YÜKLENİYOR
SODEMSEN Toplu İş Sözleşmesi Uzmanı Hüseyin Tarık Ercan “2022 yılında uygulanacak asgari ücret desteğiyle ilgili usul ve esaslar” üzerine yazdı.
GENEL HUSUSLAR
Asgari ücret desteğinin usul ve esasları, geçmiş yıllarda olduğu gibi, 01.01.2022 tarihinden önce tescil edilen işyerleri için farklı, 2022 yılında tescil edilen (01.01.2022 tarihinden önce tescil edilmesine karşılık 2021 yılında hiç bildirim yapılmayan işyerleri de 2022 yılında tescil edilen işyerleri gibi değerlendirilecektir) işyerleri için farklı belirlenmiştir.
A. 01.01.2022 TARİHİNDEN ÖNCE TESCİL EDİLMİŞ İŞYERLERİ
A.1. KAPSAMA GİREN SİGORTALILAR
5018 sayılı kanunun 1 sayılı cetvelinde yer alan “genel bütçeye dahil kuruluşlar” dışındaki tüm işverenler, uzun vadeli sigorta kollarına (malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası) tabi olan sigortalılar için verilen aylık prim ve hizmet belgelerinden/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinden dolayı anılan madde hükümlerinden yararlanacaktır. Dolayısıyla uzun vadeli sigorta kollarına tabi tutulmayan sigortalılar açısından söz konusu uygulamadan yararlanılması mümkün olmayacaktır. Buna göre, uzun vadeli sigorta kollarına (malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası) tabi olan sigortalılar için verilen 1, 4, 5, 6, 13, 14, 20, 24, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 47, 51, 52, 53, 54, 55, 90, 91, 92 nolu belge türlerinden dolayı asgari ücret desteğinden yararlanılacaktır. Dolayısıyla uzun vadeli sigorta kollarına tabi tutulmayan sigortalılar açısından söz konusu uygulamadan yararlanılması mümkün değildir.
A.2. DESTEKTEN YARARLANILACAK PRİM ÖDEME GÜN SAYISININ HESAPLANMASI
1) 2021 yılının esas alınacak ilgili ayında, yasal süresinde veya 1.3.2022 tarihine kadar yasal süresi dışında verilen veya re’sen düzenlenen asıl, ek belgelerdeki gün sayılarının toplamından, iptal nitelikteki belgelerdeki gün sayısı düşülerek toplam prim ödeme gün sayısı hesaplanacaktır.
2) Asgari ücret desteğinin hesabında 2021 yılının aynı ayında uzun vadeli sigorta kollarını içeren belge türlerine ve günlük sigorta primine esas kazanç tutarı 179 TL, toplu iş sözleşmesi uygulanan özel sektör işverenlerine ait işyerleri için 358 TL, linyit ve taşkömürü çıkarılan işyerleri için 477 TL ve altında bildirilen sigortalıların toplam prim ödeme gün sayısını geçmemek üzere 2022 yılının cari ayında uzun vadeli sigorta kollarını içeren belge türlerinden bildirilen sigortalıların toplam prim ödeme gün sayısı esas alınacaktır. 2022 yılından önce kanun kapsamına alınmış ancak 2021 yılında sigortalı çalıştırmamış veya 2021 yılının en son bildirim yapılan ayını takip eden aydan 2021 yılı sonuna kadar hiç bildirim yapılmayan işyerleri hakkında 2022 yılında tescil edilmiş/edilecek olan işyerlerine ilişkin iş ve işlemlere göre uygulama yapılacaktır. Ayrıca 2021 yılının aynı ve müteakip aylarında bildirimde bulunulmamış veya bildirimde bulunulmasına rağmen (0) gün (0) kazanç bildirilmişse, bildirimler uzun vadeli sigorta kollarına ilişkin belge türleri dışında yapılmışsa, bu ayı takip eden, bildirim yapılan ilk ayın Aylık Prim Hizmet Belgesi’yle Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi bildirimleri esas alınacaktır. Takip eden ay/aylarda da bildirim yapılmaması hâlinde bildirim yapılmayan dönemler hakkında ilk defa 2022 yılında tescil edilmiş işyeri gibi işlem yapılacaktır.
3) 2022 yılının destekten yararlanılacak ilgili ayında yasal süresi içinde daha önce verilen aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin iptali niteliğinde belge verilmesi durumunda destekten yararlanılacak tutar yeniden hesaplanacaktır.
4) Linyit ve taşkömürü çıkarılan işyerlerinde yeraltında çalışan sigortalılar için destekten yararlanılacak prim ödeme gün sayısı hesaplanırken, 2021 yılının aynı ayında 0510, 0520 işkolu kodlarından, 4, 5, 35, 36 ve 55 nolu belge türlerinden bildirilen sigortalılardan prime esas günlük kazancı 477 TL ve altında bildirilen sigortalıların toplam prim ödeme gün sayısıyla bu sayıya %50 ilave edilmek suretiyle bulunan prim ödeme gün sayısının toplamını geçmemek üzere cari ayda bildirilen prim ödeme gün sayısı esas alınacaktır.
A.3. GÜNLÜK ASGARİ ÜCRET DESTEK TUTARININ HESAPLANMASI
1) Asgari ücret desteğine esas günlük tutarın belirlenmesinde 2021 yılı Ocak ve Aralık ayı/döneminde uzun vadeli sigorta kollarından aylık prim ve hizmet belgeleri veya muhtasar ve prim hizmet beyannameleriyle bildirimi yapılan, 5510 sayılı kanunun 4/1-a kapsamındaki sigortalı sayısı esas alınacaktır. Buna göre, 2022 yılı öncesi tescil edilen işyerleri için 2021 yılının aynı ayına ilişkin SGK’ya verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde prime esas günlük kazanç 179 TL, toplu iş sözleşmesi uygulanan özel sektör işverenlerine ait işyerleri için 358 TL, linyit ve taşkömürü çıkarılan işyerleri için 477 TL ve altında olan sigortalıların, çalışma gün sayısının günlük 3.33 TL ile çarpılması sonucu bulunacak tutar kadar 2022/Temmuz ve 2022/Aralık döneminde asgari ücret desteği sağlanacaktır, takip eden ay/aylardan doğan sigorta prim borçlarına mahsup edilecektir.
A.4. DESTEKTEN YARARLANMAYA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR
1) İşverenler, destekten yararlanılabilmesi için 2022 yılı Temmuz ve Aralık ayına/dönemine ait Aylık Prim Hizmet Belgesi veya Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi’ni yasal süresi içinde vereceklerdir. Aylık Prim Hizmet Belgesi veya Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi’nin yasal süresi içinde verilmemesi hâlinde belgelerin yasal süresinde verilmediği aylar için destekten yararlanılamayacaktır.
2) 2022 yılı Temmuz ve Aralık ayına/dönemine ilişkin olmak üzere yasal süresi dışında verilen ve gün sayısını artıracak mahiyetteki aylık prim ve hizmet belgelerinde/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde kayıtlı sigortalılar için bildirilen prim ödeme gün sayısı, destekten yararlanılacak günün hesaplanmasında dikkate alınmayacaktır. Buna karşılık yasal süresi dışında verilen ve gün sayısını azaltacak mahiyetteki (iptal niteliğindeki) aylık prim ve hizmet belgelerinde/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde kayıtlı sigortalılar için bildirilen prim ödeme gün sayısı, destekten yararlanılacak günün hesaplamasında dikkate alınacaktır.
3) 2022 yılı öncesi tescil edilen işyerleri için uygulanacak olan asgari ücret desteğinde işverenler, SGK’ya vadesi geçmiş borcu olsa dahi, destekten yararlanılabileceği gibi, Aylık Prim Hizmet Belgesi veya Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi’nden kaynaklanan prim borçlarının ödenmiş olma şartı da bulunmamaktadır.
4) 2022 yılı için sigorta primine esas kazancın eksik bildirildiğinin veya hiç bildirilmediğinin denetim ve kontrolle görevli memurlar tarafından yapılan soruşturma ve incelemelerde veya mahkeme kararları neticesinde ya da kamu kurum ve kuruluşlardan alınan yazılardan anlaşılması hâlinde 2022 yılı için destekten yararlanılamayacağı gibi, yararlanılması durumunda yararlandırılan tutarlar gecikme zammı ve gecikme cezasıyla birlikte geri alınacaktır. Ancak 2022/Temmuz ve 2022/Aralık döneminde ilgili ayda, 2022 yılının ikinci yarısına ait aylık brüt asgari ücretin onda birini (647,10 TL'yi) geçmeyecek tutarda eksik prime esas kazanç bildirimi yapıldığının veya hiç bildirim yapılmadığının tespiti durumunda SGK tarafından işverene yapılacak ihtar üzerine on beş günlük süre içinde söz konusu eksikliği gideren işyerlerinde 2022 yılı asgari ücret desteğinden yararlanılacaktır. Tespit edilen eksikliğin on beş günlük sürenin dışında giderilmesi hâlinde söz konusu işyerinde 2022 Temmuz ve 2022 Aralık ayları/dönemleri için destekten yararlanılamayacağı gibi, yararlanılması hâlinde yararlandırılan tutarlar gecikme zammı ve gecikme cezasıyla birlikte işverenden geri alınacaktır.
Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı, E-41481264-207.02-51632908 Sayılı/2022-19 Nolu Genelge