YÜKLENİYOR
SODEMSEN Toplu İş Sözleşmesi Avukatı Esin Bayramoğlu “Toplu iş sözleşmelerinin iş sözleşmelerine etkisi” üzerine yazdı.
Modern iş hukuku öğretisinde yeri olan toplu iş sözleşmesinin özelliklerinin diğer iş sözleşmelerinin hükümlerini de etkileyebildiği görülmektedir.
Toplu iş sözleşmesi hükümlerinin iş sözleşmeleri üzerindeki norm etkisi, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 36. maddesinde belirtildiği gibidir: “Toplu iş sözleşmesinde aksi belirtilmedikçe iş sözleşmeleri, toplu iş sözleşmesine aykırı olamaz. İş sözleşmelerinin toplu iş sözleşmesine aykırı hükümlerinin yerini toplu iş sözleşmesindeki hükümler alır. Toplu iş sözleşmesinde, iş sözleşmelerine aykırı hükümlerin bulunması hâlinde iş sözleşmesinin işçi yararına olan hükümleri geçerlidir.” Buna göre, toplu iş sözleşmesinin doğrudan etkisi, iş sözleşmesinde düzenlenmemiş hususlara ilişkin toplu iş sözleşmesi düzenlemesinin herhangi bir belirlemeye ihtiyaç duyulmadan uygulanması olarak tanımlanabilecektir. Norm etkisi olarak belirttiğimiz diğer emredici etki ise, tarafların iş sözleşmesinde toplu iş sözleşmesine aykırı olacak hükümler düzenleyememesini, düzenlemeleri durumunda toplu iş sözleşmesi hükümlerinin uygulanmasını ifade eder. Emredici etki çerçevesinde iş sözleşmesinin, toplu iş sözleşmesiyle çelişen hükümleri ortadan kalkacaktır. İş sözleşmesi hükmü hâline gelen iş koşulları ve işyeri uygulamaları bu etkinin kapsamında olacaktır, yani toplu iş sözleşmesine aykırı olmama şartı yalnızca yazılı iş sözleşmesi hükümlerinde aranmayacaktır. Günümüzde uygulamada sıkça karşılaştığımız bir sorun, işverenlerin işçilerle yaptığı bireysel protokollerde, toplu iş sözleşmesinde kazanılmış haklardan feragat edilmesi şeklindeki protokollerin hiçbir bağlayıcılığı da yoktur. Bu, toplu iş sözleşmesinin niteliğine aykırı bir uygulamadır.
İş sözleşmesiyle toplu iş sözleşmesinin ortak düzenlemesinin olduğu durumlarda, aksi belirtilmedikçe, iş sözleşmesinin hükümleri toplu iş sözleşmesine aykırı olamayacaktır. Ancak bu kural, tarafların ortak iradesiyle alınmış bir kararla uygulama dışı kalabilir. Dolayısıyla bu konudaki sözleşmeler, sözleşmelerin sağlayacağı yarar bir bütün olarak ele alınmalıdır, eşitlik ilkesi göz önünde tutularak karar verilmelidir.
Kaynak: https://www.mondaq.com/turkey/