YÜKLENİYOR
Bursa Nilüfer Belediye Başkanı Turgay Erdem Belediye Gazetesi’ne projelerini aktardı.
Tarımsal Kalkınma Projesi’nden bahseder misiniz? Projenizin amacı nedir?
TURGAY ERDEM: Tarımsal Kalkınma Projesi’nin amacı, ülkemizin üretim potansiyelini harekete geçirmek. Türkiye, kendi kendine yetebilen bir ülkeyken samanı bile ithal eden, dışa bağımlı bir ülke hâline getirildi. Bu duruma yanlış tarım politikaları neden oldu. Üretim maliyeti yükseldikçe çiftçi toprağa küstü, tarım ve hayvancılık bitme aşamasına geldi. Gıda ürünlerindeki fiyat artışı vatandaşları zorlamaya başladı. Daha da önemlisi, iklim krizi, kuraklık ve gıda krizi kapımızda. Bunun farkına varmalıyız ve hazırlık yapmalıyız. Bizi bitiren hibrit tohum dayatmasına karşı ata tohumlarını yaşatmak ve yaygınlaştırmak için çabalıyoruz. Çocuklara bırakacağımız en değerli miras, ata tohumlarıdır. Bu nedenle tohum kütüphanesi kurduk, bu sayede Anadolu’nun her köşesinden topladığımız ata tohumlarını koruyoruz. Kent bostanlarında üretim denemeleri yaparak bu tohumları çoğaltıyoruz, vatandaşlara ücretsiz dağıtıyoruz ve yaygınlaştırıyoruz. Kırsalda çiftçileri üretime, kentte yaşayan vatandaşları balkon tarımına teşvik ediyoruz, çocukları tarımla tanıştırıyoruz.
Projenin hazırlık süreci, kapsamı, içeriği, hedef kitlesi, bölgeye ve Nilüfer’e katkısı hakkında bilgi verir misiniz?
TURGAY ERDEM: Tarımsal üretimi artırmak, çiftçileri yeniden üretime teşvik etmek, tüketiciyi bilinçlendirerek sağlıklı gıdaya yöneltmek, kent insanını tarımla buluşturmak, tarım konusunda farkındalık oluşturmak amacıyla 2020 yılından bu yana önemli çalışmaları hayata geçirdik. 2020 yılını “Tarım Yılı”, 2021 yılını da “Gıda Yılı” ilan ederek, enerjimizin büyük kısmını bu alanlardaki projelere yönelttik. Çiftçileri destekleyen çalışmalarla daha fazla kişinin ilgisini tarıma çektik.
Nilüfer kırsalında tarımı geliştirmek üzere belediyemizin de üyesi olduğu Nilüfer Tarımsal Kalkınma Kooperatifi’nin (NİLKOOP) çalışmalarını geliştirdik. Kooperatif çatısı altında ilçemizin tarım potansiyelini değerlendirmeye çalışıyoruz. Bu kapsamda kent bostanlarında ürün denemeleri yaptık, kooperatif aracılığıyla çiftçileri ve kırsaldaki tarım arazilerini de sürece dahil ettik. Nilüfer Tarımsal Kalkınma Kooperatifi’yle birlikte 17 mahallede belediyemize ait yaklaşık 500 dekarlık arazide ortak hizmet anlayışıyla ekolojik tarım faaliyetleri gerçekleştiriyoruz. Pazar değeri olan ürünleri tespit edip, kırsalda çiftçilerle ortak ya da sözleşmeli olarak bu ürünlerin üretilmesini sağlayan NİLKOOP, ekolojik koşullarda yapılan bu üretimden elde edilen ürünlerin doğrudan tüketiciye ulaşmasını sağlıyor, buğday, ayçiçeği, nohut, mısır, kavun ve karpuz gibi ürünlerin yanı sıra lavanta, kekik, nane, adaçayı, oğul otu, biberiye, ekinezya ve limon otu gibi tıbbi aromatik bitkiler de üretip, bu bitkilerin yağlarının çıkarılması, satış ve pazarlaması üzerine çalışmalar yapıyor.
Uzun süredir kent bostanlarında ekolojik tarım koşulları altında ürün denemeleri yapıyorduk, son yıllarda bu çalışmaların kapsamını genişlettik. Altı dekarlık arazide kurulu olan kent bostanlarında 70 üretim parselinin yanı sıra kompost ünitesi, tohum kütüphanesi, üç adet sera da yer alıyor. Kent bostanlarında 2020 yılında 216 çeşit bitki, 2021 yılında 246 çeşit bitki, 2022 yılında da 253 çeşit bitki için üretimi yaptık. Üretim faaliyetleri, ekolojik koşullarda ve yerel tohumlarla gerçekleştiriliyor. Elde edilen tohumları da tohum kütüphanesi envanterine aldık.
Çiftçiler ve öğrenciler için tarım eğitimleri düzenledik. Tarımsal üretimi teşvik etmek amacıyla hem vatandaşlara hem de çiftçilere ücretsiz fide/fidan dağıttık. “Fide Bizden Ürün Sizden” sloganıyla düzenlediğimiz etkinliklerde 2020 yılında 200.000, 2021 yılında 350.000, 2022 yılında da 430.000 domates, biber ve patlıcan fidesini vatandaşlara ücretsiz dağıttık. Ayrıca son üç yılda toplam 225.000 çilek fidesini de köylülere dağıttık, tarımsal üretimin daha geniş alanlara yayılması için destekte bulunduk. Kırsal mahallelerde çilek bahçeleri kuran kadınlar, üretim alanlarını her geçen gün genişletiyor ve talepleri karşılamakta zorlanıyor. Tohum kütüphanesinde 800 çeşit tohum var. Yerel ve sürdürülebilir tohumları bulmak, saklamak, üreterek çoğaltmak ve dağıtarak yaygınlaştırmak amacıyla yapılan çalışmalar neticesinde 575 çeşidi envantere alınmış yaklaşık 800 çeşit tohumu da tohum kütüphanesine kazandırdık. Düzenlediğimiz Tohum Takas Şenlikleri’nde 2020 yılında 14.000, 2021 yılında 16.500, 2022 yılında 35.000, 2023 yılında da 55.000 paket tohumu vatandaşlarla buluşturduk. Bu sayede yerel tohumlar Anadolu’nun her köşesine ulaştı.
2022 yılında önemli bir tesisi tarımsal üretime kazandırdık. Hasanağa Mahallesi’nde kurduğumuz Gıda Merkezi, herkes için önemli bir kazanım oldu. Gıda ürünlerinin üretildiği, işlendiği ve depolandığı Gıda Merkezi, bölgedeki üreticilerin, ürünlerini değerlendirebileceği bir tesis oldu. Hijyenik bir ortamın sağlandığı Gıda Merkezi’nde, doğrudan üreticiden alınarak hazırlanan ürünler vatandaşlara ulaşıyor. Nilüfer’deki kadın dernekleri ve kooperatifler de burada gıda üretimi yapabiliyor. 2022 yılında 23 çeşit ürünü biz de bu tesiste ürettik.
“Nilüfer Bostan” adıyla satış noktaları oluşturduk. NİLKOOP işbirliğiyle hayata geçirdiğimiz satış noktalarında, Bursa’daki kooperatifler ve kadın dernekleri başta olmak üzere Türkiye’nin farklı kentlerindeki kooperatiflerden aldığımız ürünleri, NİLKOOP tarafından üretilen ya da kadın derneklerine ürettirilen gıda ürünlerini satışa sunuyoruz. Gerekli denetimler yapılarak raflara yerleştirilen 120’yi aşkın paketli gıda ve mevsimlik tarımsal ürünler, “Nilüfer Bostan” satış noktaları aracılığıyla vatandaşlarla buluşuyor. 2022 yılı itibarıyla dokuz tane satış noktasını hayata geçirdik. Altı yeni satış noktası için çalışmalarımızı sürdürüyoruz.
Üretici pazarları kurduk. Yerel çiftçilerin ve küçük aile işletmelerinin ürettiği taze ya da işlenmiş gıda ürünlerinin herhangi bir vergi ve harç yükü olmadan satışa sunulduğu dört üretici pazarını hizmete sunduk. 250 üreticinin, tarımsal ürünlerini vatandaşlarla buluşturduğu pazarların sayısını 2023 yılında beşe çıkarmayı planlıyoruz.
Sadece kırsalda değil, kentte de tarımsal üretim konusunda farkındalık sağlamak amacıyla ilçemizin merkezi noktalarındaki üç mahallede “mahalle bostanları” oluşturduk. Mahalle bostanlarına yerel tohumlar ekiliyor veya yerel tohumlardan üretilen fideler dikiliyor, bakım ve hasat yapılıyor.
Konaklı Mahallesi’nde 117 dönümlük arazide ekoçiftlik kurmak için çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Ekoçiftlikte, meyve-sebze bahçeleri, tıbbi-aromatik bitkiler merkezi, arıcılık, distilasyon, soğuk sıkım, bitki kurutma üniteleri, zeytin ve zeytinyağı işlikleri, konserve, turşu, salça, sos, meyve-sebze suyu yapım atölyeleri, sabun ve krem yapım atölyesi, agroekoturizm kampı gibi bölümler yer alacak.
Arazi kullanım haritaları hazırlıyoruz. Sağlıklı gıdaya ulaşma konusunda gelecekte bazı sıkıntılar yaşanabileceği öngörüsüyle toprak varlığının üçte ikisi tarımsal üretime elverişli alanlardan oluşan Nilüfer’deki tarım potansiyelini değerlendirecek önemli çalışmalar da yapıyoruz. Bu çalışmalardan biri, toprak analizi. NİLKOOP aracılığıyla ilçemizin tarım alanlarında Bursa Uludağ Üniversitesi işbirliğiyle yapılan toprak analizi çalışmaları sayesinde tarım alanlarının hangi ürünlere uygun olduğunu tespit ediyoruz. Bursa Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi’yle birlikte sürdürülen “Nilüfer İlçesi Topraklarının Detaylı Temel Toprak Etüt ve Potansiyel Arazi Kullanım Haritalarının Hazırlanması Projesi” kapsamında toprak etüdü çalışmalarını tamamlayarak, arazi verimlilik raporlarını ve haritaları vatandaşlarla paylaşacağız.
Çiftçilere destek olmak amacıyla 2023 yılında Nilüfer Tarımsal Analiz Laboratuvarı’nı faaliyete geçirdik. NİLKOOP tarafından işletilecek laboratuvarda, tarım arazilerinin besin maddesi miktarı, bitkilere besin maddesi sağlama gücü, uygulanacak gübre miktarı ve cinsi, toprakta besleme bozuklukları gibi verimi etkileyecek incelemeler yapılacak. Böylece çiftçilerin girdi maliyetlerini azaltacağız, yüksek verim ve gelir elde etmelerini sağlayacağız.
Nilüfer Tıbbi ve Aromatik Bitki İşleme Tesisi Projesi’yle “BEBKA 2022 Kırsal Kalkınma Mali Destek Programı” kapsamında hibe almaya hak kazandık. Hasanağa Mahallesi’nde kuracağımız “Tıbbi ve Aromatik Bitki İşleme Tesisi” sayesinde lavanta, nane, biberiye, adaçayı, ölmez otu, melisa, tıbbi papatya, civanperçemi, ıtır, kekik ve defne gibi tıbbi ve aromatik bitki türlerinin distilasyon yöntemiyle işlenmesini sağlayacağız. Yaklaşık 1.5 milyonluk hibe desteği alınan projenin çalışmaları devam ediyor. Tesis, bu yıl haziran ayının sonunda hizmet vermeye başlayacak.
Yöresel ürünleri tanıtmaya yönelik önemli çalışmalar yaptık. Türkiye’nin en iyi enginarının üretildiği Hasanağa için coğrafi işaret tescili başvurusunda bulunduk, başvurumuz onaylandı, tescil alındı. Ürünlü biberi için de coğrafi işaret çalışmalarını sürdürüyoruz.
Projeyi planlarken bütçe, yatırım, kaynak ve mevzuat açısından herhangi bir zorluk yaşadınız mı? Yaşadıysanız, bu zorlukları aşmak için hangi çalışmaları yaptınız?
TURGAY ERDEM: Tarıma yönelik çalışmalarımızı bir önceki yıl planlıyoruz, böylece bütçeyi de önceden planlamış oluyoruz. Tarımsal kalkınmaya ilişkin çalışmalarımızda planlı hareket ettiğimiz için bütçe açısından zorluk yaşamıyoruz. Birçok çalışmamızı farklı kurumlarla ortak projeler yaparak yürütüyoruz. Gerek Avrupa gerek Türkiye merkezli ortak projelerle kurumlar arasındaki ilişkiyi güçlendiriyoruz, projeler kapsamında verilen desteklerin kırsal kalkınma açısından önem arz eden alanlarda kullanılmasını sağlıyoruz.