sahiplerinin üçte ikisinin mutabık kaldığı ancak projeye onay vermeyen hak sahiplerinin üçte birlik pay satışının yapıldığı süreçlerin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlükleri’nden ilçe belediyelerinin denetimine devredilmesiyle birlikte belediyemizin Emlak ve İstimlak Müdürlüğü bünyesinde değer tespiti ve satış işlemlerinin yürütülmesi için ayrı bir birim kuruldu. Sözü edilen emsal bölge dışında, dönüşümün kısmen daha yavaş ilerlediği planlama bölgelerindeki imar uygulamalarıyla ilgili belediyemizin üstleneceği kentsel dönüşüm projesi olması hâlinde finansman desteğine ihtiyaç duyulacak.
Kentsel dönüşüm projelerinin kapsamını belirleyen mevzuatta ve yasalarda değişiklik yapılması gerekiyor mu? Kentsel dönüşüm politikaları hangi kriterler doğrultusunda oluşturulmalı?
ŞERDİL DARA ODABAŞI: Mevzuattaki değişiklikten önce yetkilendirmeyle ilgili düzenleme yapılmalı, il/ilçe sınırlarında özgün sorun ve ihtiyaçlara uygun modellerin geliştirilmesine olanak tanıyacak şekilde yerel yönetimlerin yetki alanı genişletilmeli. Böylelikle her yerel yönetim, sivil inisiyatifleri ve yurttaşları da dahil eden bir çalışma neticesinde kendi yetki alanında özgün plan notları ve mevzuat düzenleme yetkisine sahip olabilir, bu sayede kentsel dönüşümün toplumsal yaşamı etkileyen sorunlarını çözerken daha başarılı olur.
Öte yandan, ülkemizin ve İstanbul’un deprem kuşağında yer alması, mevcut yapı stokunun depreme dayanıksız olması nedeniyle binaların depreme dayanıklı hâle getirilmesine indirgenen kentsel dönüşüm politikaları, iklim krizine karşı kentlerin dirençli kılınması esasına dayanan ekolojik perspektifle insanları yaşadıkları mahallelerden uzaklaşmaya zorlamayan, sosyal-ekonomik yaklaşımın benimsendiği yönetim anlayışıyla yürütülmeli. Bu anlayış ve perspektif doğrultusunda kentsel dönüşüme ekolojik bir karakter kazandırmak amacıyla yenilenecek yapılarda enerji verimliliğini artıran, yağmur suyu hasadıyla su tüketiminin azaltılmasını sağlayan, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımını yapı kullanma izin belgesi şartı hâline getiren plan notları ve belediyemizin meclis kararlarıyla Türkiye’de ilk kez çevre dostu kentsel dönüşüm uygulamalarını başlattık.