YÜKLENİYOR
Dünyadan yerel yönetimlerin yerel demokrasi politikalarına ilişkin örneklerini derledik.
HOLLANDA
https://www.government.nl/topics/active-citizens/citizen-participation
Vatandaş Katılımı
Birçok kişi, mahallesine duyduğu bağlılık hissi nedeniyle mahallelerindeki faaliyetlere katılım sağlamak ve kamusal alanlardaki yaşam kalitesini yükseltmek istiyor. Örneğin, Hollanda’da yerel sakinler, gönüllü çalışmalara katılıyor, çöp temizleme kampanyaları düzenliyor, güneş panelleri satın almak için kolektif bir yapı oluşturuyor veya kooperatifler kuruyor. Vatandaşlar, belediye bütçesine ilişkin karar alma süreçlerine de katılıyor. Vatandaşların sürece katılımı, hükümetin rolünü de etkiliyor. Hükümet ve toplum arasındaki ilişki olumlu anlamda değişiyor.
Yap-okrasi
Vatandaşlar, hükümetin her soruna standart çözümler sunmasını istemiyor. Kişiye özel yaklaşımı ve onlarla birlikte düşünen otoriteleri tercih ediyorlar. Vatandaşlar ve hükümet, “yap-okrasi” olarak adlandırılan bir yöntemle birbirleriyle ilişki kurmanın ve birlikte çalışmanın yollarını geliştiriyor. Merkezî hükümet, demokratik işbirliğini teşvik etme ve destekleme konusunda istekli. Hükümet, vatandaş katılımını çeşitli yollarla destekliyor, mümkün olan her yerde gereksiz kuralları ve düzenlemeleri (karmaşık başvuru süreci) ortadan kaldırıyor. Çeşitli forumlar ve kuruluşlar aracılığıyla vatandaşların karar mekanizmasına katılımı destekleniyor. Örneğin, demokrasiyi ve hukukun üstünlüğünü destekleyen ProDemos kuruluşu aracılığıyla vatandaşların toplumsal süreçlere dahil olması isteniyor.
HELSİNKİ, FİNLANDİYA
https://oidp.net/en/practice.php?id=1230
Yerel Yönetim Yasası (LGA), 1995 yılından bu yana Finlandiya vatandaşlarının karar alma sürecine katılma hakkını güvence altına alıyor. Helsinki, popüler girişimleri geliştirmeyi amaçladı, vatandaşların girişimlerine yönelik çevrimiçi hizmetler sunmaya karar verdi.
Finlandiya’da vatandaş girişimlerinin koşulları oldukça geniştir. On beş yaşın üzerindeki her vatandaş, kent konseyinin faaliyetleriyle ilgili inisiyatif alabilir. Bir girişim için sadece %2 katılımın yeterli olduğu göz önüne alındığında, kent konseyinin altı ay içinde karar vermesi, referandumlara ilişkin girişimin de vatandaşların en az %5’i tarafından paylaşılması gerekiyor. Çevrimiçi hizmetin bir parçası olarak vatandaşlar, girişimlerini doğrudan Şehir Kayıt Bürosu’na sunabiliyor.
Helsinki, vatandaşlar ve siyaset arasındaki etkileşimi artırmak amacıyla interneti ve çevrimiçi ağları kullanıyor. Örneğin, belediye meclisinin aldığı kararlara erişimi kolaylaştıran Ahjo Explorer uygulaması hazırlandı. Bu uygulama, vatandaşlar için faydalı bir araç oldu. Vatandaşlar, bu uygulama aracılığıyla belediyeyle işbirliği yapıyor, girişimde bulunuyor, yerel sorunları raporlama ve prosedürleri takip etme olanağına sahip oluyor. Helsinki, katılım oranını artırmak için süreci açık ve şeffaf yönetiyor.
Helsinki Belediyesi’nin yönettiği popüler girişimler, vatandaşların doğrudan katılımıyla gerçekleşiyor. Bu sayede vatandaşlar, konuları açıklığa kavuşturarak doğrudan karar alma sürecine dahil oluyor. Aşağıdan yukarı doğru uygulanan sistem, çevrimiçi hizmetleri güçlendiriyor, e-katılım sürecine sivil toplumun daha etkin dahil olmasını sağlıyor. Helsinki, vatandaşların karar alma sürecine katılımını kolaylaştırmanın yollarını arıyor, “Katılım Oyun Kartı” gibi yerel katılımı artıracak yeni stratejiler uyguluyor.
BELÇİKA
https://www.citizenlab.co/blog/civic-engagement/community-engagement-examples-10-23/
Oostende kenti, kent sakinlerinin aktif katılımını teşvik etmek ve mahalleleri geliştirmek için katılımcı bütçeleme projesini üçüncü kez hayata geçiriyor. Bu projeyle kent sakinleri, mahalle iyileştirme projelerini seçme sürecinde etkin rol oynayacak. Kent sakinleri, kentlerini geliştirmek için proje önerileri sunuyor. Bu projelerin gerçekleştirilmesi için 125.000 avroluk fon ayrıldı. Toplam 56 öneri sunuldu, bunlardan 14’ü programın yönergelerine uygun görüldü.
2023 yılının Eylül ayı itibarıyla14 yaş ve üzeri kent sakinleriyle ikinci ev sahipleri, kentlerini geliştirmeye yönelik projeler için oy kullanmaya başladı. Projelerin uygulanması için en az 60 oy gerekiyor. Oylama sonrasında başarılı olan projeler bir yıl içinde hayata geçirilecek.
Katılımı artırmak ve kent sakinlerine bilgi vermek amacıyla katılım ekibi yerel toplum merkezlerinde destek sunuyor. Oostende, mahalle teşviklerini tanıtmak ve kent sakinleriyle iletişim kurmak için sosyal medya reklamları, yerel radyo yayınları gibi çeşitli iletişim araçlarını kullanıyor. Projelerini sunan kent sakinleri, radyo programlarına davet ediliyor, vizyonlarını paylaşmaları isteniyor.
KANADA
https://canadaunique.com/kanada.php
https://www.canada.ca/en/canadian-heritage/services/online-disinformation.html
“Dijital Vatandaş Girişimi”, vatandaşların güvenilir haber ve bilgi kaynaklarına erişerek bilgi sahibi olmasını, hükümetin ve bireylerin hesap verebilir olmasını, kamusal tartışmalara katılmasını amaçlıyor. “Dijital Vatandaş Girişimi”, Kanadalı araştırmacılardan oluşan bir toplulukla birlikte çalışıyor, Kanada’daki çevrimiçi dezenformasyonu anlamak, bunun toplum üzerindeki etkilerini değerlendirmek amacıyla kuruldu. Bu girişim, sağlıklı bir bilgi ekosistemini destekliyor, dezenformasyonla daha etkili mücadeleyi hedefliyor.
Kanada Kültür Bakanlığı, vatandaşların çevrimiçi yanlış bilgilere karşı eleştirel düşünce kapasitesini güçlendiren, çevrimiçi yanlış bilgilere karşı daha dirençli olmalarını sağlayan ve demokratik süreçlere katılımı teşvik eden 23 projeye 7 milyon dolar katkıda bulundu. Bu projeler, Kanadalı sivil toplum paydaşları tarafından yürütüldü.
“Dijital Vatandaş Girişimi”, farkındalık oturumlarından atölye çalışmalarına, öğrenme materyalleri geliştirmeye kadar geniş bir yelpazede dijital medya okuryazarlığı için finansman sağladı. Bu projeler, 12 milyondan fazla vatandaşa ulaştı. Girişim, “Kanada Tarih Fonu”, “Toplu Girişimler-Kanada Süreli Yayın Fonu” ve “Gençler İşbaşı Yapıyor” gibi programlar aracılığıyla uygulandı. “Gençler İşbaşı Yapıyor”, gençleri demokratik süreçlere katılım konusunda teşvik etmek ve onlara liderlik becerileri kazandırmak için özel olarak tasarlandı. Bu programlar aracılığıyla hayata geçirilen “Dijital Vatandaş Girişimi”, çevrimiçi zararlı etkilere karşı vatandaşların direncini artırmayı hedefliyor. Girişim, Kamu Politikası Forumu’nun Dijital Demokrasi Projesi’ni destekliyor, dezenformasyon ve çevrimiçi zararlarla ilgili araştırma ve politika geliştirmeyi amaçlayan akademisyenleri, sivil toplum kuruluşlarını ve politika profesyonellerini bir araya getiriyor.
NEW YORK, ABD
https://www.participate.nyc.gov/processes/Citywidepb?participatory_process_slug=Citywidepb
“Halkın Parası”
14 Eylül 2022 tarihinde Belediye Başkanı Adams ve Sivil Katılım Komisyonu, New York’un katılımcı bütçeleme (PB) süreci “Halkın Parası”nın başlatıldığını açıkladı. Göçmenlik statüsüne bakılmaksızın 11 yaş ve üzeri tüm vatandaşların ihtiyaçlarını karşılamak için kent bütçesinin 5 milyon dolarının nasıl harcanacağına karar veriliyor.
Katılımcı bütçeleme, topluluk üyelerinin kamu bütçesinin bir kısmının nasıl harcanacağına karar verdiği demokratik bir süreçtir, 1989 yılında Brezilya’nın Porto Alegre kentinde, yoksullukla mücadele önlemi olarak başlamıştır. Süreç, eyaletlerde, kentlerde, ilçelerde, okullarda ve diğer kurumlarda 11.600’den fazla kez uygulandı.
New York Kent Konseyi üyeleri, 2011 yılında katılımcı bütçelemeyi başlattı. Kent konseyi üyeleri, kendi finansmanlarını sağlayarak bu sürece katılıyor. “Halkın Parası”, belediye başkanının harcama fonunu kullanan ilk süreçtir. Gider finansmanı, projeler ve hizmetler için kullanılabilir. 10 Mayıs-25 Haziran tarihleri arasında on binlerce vatandaş, kent bütçesinin bir kısmının toplumun ihtiyaçlarını karşılamak için nasıl harcanacağı konusunda oy kullandı. Yıl boyunca uygulayıcı kuruluşlarla işbirliği içinde çalışan belediye, projelerin desteklenmesini, izlenmesini ve başarıyla tamamlanmasını sağlayacak. Tüm projelerin Haziran 2024’e kadar tamamlanması gerekiyor. Projelerin tamamlanmasının ardından detaylı bir rapor sunulacak.
DANİMARKA
https://www.citizenlab.co/blog/civic-engagement/community-engagement-examples-may-23/
Planlama ve Sürdürülebilirlik Stratejisi 2023
Lejre Belediyesi, sera gazı emisyonlarını 2030 yılına kadar %70 oranında azaltmayı hedefliyor, 2050 yılına kadar iklim açısından nötr ve dayanıklı bir bölge olma yolunda adımlar atıyor. Kent, peyzaj koruma alanlarıyla kaplı olduğu için doğal, kültürel ve tarihî değerlerin korunmasında, ağaçlandırmada ve teknik tesislerin hizmete sunulmasında zorluklar yaşanıyor. Belediye, bu zorlukların üstesinden gelmek için “CitizenLab” katılım platformunu kullanarak, Planlama ve Sürdürülebilirlik Stratejisi 2023 için vatandaşların fikrini aldı. Belediye, vatandaşların fikrini almak için enerji üretimi, kentsel gelişme, gelecekteki tarım ve ormanlar, doğa olmak üzere dört ana alan belirledi. Kent sakinlerine, yeni enerji üretim tesislerinin nereye yerleştirilmesi, belediyenin hangi türde konutlara ihtiyaç duyduğu ve bunların nereye inşa edilmesi gerektiği soruldu. Çevrimiçi projeye 350’den fazla kent sakini katıldı. Belediye, kent sakinleriyle diyaloğu kolaylaştırmak için toplantılara ev sahipliği yapacak, tüm görüşler değerlendirilecek ve öneriler hazırlanacak. Belediye meclisine bu öneriler sunulacak.
BREZİLYA
https://ajuntament.barcelona.cat/participaciociutadana/en/noticia/decidim-esta-transformant-la-participacio-ciutadana-per-al-be-comu_1337897
Decidim, vatandaş katılımını kamusal faydaya dönüştürüyor. Decidim Fest 2023 kapsamında dünyanın çeşitli bölgelerinde vatandaş katılımına yönelik projeler tanıtıldı. Decidim sadece yerel yönetimlerle sınırlı değil, aynı zamanda yerel karar alma süreçlerini değiştiren bir etki yaratıyor.
Brezilya, Avrupa’daki göçmen projelerine, Guipuzkoa topluluğunu içeren bir girişime ve farklı bağlamlarda üç ilham verici Decidim hikâyelerine odaklanıyor. Bu hikâyeler, 2030’da nasıl etkili olunacağına dair heyecan verici bir yolculuk vadediyor.
Participativo, Decidim’i ülke genelinde vatandaş katılımını artırmak için devrim niteliğinde bir araç olarak benimsedi. Bu platform, yerel sınırları aştı, vatandaşları güçlendirmek ve karar alma süreçlerine dahil etmek amacıyla kullanıldı. Decidim, her yaştan ve kökenden vatandaşı bir araya getiren dijital platform hâline geldi. Vatandaşlar bu platform aracılığıyla teklif sunabiliyor, önemli konuları tartışabiliyor, daha katılımcı ve demokratik bir Brezilya için fikir üretiyor.
Brezilya Participativo, finansal kaynakların etkisiyle önde gelen bir dijital platform oldu. Brezilya’nın 27 eyaletinden gelen toplulukların temsili, yerel liderlerle iletişim kurarak sağlandı, çeşitli alanları içeren bir strateji benimsendi. Açık tartışmalar ve herkesin oy kullanabileceği süreç aracılığıyla vatandaşların önerileri alındı. Şeffaflık, vatandaşlara karşı hesap verebilirliği sağladı. Platformda 1.419.729 kayıtlı kullanıcı ve 1.529.826 oy alan 8.254 teklif bulunuyor. En fazla oyu alan teklifler, 2024 yılından itibaren uygulanacak yıllık planlara dahil edilecek.
LONDRA, İNGİLTERE
https://www.citizenlab.co/blog/neighborhoods-community-development/how-the-london-borough-of-newham-used-community-assemblies/
Newham, Londra'nın en büyük ilçelerinden biridir. Bu nedenle topluluk katılımı yeni bir olgu değildir. Newham’da katılımcı demokrasinin güçlendirilmesine öncelik verildi. Kentsel planlama süreçlerine vatandaşları dahil etmeyi amaçlayan 4.1 milyon avroluk “Queen’s Market İyi Büyüme Programı” başta olmak üzere birçok toplumsal katılım girişimi başlatıldı. Mahallelerin önceliklerini belirlemek amacıyla topluluk meclisleri, toplantıları düzenlendi.
Topluluk Meclisleri
Topluluk toplantıları, katılımı artırmaya ve yerelleştirmeye katkıda bulunur. Newham, topluluk topluluk toplantıları ve çalışma gruplarıyla sorunları daha derinlemesine ele aldı. Topluluk toplantıları için belirli aşamalar ve katılım yöntemleri belirlendi. Bu yaklaşım, daha duyarlı bir yönetim için gerekli koşulları yarattı. Newham, topluluk meclisi oluşturmayı tercih etti, böylece ilçede yaşayan, çalışan veya öğrenim gören herkesin katılımına olanak tanıdı. Bu çerçevede topluluk üyelerinin meclislere katılıp ayrılmasına izin verildi. Sürecin doğru yürütülmesi ve toplumun gerçek ihtiyaçlarına uygun olmasını sağlamak amacıyla vatandaşlar, meclis üyeleri ve yerel paydaşlardan oluşan özel çalışma grupları oluşturuldu. Çalışma grupları, en az ayda bir toplandı, önerileri değerlendirdi, raporlar hazırladı. Tüm grupların katılımını sağlamak zor olsa da, bu yaklaşım sayesinde daha katılımcı, kapsayıcı ve duyarlı bir süreç başlatıldı.
Topluluk Meclislerinin Oluşturulma Süreci
1. Projelerin Üretilmesi: Çalışma grupları, mahallelerin yöneticileriyle işbirliği yaparak projeler üretti. Bu projeler, ilçenin farklı bölgelerinde gerçekleştirilecek topluluk meclislerinde ele alınacak konuları kapsıyor.
2. Projelerin İzlenmesi ve Gözetim Rolü: Çalışma grupları, topluluk tarafından öne sürülen projeleri takip etti, topluluğun talepleriyle konseye sunulan projelerin uyumlu olmasını sağlamayı hedefledi. Bu aşama, topluluk geribildirimine ve ihtiyaçlarına dayalı olarak projelerin geliştirilmesini açısından önemlidir.
3. Topluluk İstişaresi ve Temel Önceliklerin Belirlenmesi: Bu aşamada konsey, her mahallenin önceliklerinin belirlenmesini istedi. Bu süreç, geniş katılımla, geribildirimle şekillendi.
4. Veri İnceleme ve Seçeneklerin Belirlenmesi: Çalışma grupları, topluluktan gelen verileri inceledi, bunları 10 seçeneğe indirerek özetledi. Bu aşama, odaklanılacak konuları belirlemek açısından önemlidir.
5. Oylama ve Popüler Seçeneklerin Belirlenmesi: Kısa liste, oylamaya açıldı. Parklar ve yeşil alanlar, toplum güvenliği, gençlik faaliyetleri, sokakların temizlenmesi ve aydınlatılması, en popüler seçenekler olarak belirlendi.
6. Çözümlerin Tasarlanması ve İlçe İşbirliği: Çalışma grupları, öncelikler belirlendikten sonra her mahallenin öncelikli sorunlarına somut çözümler bulmak amacıyla ilçeyle işbirliği yapmaktadır.
Kamu Bütçesi ve Topluluk Meclisleri
Newham, her mahalleye finansal destek sağladı. İlk turda her mahalleye 25.000 avro, ikinci turda da 100.000 avro fon sağlandı. Finansal destek, topluluk meclislerinde üretilen projelerin hayata geçirilmesine, mahallelerin belirlediği önceliklere odaklanan çözümlerin geliştirilmesine katkıda bulunmayı amaçlıyor.
Topluluk Meclisi Girişiminin Sonuçları
Toplam 82 proje seçildi (her mahalle başına yaklaşık 10 proje). Bu projeler arasında topluluk bahçeleri oluşturmak, yeşil otoyollar inşa etmek, gençlik programları başlatmak, toplum güvenliği üzerinde çalışmak ve pop-up pazarları kolaylaştırmak gibi farklı alanlarda uygulanacak çözümler yer alıyor. Hedef, mahallelerin belirlediği önceliklere odaklanmak, topluluk ihtiyaçlarını karşılamak.
AVUSTURYA
https://www.citizenlab.co/blog/civic-engagement/community-engagement-examples-august-23/
Vorarlberg eyaleti, okul reformuna toplumu dahil etmek amacıyla (ilk kez hibrit) vatandaş meclisi düzenliyor. Vorarlberg, Avusturya’nın en düşük nüfuslu ikinci federal eyaleti olabilir, ancak eyalet, topluluk katılımında oldukça etkileyici bir performans sergiliyor. Eyalet Ebeveynler Derneği, Aile Derneği ve Vorarlberg eyaleti öğrenci temsilcisi tarafından desteklenen bir dilekçenin ardından, mevcut eğitim çerçevesini değerlendirmek üzere vatandaş meclisi toplanması kararı alındı. Hibrit bir yaklaşım benimsenerek, projeyi daha kapsayıcı ve etkili kılmak için “CitizenLab” katılım platformu başlatıldı. OECD’nin yenilikçi katılım örneği olarak öne çıkan bu platform, dijital bileşenler aracılığıyla denenmiş ve onaylanmış müzakere süreçlerini daha da güçlendirecek. Şu anki aşamada, genellikle dijital araçların kullanımında deneyimli öğretmenleri, velileri ve öğrencileri hedef alan çevrimiçi bir anket bulunuyor. Yerel katılım ekibi, sonraki aşamalarda çevrimiçi platformu kullanmaya devam edecek ve topluluğun görüşlerini değerlendirecek.
KOPENHAG, DANİMARKA
https://www.buergerrat.de/en/news/developing-copenhagen-together/
Kopenhag Belediyesi, Danimarka’da uzun vadeli bir vatandaş jürisi oluşturan ilk belediye oldu. “Københavnerting” adı verilen iki yıllık pilot proje kapsamında 36 vatandaş, kentin geleceği için fikir ve çözüm önerileri üretti.
Belediye Başkanı Sophie Hæstorp Andersen, 2 Şubat 2023’te projeyi duyurdu, “Kentimizin gelişimine daha fazla sayıda vatandaşın katkıda bulunması gerekiyor. Konuyla ilgili fikir ve tavsiyeleri duymayı sabırsızlıkla bekliyorum. Herkes için bir kenti geliştirmek istiyorsak, gelecekte neye odaklanacağımızı bilmeliyiz,” dedi. Kopenhag vatandaş jürisinin 2023 yılındaki çalışmalarının temel sorusu, “Kopenhag’ı nasıl geliştirebiliriz?” oldu. Vatandaş jürisi için 2024 yılında yeni katılımcılar seçilecek ve öneriler geliştirilecek.
Diyalog ve İşbirliği
Vatandaş jürisinde geliştirilen öneriler kamuoyuna sunuluyor, belediye meclisinde tartışılıyor ve yanıtlanıyor. Københavnerting’in amacı, vatandaşlar ve kent arasındaki diyaloğu ve işbirliğini güçlendirmek. Kopenhag’daki vatandaş jürisi, Brüksel ve Paris’teki daimî yurttaş meclisleriyle birlikte müzakereci demokrasinin önemli deneyimlerinden biri olma özelliğini taşıyor. Süreç, kentte bir demokrasi ekibinin kurulmasını ve eğitilmesini içerecek şekilde planlandı. Kent yönetimi, daha etkili ve katılımcı demokratik süreç için çeşitli uzmanlıkları bir araya getirmeyi hedefledi. Belediye, vatandaş katılımını güçlendirmek, girişimlerin yer alacağı için platform oluşturmak için bir web sitesi geliştirdi.