YÜKLENİYOR
Yerel yönetimleriin sosyal politika uygulamalarına ilişkin dünyadan örnekleri derledik.
BARSELONA, İSPANYA
https://www.themayor.eu/en/a/view/barcelona-launches-free-psychological-counseling-for-adults-9733
Barcelona Belediyesi, kentin sağlık eşitsizliği en yüksek olan altı bölgesinde yetişkinler için ücretsiz psikolojik danışmanlık hizmeti sunan bir program başlattı. Program, sosyal hizmetlerden veya refah yardımlarından faydalanan bireylere yöneliktir. Programın en güzel yanı, hizmetten faydalanmak isteyen kişinin önceden kayıt yaptırmasına gerek olmaması ve kent merkezinde sunulacak programa haftada birkaç saat ücretsiz katılım sağlayabilmesidir. Programın hedefi, sağlık eşitsizliği koşullarında yaşayan ve sağlık hizmetlerine erişimi zor olan bireylere yardımcı olmaktır. Programın adı “Konsulta’m +22” (Beni Danış). Program, Sant Martí, Sant Andreu, Nou Barris, Horta-Guinardó, Sants-Montjuïc ve Ciutat Vella bölgelerinde uygulanacak. Programa telefon veya çevrimiçi hizmetler aracılığıyla katılım sağlanıyor, yüz yüze katılımın artması programın kapsamını genişletti. Programa katılmak isteyenler her pazartesi 10:00-14:00 saatleri arasında Sant Martí bölgesindeki Besòs Kültür Merkezi’ni ziyaret ediyor. Bu merkezler, kentteki genel sağlık ağına bağlı, ancak terapi ve danışmanlık hizmeti daha farklı bir yaklaşımla sunuluyor.
İSVİÇRE
https://www.swissinfo.ch/eng/society/social-security/47885264
İsviçre sosyal güvenlik sistemi, diğer ülkelere kıyasla farklı sigorta planlarından oluşuyor. Sigorta planlarını finansman, vergi gelirlerinin nispeten düşük kullanımı, bireysel emeklilik planlarına odaklanma ve özel kurumların etkisi belirliyor. İsviçre’nin federal sistemi ve doğrudan demokrasisi sosyal politikayı şekillendiriyor. Bu durum, belli yardım türlerinin başlatılmasını yavaşlatıyor, ancak bazı süreçleri de hızlandırıyor. Örneğin, engellilik sigortası, bir dizi popüler girişimin ve talebin ardından 1960 yılında hayata geçirildi. Daha önce seçmenler tarafından reddedilen doğum izni uygulaması 2005 yılında uygulanmaya başladı.
Yaşlılık Ödeneği
İsviçre emeklilik sistemi üç bölümden oluşuyor: Zorunlu devlet emeklilik planı (yaşlılık ve hayatta kalma sigortası), mesleki emeklilik ve özel emeklilik planları. Bir kişinin zorunlu devlet planı kapsamında alacağı emekli maaşı tutarı, kaç yıl prim yatırdığına ve gelir düzeyine bağlı. Sistemin amacı, emeklilerin asgari yaşam standartlarını korumak. Maddi açıdan zor durumda olanlar devlet tarafından finanse edilen ek yardımlara başvurabiliyor.
Engellilik Sigortası
Emeklilik sigortası, çalışanların, işverenlerin ve devletin vergiler aracılığıyla sağladığı katkılarla finanse edilen zorunlu bir sigorta. Sosyal yardım, fiziksel veya zihinsel engeli nedeniyle kazançlı bir işte çalışamayan poliçe sahiplerine ödeniyor. Bu sigorta, işgücüne yeniden katılıma yardımcı olan rehabilitasyon programlarının yanı sıra tam veya kısmi emekli maaşını da kapsıyor.
İşsizlik Sigortası
İsviçre’de emeklilik yaşına ulaşmamış tüm işçiler işsizliğe karşı sigortalıdır. Katkı payları, işveren ve çalışan arasında paylaştırılır. İşsizlik ödemesi için gerekli koşullar:
İşsizlik yardımları genellikle işçinin son altı ay ile bir yıl arasındaki ortalama ücretinin yaklaşık %70’i kadardır. Çocuklu sigortalılar, ortalama maaşlarının %80’lik kısmını alabilmektedir. Yardımlar genellikle iki yılda ödenir. Hak kazanma süresinin sonuna ulaşmış işsizlerin emekli olana kadar iyi bir yaşam sürdürmesi amacıyla 60 yaşından itibaren geçiş yardımlarından yararlanabilmeleri sağlandı.
Sağlık Sigortası
İsviçre’de ikamet edenler için temel sağlık sigortası zorunludur. Temel sağlık sigortası, doğrudan özel bir sigorta şirketine aylık sabit prim ödeyen poliçe sahipleri tarafından finanse edilmektedir. Ödemede zorluk çekenler, yaşadığı kantondan (İsviçre Konfederasyonu’nu oluşturan devletlerden her biri) mali destek (sübvansiyon şeklinde) başvurusunda bulunabilir. Temel sağlık sigortası, doktor muayeneleri, doğum ve ciddi hastalıklar da dahil olmak üzere çoğu sağlık hizmetini kapsar. Reçeteli ilaçların çoğu da teminat kapsamındadır.
Aile Yardımı
Aile ödeneği sistemi bir kantondan diğerine farklılık gösterebilir. Sistem, işverenler, serbest meslek sahipleri ve kantonlar tarafından finanse edilmektedir. Aile ödeneğinin amacı, bir veya daha fazla çocuğun ihtiyaçlarının maliyetini kısmen karşılamaktır. Çalışanlar ve serbest meslek sahipleri, her çocukları için (16 yaşına kadar) ödenek başvurusunda bulunabilir. Eğitimi devam eden çocuklar da 25 yaşına kadar harçlık alabilir. Bazı kantonlarda doğum veya evlat edinme ödeneği de verilmektedir.
Sosyal Refah
Maddi açıdan zorluk yaşayan, sosyal sigorta yardımı yetersiz kalan, bu yardımları alamayan veya artık hak sahibi olmayan kişiler sosyal yardıma başvurabiliyor. Uygulamanın amacı, herkes için asgari yaşam standardını garanti etmek. Sosyal yardım, genellikle belediye ve kanton vergileriyle finanse ediliyor. Süreci kantonlar düzenliyor ve belediyeler uyguluyor. Çalışma şekli ve ödenen tutar, yaşanılan yere bağlı olarak değişiyor. Sosyal yardım, kişinin durumuna ve ihtiyaçlarına göre planlanıyor, genellikle emekli maaşı çok düşük olan yaşlılara ve tek ebeveynli ailelere ödeniyor. Diğer yararlanıcılar arasında işsizlik yardımından yararlanma hakkı olmayan ve iş bulamayan işsizler, borcu olan kişiler ve hane halkını geçindirmeye yetecek kadar para kazanamayan işçiler yer alıyor. İsviçre nüfusunun yaklaşık %10’u sosyal yardım alıyor (emeklilik maaşlarını tamamlamak için ek yardımlar, aile ve konut yardımları, nafaka ödemelerinin avansları ve günlük yaşam için genel ekonomik destek).
YUNANİSTAN
https://www.themayor.eu/en/a/view/greek-teachers-to-receive-eur-200-vouchers-to-purchase-it-equipment-9850
Yunan Eğitim Bakanlığı, ülkedeki 160.000’den fazla kadrolu ve vekil öğretmene 200 avro değerinde kuponlar dağıtacağını açıkladı. Bu kuponlar sayesinde öğretmenler, tablet ve dizüstü bilgisayar gibi bilgi teknolojisi ekipmanları satın alabilecek. Uygulama sayesinde eğitimde dijital dönüşümü hızlandırmak amaçlanıyor. Eğitim Bakanı Niki Kerameus, kuponların dijital refah programının bir uzantısı olacağını belirtti. Bu kapsamda 4-24 yaş arasındaki 500.000’den fazla çocuk ve genç kuponlar aldı. Bakan Kerameus, öğretmenlerin ülkedeki okulları geliştirmede öncü bir rol oynadığını ve insana yatırım yapmanın önemini vurguladı. Yunan Eğitim Bakanlığı’nın son iki buçuk yılda uygulama kapsamında yaptığı çalışmalar:
• Okullara 90.000’den fazla tablet ve dizüstü bilgisayar temini,
• Okullarda fiber optik ağların yaygınlaştırılması,
• Çeşitli süreçlerin dijitalleştirilmesi (e-kayıt).
• Sınıflara etkileşimli beyaz tahtaların kurulması,
• Robot laboratuvarlarının geliştirilmesi,
• Dijital eğitim materyallerinin oluşturulması.
MACARİSTAN
https://civilek.info/en/2021/05/20/parents-staying-at-home-with-small-children-can-be-forced-into-cooperatives/
Macaristan’daki ebeveynlerin birçoğu yarı zamanlı işlerde çalışmayı düşünüyor, ancak mevcut düzenlemeler bu fırsatı sınırlıyor. Küçük çocuğu olan ebeveynlerin kooperatifler aracılığıyla istihdam edilmesi düşünülüyor. Konuyla ilgili yasa taslağı, kuruluşlara, işletmelere vergi ve katkı avantajı sağlayacak. Kooperatifin tescili vergiden muaf olacak, sosyal katkı vergisi ödeme zorunluluğu ve sosyal güvenlik katkı payı olmayacak. Kooperatif üyeleri sadece gelir vergisi ödeyecek, diğer vergilerden muaf olacak veya yemek kuponu alabilecek. Macar İşletmeler Ulusal Birliği (VOSZ), istihdam fırsatlarının genişletilmesini ve ebeveynler için kooperatiflerin kurulmasını teşvik ediyor.
AMSTERDAM, HOLLANDA
https://www.themayor.eu/en/a/view/amsterdam-will-reward-those-who-get-a-job-with-money-11302
Amsterdam’da, uzun vadeli iş bulanlara prim ödeyen, işsizleri teşvik etmeyi amaçlayan yeni bir uygulama hayata geçirilecek. Uygulamanın amacı, işgücü piyasasının canlılığını artırmak ve sosyal yardım sisteminin yükünü hafifletmek. Amsterdam’da 2019 yılında 40.281 kişi sosyal yardım aldı. Sosyal yardım alanların sayısı Aralık 2022’de 35.686’ya düştü. Uygulamanın diğer hedefleri arasında sosyal yardım avantajlarını korumak, kişileri motive ve teşvik etmek yer alıyor. Uygulama kapsamında belediye, iş merkezlerine, Bölgesel İş Merkezi’ne ve sosyal yardım gruplarına yatırım yapıyor. Uygulamaya sağlanacak ek fonlar, yeniden eğitim ve ileri eğitim için kullanılacak, kişisel kariyer rehberliğine daha fazla zaman ayrılacak.
LÜKSEMBURG
https://www.who.int/europe/news/item/11-08-2023-luxembourg-adopts-new-national-health-plan-based-on-a-vision-for-a-well-being-economy
Lüksemburg, sağlıklı ve gelişmiş bir toplum hedefiyle 10 yıllık yeni bir yaklaşım benimsedi. “Ulusal Sağlık Planı”, kişilerin yaşam refahını sağlık politikasının merkezine koyuyor. Plan, Küçük Ülkeler Girişimi’nin toplantısında elde edilen verilere, küçük ülkelerin, refah ekonomisini geliştirmeye öncülük ettiğini gösteren diyaloğa dayanıyor.
Sektörler Arası İşbirliği
Ulusal Sağlık Planı, kişilerin gelişimine katkıda bulunmak için yeni sermaye türlerine yatırım yapmanın önemini kabul ediyor (kapsayıcı ve daha dayanıklı bir ekonomi, daha yüksek güven ve uyumlu topluluklar, doğal kaynakların korunması için ortak fayda). On iki ana faaliyet kolunun odaklandığı konular arasında sağlık hizmetlerinin ve sağlık sisteminin iyileştirilmesi, hasta bakım hizmetlerinin geliştirilmesi yer alıyor. Ulusal Sağlık Planı, birinci basamak sağlık hizmetlerinin güçlendirilmesinin, entegre sağlık stratejilerinin, dijitalleşmenin ve mali düzenlemenin önemini vurguluyor. Süreç, Lüksemburg Sağlık Bakanı Paulette Lenert ve Sosyal Güvenlik Bakanı Claude Haagen tarafından başlatıldı.
İRLANDA
https://www.themayor.eu/en/a/view/ireland-earmarks-410-million-euros-for-cost-of-living-support-11564
Yetkililer, yaşam maliyeti desteği için 410 milyon avroluk yardım paketi hazırladı. Yeni yardım paketinin hazırlanma amacı, yaşam maliyeti kriziyle başa çıkmaya yardımcı olmak. Yeni paket, 2023 bütçesinden ayrılan 2.2 milyar avroluk destek paketinin ardından geldi. Ayrıca ilkokulları ve özel okulları hedefleyen Hot School Meals Programı’nın süresi uzatıldı, 2019 yılında başlatılan programın Eylül 2022’de sona ermesi planlanmıştı. Sosyal Koruma Bakanı Heather Humphreys, programın uzatılması ve tüm ilkokulları kapsayacak şekilde genişletilmesi gerektiğini savundu.
Yaşam Maliyeti Krizi
AB genelinde fiyatların artması nedeniyle birçok ülkede enflasyon yükseldi. Bu nedenle hükümet, geçtiğimiz yıl uzun vadeli sosyal yardım alan kişilere tek seferlik 200 avro ek ödeme yapma kararı aldı. Çalışan aile ödemesi alan kişilere de 200 avro ek destek sağlandı. Hükümet, ebeveynlere çocuk başına 100 avro (çocuk başına) ek ödeme yaptı. Okula dönüş, giyim ve ayakkabı yardımı almaya hak kazananlara ise, çocuk başına 100 avro ek destek verildi.
DANİMARKA
https://migrant-integration.ec.europa.eu/news/denmark-new-social-support-rules-some-migrants_en
Danimarka hükümeti, sosyal destek alanların haftada 37 saat staj ve istihdam programlarına katılmasını zorunlu kılan yeni bir yasayı kabul etti. Yasa, ülkede dokuz yıldan az ikamet eden veya son on yılda, iki buçuk yıldan az tam zamanlı çalışan kişileri, yaklaşık 22.000 kişiyi kapsıyor (mülteciler ve aile birleştirme yoluyla ülkede bulunan üçüncü ülke vatandaşları, kadınlar). Bu kişiler, sosyal destek almaya hak kazanıyor. Sosyal destek tutarı, işsiz, özel sigortası olmayan bir kişiye verilen miktarın yarısına tekabül ediyor (vergiler düşüldükten sonra bir kişi için aylık 800 avro). Yeni yasa, Danimarka’da istihdam edilen kişi sayısının rekor seviyeye ulaştığı bir dönemde hazırlandı. Rockwool Araştırma Enstitüsü ve Danimarka Sosyal Bilim Araştırma Merkezi, yasanın kabul edilmesinden sonra rapor hazırladı. Rapora göre;
• İşgücü piyasasından uzak göçmenlere yönelik istihdam çalışmalarının etkisi sınırlıdır,
• Daha fazla sayıda göçmen erken emeklilik maaşı almaktadır,
• İstihdama yönelik çalışmalar devleti ekonomik açıdan zarara uğratmaktadır.
Danimarka iş piyasası, eğitimli ve deneyimli çalışanlara ihtiyaç duyuyor, Danca dil becerisine de önem veriliyor. Yeni yasanın hedef kitlesi, iş bulmanın zor olduğu bir grup. Bu nedenle yeni yasayla, temizlik, kamusal alanlarda ağaç ve çalı kesme, yeşil alanlarda çöp toplama gibi işler öneriliyor. Yapılan analizler, uzman ve eğitimli işçilere ihtiyaç duyulduğunu gösteriyor. Maliye Bakanlığı’nın tahminlerine göre, yeni yasayla yaklaşık 250 kişi istihdam edilecek, bunun ülkeye maliyeti yılda 170 milyon DKR (22.8 milyon avro) olacak.
İSVEÇ
https://www.childfriendlycities.org/initiatives/sweden
BM Çocuk Hakları Sözleşmesi, 2020 yılında İsveç yasalarına dahil edildi. Çocuk Dostu Şehirler ve Topluluklar İnisiyatifi, belediyelerin sözleşmeyi uygulaması için yeni bir yöntem sundu. Belediyeler, kamu hizmetlerinin bir kısmını sağlıyor ve önemli ölçüde özerkler. Aynı zamanda çocukların yaşamında belirleyici rol oynuyorlar, çocukların gelişimine katkıda bulunacak ortamlar hazırlıyorlar. Çocuk haklarının yalnızca okullarda ve sosyal hizmetlerde değil, belediyenin çalışmalarının her aşamasında yaygınlaştırılması amaçlanıyor. Bu anlayış, çocuk haklarını yönetim yapısının bir parçası olarak kabul ediyor. Belediye yönetimi, sivil toplum ve özel sektör işbirliğiyle yapılan çalışmalarda sinerji yaratmayı hedefliyor. Çocuk Dostu Şehirler ve Topluluklar İnisiyatifi, çocuk hakları perspektifi kapsamında belediyelerin çalışmalarını destekliyor. Somut hedeflerle süreç takip ediliyor. Sürece liderlik edilmesi amacıyla her belediyede yerel koordinasyon grupları oluşturuluyor. Tematik alanlar belediyeden belediyeye değişiyor. Girişimin temel amacı, Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin uygulanması, tüm çocukların eşit yaşam koşullarına sahip olması, hizmetlere (sosyal içerme, eğitim, çocuk koruması, katılım, rekreasyon, spor vb.) güvence altına alınmasıdır.