YÜKLENİYOR
Aydın Büyükşehir Belediye Başkanı Özlem Çerçioğlu “dirençli kentler” politikalarına ilişkin soruları cevapladı.
Kahramanmaraş merkezli, 10 ili etkileyen iki büyük depremin ardından “dirençli kentler” yeniden önem kazandı. Kentinizde doğal afetlerin etkilerini en aza indirmek için yaptığınız çalışmalardan bahseder misiniz?
ÖZLEM ÇERÇİOĞLU: Bir kent için en önemli konulardan biri, olası afet risklerini tespit edip, önlem almaktır. Bu doğrultuda kentlerin yerleşime uygunluk analizinin yapılması, zemin yapısının, jeolojik özelliklerinin, heyelan bölgelerinin, zemin sıvılaşması olan alanlarla taşkın riski taşıyan alanların tespit edilmesi, yerleşim yerlerinin belirlenmesi, üst ve alt ölçek kademelenmesiyle imar planlarının yapılması gerekmektedir.
Çalışmaların bilimsel bilgi ışığında yürütülebilmesi için belediyemizin Deprem Risk Dairesi ve Kentsel İyileştirme Dairesi Başkanlığı, yerleşim alanları için imar planına esas jeolojik-jeoteknik etüt (mikrobölgeleme) çalışmaları yapmaktadır. Bu çalışmalar, bölgede akredite çalışması olan konusunda uzmanların danışmanlığında ilerlemektedir, belediyemizin teknik ekipleri ve bakanlığın ilgili birimleri tarafından kontrol edilmektedir. Çalışmaları, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı onaylamaktadır. Bu çalışmalar sayesinde yerleşime uygunluk veri haritaları oluşturulmaktadır. Nazım imar planlarını da veriler doğrultusunda hazırlıyoruz.
Yerleşime uygunluk haritalarında belirlenmiş olsa da, kent genelinde heyelan duyarlılık analizi çalışmaları tamamlanmıştır. Yüksek kotlarda bulunan, kar yağışının kalıcı olduğu alanlarda, olası afetlerde ve kış aylarında müdahale gerektiren alanların tespiti için karla mücadele analizi çalışmaları da tamamlanmıştır. 17 ilçede ve kapanan belde belediyelerinin bulunduğu mahallelerde afet ve acil durum toplanma alanlarına ilişkin çalışmalar da tamamlanmıştır. Elde edilen verilerin Afet Yönetim Sistemi’ne girişi yapılmıştır. 17 ilçede ve belde merkezinde itfaiye alanlarının yerleri, kapasitesi (personel ve araç sayıları), afet ve acil durum toplanma alanlarının yerleri belediyemizin Coğrafi Bilgi Sistemi’nin veri tabanına işlenmiştir. Bu sayede olası afet anında yönetim, koordinasyon ve bilgi akışı daha hızlı olacaktır. 17 ilçeyi kapsayacak kentsel dönüşüm alanı ve riskli alan belirlemeye ilişkin analiz çalışmaları yürütülmektedir.
Bakanlar Kurulu tarafından riskli alan olarak belirlenen Efeler Ilıcabaşı Mahallesi’nde 8.5 hektarlık alandaki kentsel dönüşüm çalışmaları kapsamında hak sahipleriyle uzlaşı görüşmelerine devam edilmektedir. Kentsel tasarım çalışmaları, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nda onay aşamasındadır. Kuşadası’nda yapılan analizler sonucunda mevcut yapılaşmadan dolayı risk taşıdığı öngörülen alan için 2016 yılında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na riskli alan teklif dosyası sunulmuştur, teklif defalarca yinelenmiştir, fakat olumlu ya da olumsuz bir cevap alınamamıştır.
Belediyemizin meclisinde alınan karar doğrultusunda Aydın genelinde 2001’den önce yapılan beş kat ve üzerindeki yapılar için karot, beton dayanımı, demir donatı tespiti ve rezonans testlerini ücretsiz gerçekleştiriyoruz. Belediyemizin yapı ve zemin laboratuvarının TÜRKAK akreditasyonu tamamlandı. Belediyemizin meclisinin 2020 yılında aldığı kararla zemin katlarında otopark olan binaların depreme karşı daha güvenli hâle getirilebilmesi için üç tarafının dış duvarla veya ara bölme duvarla güçlendirilmesine izin verilmişti. Bu konuyla ilgili Aydın genelinde bilgilendirme broşürü dağıtıyoruz. Belediyemiz bünyesinde arama-kurtarma ekipleri, eğitimlerini başarıyla tamamlayan iki arama-kurtarma köpeği de var.
Afet yönetimine ilişkin belediyenizde ayrı bir birim oluşturdunuz mu? Afet risklerine karşı kentsel direnci artırmak, fiziksel, ekolojik ve toplumsal açıdan kent planlamasının sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla eylem planı hazırladınız mı?
ÖZLEM ÇERÇİOĞLU: Belediyemiz bünyesinde Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel İyileştirme Dairesi Başkanlığı var. Afetlere hazırlıklı olmak amacıyla birimimizi genişletmeye devam ediyoruz. Bu birim, doğal afetler ve insan kaynaklı olaylar gibi acil durumlara karşı hazırlıklı olmak, müdahale etmek ve iyileştirme çalışmaları yürütmek amacıyla kuruldu. Ayrıca sürdürülebilir kent planlaması konusunda da çalışmalar yapıyoruz. Fiziksel, ekolojik ve toplumsal açıdan kent planlamasının sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla eylem planları hazırlıyoruz. Bu planlar, çevre dostu, enerji verimli, ulaşılabilir, güvenli ve estetik kentler oluşturmak için yönlendirici oluyor. Aydın’da doğal afet riskleri arasında depremler öne çıkıyor. Bu nedenle belediyemiz bünyesinde Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel İyileştirme Dairesi Başkanlığı gibi özel birimlerin olması, acil durumlara daha hızlı ve etkili müdahale için son derece önemli. Sürdürülebilir kent planlamasına yönelik çalışmalar, Aydın’ın kalkınma potansiyelini de yükseltecektir, sürdürülebilir kent planlaması, doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı, çevre dostu inşaat uygulamaları, enerji verimli binalar ve ulaşım sistemleri gibi birçok farklı unsuru da kapsamaktadır. Bu konular hakkında kamuoyunu bilgilendiriyoruz, eğitimler düzenliyoruz ve paydaşlarımızla işbirliği yaparak ortak projeler geliştiriyoruz, afet risk yönetimi ve sürdürülebilir kent planlamasında öncü bir rol üstleniyoruz.
Risk yönetimi, altyapının mekânsal planlaması, yeşil altyapı destek sistemleri, ulaşım sistemi, arazi kullanımı ve yenilenebilir enerji kaynakları kapsamında hangi uygulamaları hayata geçirdiniz? Bu konuda yeni projeleriniz var mı?
ÖZLEM ÇERÇİOĞLU: Aydın’daki 13 yerleşim alanının (dokuz ilçe merkezi, dört belde), imar planına esas jeolojik-jeoteknik etüt raporları ve yerleşime uygunluk haritaları tamamlandı. 2023 itibarıyla Didim merkezde ve çevresinde çalışmalar başladı. Hedefimiz, ilçe merkezlerinin tamamında ve beldelerde mikrobölgeleme etüt çalışmalarını, yerleşime uygunluk haritalarını tamamlamak, mekânsal planlama çalışmalarını da (imar planları) bu bilimsel veriler ışığında yapmaktır. Belediyemizin hizmet alanları ve binaları için (köprü, anaokulu, kreş, belediye hizmet binası, katlı otopark vb.) statik hesaba esas zemin etüdü raporları hazırlandı.
Afet yönetimine yönelik çalışmalarınızda mevzuat, bütçe ve kaynak açısından zorluklarla karşılaştınız mı?
ÖZLEM ÇERÇİOĞLU: Aydın, birinci derece deprem bölgesinde yer alıyor, Aydın sınırlarında aktif fay hatları bulunuyor. Birçok yerleşim alanından da aktif fay hattı geçiyor. Yapılması gereken çok iş, çözülmesi gereken büyük sorunlar var. Bu sorunları çözmek için yasal düzenleme yapılması ve personel istihdam edilmesi gerekiyor. Ancak yürürlükteki mevzuat (Kamulaştırma Kanunu, İmar Kanunu, Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun, Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun vb.) hükümleriyle bu sorunların tamamını çözmek mümkün değil. “Fay yasası” olarak adlandırılan, çözüm üretebilecek yeni bir yasa çıkarılmalı ya da mevcut yasalara ekleme yapılmalı. Ayrıca mevcut yapı stoku incelenmeli, yapı stoku risk analizi çıkarılmalı.